Przejdź do zawartości

Tropikalne wilgotne lasy górskie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tropikalny wilgotny las górski w parku narodowym Taman Negara w Malezji
Lasy tropikalne w górach Portoryko

Tropikalne wilgotne lasy górskie – formacja roślinna występująca w strefie międzyzwrotnikowej na obszarach górskich zwykle między 1000 i 3500 m n.p.m. Lasy te rozwijają się na obszarach o znacznych i wyrównanych w ciągu roku opadach. W miejscach, gdzie dodatkowo regularnie następuje kondensacja mgieł, tworzą się specyficzne lasy mgielne. Lasy górskie w niższych położeniach nawiązują do nizinnych, w miarę wzrostu wysokości następują wyraźne zmiany w ich strukturze i składzie. Generalnie wraz ze wzrostem wysokości spada wysokość drzew, ich liście zmniejszają rozmiary i stają się sztywne (kserofilne), zwiększa się udział epifitów, mszaków, paproci, spada udział lian.

Światowe zasoby tych lasów wynoszą 305 milionów ha i stanowią one 13% lasów tropikalnych i subtropikalnych. Lasy te wyróżniają się różnorodnością gatunkową, stanowiąc jedne z najbardziej zróżnicowanych gatunkowo formacji, cechując się przy tym znacznym udziałem endemitów[1].

Warunki kształtowania się

[edytuj | edytuj kod]
Występowanie tropikalnych wilgotnych lasów górskich

Lasy górskie porastają obszary położone zwykle między rzędnymi 1000 i 3500 m n.p.m.[2] Czasem jednak kształtują się też na niższych wysokościach w zależności od lokalnych warunków (często skrócone wysokości pięter roślinności występują na izolowanych, stosunkowo niewielkich masywach górskich)[3]. Z kolei na wielkich masywach spadki temperatur następują wyżej i tam lasy górskie zaczynają się od ok. 1200 m n.p.m. w zachodniej Afryce, 1400 m na Nowej Gwinei i 1800 m w Ameryce Południowej. Maksymalny zasięg roślinności leśnej w górach równikowych sięga ok. 4000 m n.p.m.[2] Spadek temperatur z wysokością jest też wyraźniejszy bliżej zwrotników, słabszy w rejonie równika, co odpowiednio wpływa na zasięgi pięter roślinności[4].

W stosunku do wilgotnych lasów nizinnych rozwijają się na obszarach cechujących się niższymi temperaturami, aczkolwiek nie występują tu temperatury ujemne. Wahania sezonowe temperatury są niewielkie. Wielkość opadów w skali roku zwykle przekracza 1000 mm i w odróżnieniu od obszarów zajmowanych przez tropikalne lasy suche – nie występuje tu ich sezonowość – zwykle w każdym miesiącu spada przynajmniej 60 mm deszczu[2]. Specyficzne warunki wilgotnościowe i świetlne panują na stokach, do których dociera stale wilgotne powietrze znad morza – następuje w tych miejscach regularnie kondensacja chmur i lasy te spowijają mgły. Drobne krople w niej zawarte zaopatrują lasy w wodę będącą ekwiwalentem od kilkudziesięciu do 1990 mm opadów rocznie. Stałe zachmurzenie zmniejsza w nich nasłonecznienie o ok. 30%. W takich miejscach kształtują się lasy mgliste stanowiące 6,6% areału górskich lasów wilgotnych[3].

Szata roślinna

[edytuj | edytuj kod]
Las mgielny na Haiti

Na niższych wysokościach, do ok. 1600 m n.p.m., występują tzw. lasy przejściowe mocno nawiązujące do tropikalnych wilgotnych lasów nizinnych. Różnice w stosunku do nich polegają na mniejszej wysokości drzew[5] (rzadko przekraczają 30 m[2]). Zanikają tu także typowe dla lasów nizinnych drzewa o korzeniach szkarpowych[6]. Zmienia się skład florystyczny drzew – spada udział drzew z rodzin związanych z lasami nizinnymi: bobowatych Fabaceae, flaszowcowatych Annonaceae, ochnowatych Ochnaceae, trudziczkowatych Combretaceae i Icacinaceae[5]. Zmiany w składzie są bardzo zróżnicowane regionalnie, np. na Nowej Gwinei w lasach tych udział palm Arecaceae jest mniejszy niż w lasach nizinnych[6], z kolei w Ameryce Południowej często dominują one w niższej warstwie drzew i podszycie w miejscach wilgotnych[7][8].

Wyraźniejsze zmiany w strukturze i składzie lasów następują zwykle od wysokości ok. 1600 m n.p.m. Spada tu znacząco wysokość drzew, osiągających maksymalnie 15–25 m[5]. Pnie drzew są tu grubsze, korony są bardziej gęste i silniej rozgałęzione[9]. Częstsze są luki[8]. Liczniej obecne są tu paprocie drzewiaste, bambusy, epifity[9] i rośliny zielne w runie[8], spada zaś udział i zróżnicowanie lian[9]. W warstwie drzew dominują zimozielone gatunki liściaste, sklerofilne – o grubych, skórzastych blaszkach[5]. Udział drzew o liściach sezonowych nie przekracza 25%[2]. Miejscami pojawiają się tu gatunki iglaste, w tym w dwuwarstwowych lasach z wyższym piętrem z dominacją bambusów i niższym z nagonasiennymi[5].

