Vazimba
Vazimba – według popularnej tradycji pierwsi mieszkańcy Madagaskaru, starożytni autochtoni, zaginieni przodkowie, których duchy opiekują się ziemią i nawiedzają źródła i skały.
Tradycja
[edytuj | edytuj kod]Vazimba występują w wielu legendach malgaskich[1]. Według popularnej tradycji Vazimba byli pierwszymi mieszkańcami Madagaskaru, nie byli ludem malgaskim, a najprawdopodobniej afrykańskim[2]. Dowodem na to mają być tzw. groby Vazimba, które przetrwały na wyżynie, a do których nie przyznaje się żadna ze społeczności malgaskich[2]. Badania archeologiczne nie dostarczyły dowodów na afrykańskie pochodzenie grobów[3]. Groby są zaniedbane, zapadnięte i zarośnięte trawą – według lokalnych wierzeń, wejście na grób Vazimba, nawet nieświadome, może ściągnąć gniew przodków, którzy mogą ukarać intruza chorobą, a nawet niepłodnością[4]. Groby Vazimba są miejscami kultu, gdzie składane są ofiary w intencji uzdrowienia i dobrobytu[1]. Określenie Vazimba stosowane jest również dla wszystkich zmarłych bezpotomnie, dawnych ludów jak i władców[4]. Vazimba mieli stawać się również zmarli tragicznie, których ciał nie odnaleziono[5]. Według lokalnych wierzeń duchy Vazimba – duchy przodków – opiekują się ziemią i nawiedzają źródła i skały[1]. Wiele strumieni i jezior jest z tego powodu otoczonych kultem[6].
Według innej teorii lud Vazimba przybył prawdopodobnie z Borneo pomiędzy 200 rokiem p.n.e. a 300 rokiem naszej ery[7][8]. Vazimba przypłynęli pirogami i zasiedlili gęste lasy tropikalne w głębi lądu[8], jednak do XV wieku na ich tereny wkroczył lud Hova, wypierając ich[9].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Chociaż nazwa Vazimba sugerowałaby afrykańskie pochodzenie, to język Vazimba był malgaski i przyjmuje się, że Vazimba byli pierwszymi osadnikami przybyłymi na wyspę z Indonezji, którzy wymieszali się z ludnością pochodzenia afrykańskiego[10]. Potomkowie Vazimba przetrwali w zachodniej części wyspy[10][2].
Lud Merina miał dzielić własną historię na trzy okresy: fony vazimba ny tany – okres panowania Vazimby, fanjakana hova – okres rządów Hova i królestwo Meriny[11]. Mianem Vazimby określani byli autochtoni zamieszkujący tereny królestwa Meriny – zwanej Imerina[11]. Według jednych tekstów, lud Vazimba zamieszkiwał lasy, trudniąc się łowiectwem i zbieractwem, według innych, Vazimba byli rybakami, pasterzami i rolnikami uprawiającymi jam[11]. Hova, którzy w XIV wieku zaczęli zajmować wyżyny centralne, mieszali się z ludem Vazimba poprzez małżeństwa, ale też wypierali ich siłą z tych terenów. Vazimba nie byli ani dobrze zorganizowani – nie mieli przywódców[10], ani nie dysponowali bronią z żelaza[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Hilary Bradt, Daniel Austin: Madagascar. Bradt Travel Guides, 2014, s. 27. ISBN 978-1-84162-498-3. [dostęp 2014-12-25].
- ↑ a b c Peter Tyson: Madagascar - The Eighth Continent: Life, Death and Discovery in a Lost World. Bradt Travel Guides, 2013, s. 262. ISBN 978-1-84162-441-9. [dostęp 2014-12-25].
- ↑ Peter Tyson: Madagascar - The Eighth Continent: Life, Death and Discovery in a Lost World. Bradt Travel Guides, 2013, s. 263. ISBN 978-1-84162-441-9. [dostęp 2014-12-25].
- ↑ a b Maurice Bloch: From Blessing to Violence: History and Ideology in the Circumcision Ritual of the Merina. Cambridge University Press, 1986, s. 42. ISBN 978-0-521-31404-6. [dostęp 2014-12-25].
- ↑ Karen Middleton: Ancestors, Power, and History in Madagascar. BRILL, 1990, s. 330. ISBN 978-90-04-11289-6. [dostęp 2014-12-25].
- ↑ Maurice Bloch: From Blessing to Violence: History and Ideology in the Circumcision Ritual of the Merina. Cambridge University Press, 1986, s. 43. ISBN 978-0-521-31404-6. [dostęp 2014-12-25].
- ↑ B.E. Crowley. A refined chronology of prehistoric Madagascar and the demise of the megafauna. „Quaternary Science Reviews”. 29 (19–20), s. 2591–2603, 2010. DOI: 10.1016/j.quascirev.2010.06.030. Bibcode: 2010QSRv...29.2591C. (ang.).
- ↑ a b Otto Dahl: Migration from Kalimantan to Madagascar. Oslo: Norwegian University Press, 1991, s. 72. ISBN 978-82-00-21140-2. (ang.).
- ↑ Gwyn Campbell. The Structure of Trade in Madagascar, 1750–1810. „The International Journal of African Historical Studies”. 26 (1), s. 111–148, 1993. DOI: 10.2307/219188. (ang.).
- ↑ a b c J. D. Fage, Roland Anthony Oliver: The Cambridge History of Africa, Volume 3. Cambridge University Press, 1977, s. 222. ISBN 978-0-521-20981-6. [dostęp 2014-12-25].
- ↑ a b c d Ian Hodder: Symbolic and Structural Archaeology. Cambridge University Press, 2007, s. 56. ISBN 978-0-521-03550-7. [dostęp 2014-12-24].