Struktura organizacyjna Wojska Polskiego w okresie stalinizmu

Struktura organizacyjna Sił Zbrojnych PRL w pierwszej połowie lat 50 XX w.

Instytucje Centralne WP (IC MON)

• GZI MON
• Sztab Generalny WP
• GZPW WP

Okręg Wojskowy nr I (Warszawa)

• 8 Korpus Piechoty (Olsztyn)
  • 15 Dywizja Piechoty (Olsztyn)
  • 21 Dywizja Piechoty (Lidzbark Warmiński)
  • 22 Dywizja Piechoty (Giżycko)
  • 139 pułk artylerii ciężkiej (Bartoszyce)
• 9 Korpus Piechoty (Lublin)
  • 3 Dywizja Piechoty (Lublin)
  • 24 Dywizja Piechoty (Zambrów)
  • 25 Dywizja Piechoty (Siedlce)
  • 118 pułk artylerii ciężkiej (Lublin)
• 18 Dywizja Piechoty (Ełk)
• 8 Dywizja Artylerii Przełamania (Orzysz)
  • 26 Brygada Artylerii Haubic (Orzysz)
  • 29 Brygada Artylerii Haubic (Szlaga-Bemowo Piskie)
  • 15 Brygada Artylerii (Węgorzewo)
• 2 Ciężka Brygada Saperów (Kazuń)
• 6 Ciężka Brygada Saperów (Dęblin)
• 7 pułk pontonowy (Płock)
• 11 pułk czołgów (Giżycko)
• 5 pułk łączności (Warszawa)

Okręg Wojskowy nr II (Bydgoszcz)

• 1 Korpus Piechoty (Wałcz)
  • 12 Dywizja Piechoty (Szczecin)
  • 14 Dywizja Piechoty (Wałcz)
  • 20 Dywizja Zmechanizowana (Szczecinek)
  • 159 pułk artylerii ciężkiej (Choszczno)
• 1 Korpus Zmechanizowany (Gdańsk)
  • 8 Drezdeńska Dywizja Zmechanizowana (Koszalin)
  • 16 Pomorska Dywizja Zmechanizowana (Elbląg)
• Korpus Przeciwdesantowy
  • 2 Brygada Przeciwdesantowa (Kamień Pomorski)
  • 3 Brygada Przeciwdesantowa (Kołobrzeg)
  • 5 Brygada Przeciwdesantowa (Gdańsk)
• 16 Dywizja Artylerii Przeciwlotniczej (Koszalin)
• 6 Dywizja Artylerii Przełamania (Grudziądz)
  • 17 Brygada Artylerii Haubic (Grudziądz)
  • 19 Brygada Artylerii Haubic (Grudziądz)
  • 21 Brygada Artylerii Ciężkiej (Chełmno)
  • 33 Brygada Artylerii Ciężkiej (Inowrocław)
• 22 Brygada Artylerii Przeciwpancernej (Kwidzyn)
• 16 samodzielny pułk czołgów (Szczecin)
• 20 samodzielny pułk czołgów (Stargard Szczeciński)
• 7 pułk łączności (Bydgoszcz)
• 5 pułk saperów (Szczecin)
• 3 pułk pontonowy (Włocławek)

Okręg Wojskowy nr IV (Wrocław)

• 2 Korpus Piechoty (Poznań)
  • 4 Dywizja Piechoty (Krosno Odrzańskie)
  • 5 Dywizja Piechoty (Sulęcin)
  • 19 Dywizja Zmechanizowana (Gubin)
  • 112 pułk artylerii ciężkiej (Głogów)
• 2 Korpus Zmechanizowany (Wrocław)
  • 10 Sudecka Dywizja Zmechanizowana (Opole)
  • 11 Dywizja Zmechanizowana (Żagań)
• 27 Dywizja Piechoty (Zgorzelec)
• 11 Dywizja Artylerii Przeciwlotniczej (Brzeg)
• 14 Brygada Artylerii Ciężkiej (Bolesławiec)
• 23 Brygada Artylerii Przeciwpancernej (Kalisz)
• 28 Brygada Artylerii Przeciwpancernej (Gniezno)
• 13 samodzielny pułk czołgów (Opole)
• 22 samodzielny pułk czołgów (Żagań)
• 15 szkolny pułk czołgów (Opole)
• 10 pułk łączności (Wrocław)
• 4 pułk saperów (Gorzów Wielkopolski)
• 1 pułk pontonowy (Brzeg)

Okręg Wojskowy nr V (Kraków)

• 11 Korpus Piechoty (Gliwice)
  • 2 Dywizja Piechoty (Częstochowa)
  • 7 Dywizja Piechoty (Gliwice)
  • 29 Dywizja Piechoty (Bielsko)
  • 120 pułk artylerii ciężkiej (Tarnowskie Góry)
• 12 Korpus Piechoty Rzeszów
  • 6 Dywizja Piechoty (Kraków)
  • 9 Dywizja Piechoty (Rzeszów)
  • 30 Dywizja Piechoty (Przemyśl)
  • 135 pułk artylerii ciężkiej (Sandomierz)
• 18 samodzielny pułk czołgów (Nysa)
• 5 batalion łączności(Kraków)

Wojska Lotnicze

• 3 Korpus Lotnictwa Myśliwskiego (Poznań)
  • 6 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego (Wrocław)
  • 9 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego (Malbork)
  • 11 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego (Świdwin)
• 4 Korpus Lotnictwa Szturmowego (Modlin)
  • 8 Dywizja Lotnictwa Szturmowego (Modlin)
  • 16 Dywizja Lotnictwa Szturmowego (Piła)
• 15 Dywizja Lotnictwa Bombowego (Bydgoszcz)
• 21 pułk lotniczy (Poznań-Ławica)
• 36 specjalny pułk lotniczy (Okęcie)

Wojska Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju

• 5 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego OPL (Warszawa)
• 7 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego OPL (Kraków)
• 10 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego OPL (Słupsk)
• 9 Dywizja Artylerii Obrony Przeciwlotniczej (Warszawa)
• 13 Dywizja Artylerii Obrony Przeciwlotniczej (Bytom)
• 15 Dywizja Artylerii Obrony Przeciwlotniczej (Wrocław)
• 3 pułk artylerii przeciwlotniczej (Zgierz)
• 14 pułk artylerii przeciwlotniczej (Poznań)
• 115 pułk artylerii przeciwlotniczej (Nisko)
• 129 pułk artylerii przeciwlotniczej (Szczecin)
• 136 pułk artylerii przeciwlotniczej (Mrzeżyno)

Marynarka Wojenna

• Dowództwo Wodnego Rejonu Głównej Bazy Gdynia Oksywie
  • niszczyciele:
    • ORP "Błyskawica"
    • ORP "Burza"
  • dywizjon okrętów podwodnych
  • dywizjon dozorowców
  • dywizjon ścigaczy
  • flotylla trałowców
    • 1 dywizjon trałowców
    • 2 dywizjon trałowców
    • 3 dywizjon trałowców
• Dowództwo Bazy MW Świnoujście
  • flotylla środków desantowych
    • 1 dywizjon barek desantowych
    • 2 dywizjon barek dsantowych
    • 3 dywizjon kutrów desantowych
  • 3 batalion piechoty morskiej (Dziwnów)
• 9 bateria artylerii stałej (Ustka)
• 11 bateria artylerii stałej (Redłowo)
• 13 bateria artylerii stałej (Hel- Cypel)
• 17 bateria artylerii stałej (Janogród)
• 19 bateria artylerii stałej (Kołobrzeg)
• 25 bateria artylerii stałej (Stogi)
• 60 pułk artylerii przeciwlotniczej (Gdynia)
• 33 Dywizja Lotnictwa MW
  • 30 pułk lotnictwa MW (Babie Doły)
  • 34 pułk lotnictwa myśliwskiego MW (Babie Doły)
• 29 batalion saperów MW (Hel)
• 32 batalion łączności (Gdynia-Grabówek)

Bibliografia

• Kajetanowicz Jerzy, Polskie wojska lądowe w latach 1945-1960, Toruń 2004
• Piotrowski Paweł, Śląski Okręg Wojskowy. Przekształcenia organizacyjne 1945-1956, Warszawa 2003