Bliżej górnej granicy lasu, przebiegającej w tropikach na rzędnej 3500 do 4000 m n.p.m., rosną lasy z drzewami często nieprzekraczającymi 10 m wysokości, o pniach pokręconych, z konarami pokrytymi gęsto epifitami, w tym mszakami i paprociami, które porastają również powierzchnię ziemi[2], gdzie często dominują też torfowce i widliczki[7]. Szczególnie bujnie rozwinięta jest roślinność w lasach pokrywających zbocza od strony dominujących wiatrów wiejących od morza[9]. Lasy te z powodu regularnie występującej tu kondensacji chmur i w efekcie częstych mgieł zwane są lasami mglistymi[9][3]. Miejscami pod samą górną granicą lasu (np. w Andach i na Nowej Gwinei) wykształcają się specyficzne niskie tropikalne kserofilne lasy subalpejskie, z drzewami osiągającymi kilka metrów wysokości, o bardzo drobnych liściach[2]. W Afryce piętro subalpejskie wykształca się na rzędnych 2700–3800 m n.p.m. i pokrywają je niskie lasy z silnie rozwiniętą warstwą mszystą, licznymi epifitami i dużym udziałem wrzosowatych Ericaceae i zdrewniałych dziurawców Hypericum[5].

Klasyfikacje

[edytuj | edytuj kod]

W międzynarodowej klasyfikacji roślinności (International Vegetation Classification, IVC) górskie lasy tropikalne (1.A.3. Tropical Montane Humid Forest – F004) stanowią jedną z pięciu formacji w podklasie formacji lasy tropikalne (1.A. Tropical Forest & Woodland – S17)[2]. Analogicznie ujmowane są w klasyfikacji siedlisk Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN)[10].

W klasyfikacji biomów Elgene Boxa i Kazue Fujiwary (2013) tropikalne wilgotne lasy górskie tworzą wraz z lasami nizinnymi wilgotne lasy równikowe (tropical rain forest)[11].

W typologii formacji roślinnych stosowanej przez World Wide Fund for Nature (WWF) lasy te wchodzą w skład biomu tropikalnych i subtropikalnych wilgotnych lasów liściastych (Tropical & Subtropical Moist Broadleaf Forests)[12].

Ekoregiony WWF

[edytuj | edytuj kod]

Tropikalne wilgotne lasy górskie dominują w następujących ekoregionach wyróżnionych przez World Wide Fund for Nature (WWF) (lasy górskie występują jednak także w innych ekoregionach lasów tropikalnych)[13]:

w Australazji:

w Afryce:

w Azji:

w Ameryce Południowej:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Salinas Norma, Cosio Eric G., Silman Miles, Meir Patrick, Nottingham Andrew T., Roman-Cuesta Rosa Maria, Malhi Yadvinder. Tropical Montane Forests in a Changing Environment. „Frontiers in Plant Science”. 12, 2021. DOI: 10.3389/fpls.2021.712748. 
  2. ↑ a b c d e f g h Don Faber-Langendoen, Todd Keeler-Wolf, Del Meidinger, Carmen Josse, Alan Weakley, David Tart, Gonzalo Navarro, Bruce Hoagland, Serguei Ponomarenko, Gene Fults, Eileen Helmer: Classification and Description of World Formation Types. USDA, Department of Agriculture, 2016. [dostęp 2022-02-07].
  3. ↑ a b c Pavel Krasilnikov: Montane Cloud Forests. W: Michael I. Goldstein, Dominick A. DellaSala (red.): Encyclopedia of the world's biomes. Elsevier Inc., 2020. ISBN 978-0-12-816096-1.
  4. ↑ Wilhelm Lauer: Climate and Weather. W: H. Lieth, M.J.A. Werger (red.): Ecosystems of the world. Tropical rain forest ecosystems. Elsevier Science Publishers B.V., 1989, s. 7-53. ISBN 0-444-42755-4.
  5. ↑ a b c d e f Stanisław Lisowski, Świat roślinny tropików: przewodnik do Wystawy Botanicznej w Palmiarni Poznańskiej, Poznań: Sorus, 1996, s. 77-80, ISBN 83-85599-78-9, OCLC 749825836.
  6. ↑ a b R.G. Robbins: The Montane Vegetation of New Guinea. W: S.R. Eyre (red.): World Vegetation Types. Palgrave Macmillan, 1971, s. 81. ISBN 978-0-333-11031-7.
  7. ↑ a b A.S. Collinson: Introduction to World Vegetation. London, Boston, Sydney, Wellington: Unwin Hyman, 1988, s. 224. ISBN 978-0-04-581031-4.
  8. ↑ a b c O.W. Archibold: Ecology of World Vegetation. Springer, 1995, s. 17. ISBN 978-94-010-4008-2.
  9. ↑ a b c d e Zbigniew Podbielkowski, Szata roślinna Ziemi, Poznań: Kurpisz, 1997, s. 212, ISBN 83-86600-37-3, OCLC 749707310.
  10. ↑ IUCN Habitats Classification Scheme. Version3.1.. IUCN, 2012. [dostęp 2022-02-08].
  11. ↑ Elgene O. Box, Kazue Fujiwara: Vegetation Types and Their Broad-scale Distribution. W: Eddy van der Maarel, Janet Franklin (red.): Vegetation Ecology. John Wiley & Sons, Ltd., 2013, s. 455-485.
  12. ↑ David M. Olson, Eric Dinerstein, Eric D. Wikramanayake i in. 2001. Terrestrial ecoregions of the world: A new map of life on earth. BioScience 51(11): 933-938.
  13. ↑ Wildfinder Database. WWF. [dostęp 2022-02-06].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tropikalne_wilgotne_lasy_górskie&oldid=74832285”
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy