Wiarchouje (rejon bieszenkowicki)
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet |
Wiarchouje |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 2131 |
| Kod pocztowy |
211354 |
| Tablice rejestracyjne |
2 |
Położenie na mapie obwodu witebskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 54°57′22,4″N 29°23′29,5″E/54,956222 29,391528
| |
Wiarchouje (biał. Вярхоўе; ros. Верховье, hist. Wierzchów, Kasperowo[2]) – agromiasteczko na Białorusi, w rejonie bieszenkowickim obwodu witebskiego, około 10 km na południe od Bieszenkowicz.
Wieś szlachecka położona była w końcu XVIII wieku w województwie połockim[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Dobra Kasperowo były dziedzictwem rodziny Stabrowskich. Wg Słownika geograficznego Królestwa Polskiego Onufry Stabrowski, łowczy orszański sprzedał je w 1763 roku Marcinowi Niemirowiczowi-Szczyttowi. Tymczasem już w 1749 dobra te należały do ojca Marcina - Adama Niemirowicza-Szczytta[4]. W rękach rodziny Niemirowiczów-Szczyttów majątek ten, z czasem nazwany Wierzchowem (Wierchowem), pozostawał do przełomu XIX i XX wieku, kiedy został sprzedany.
Po II rozbiorze Polski w 1793 roku Kasperowo, wcześniej należące do województwa połockiego Rzeczypospolitej, znalazło się na terenie powiatu lepelskiego guberni witebskiej Imperium Rosyjskiego.
W 1863 roku wzniesiono tu cerkiew św. Trójcy. Została zburzona po 1914 roku[5].
Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Wierzchów znalazł się na terenie ZSRR. Od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[5].
Obecnie Wiarchouje jest siedzibą sielsowietu.
Dawny dwór
[edytuj | edytuj kod]Najprawdopodobniej Marcin Niemirowicz-Szczytt wzniósł tu murowany dwór, który zachował się wraz z bogatym wyposażeniem do I wojny światowej[4]. Był to parterowy budynek, zbudowany na wysokiej podmurówce, zaprojektowany na planie prostokąta. W centralnej części frontu miał portyk złożony z czterech doryckich kolumn. W XIX wieku dobudowano do dworu dwa prostopadłe skrzydła, tworzące literę „U”. Wszystkie pokoje były ogrzewane płaskimi piecami kaflowymi.
Po prawej stronie domu stał piętrowy lamus z gankiem oraz galeryjką na wysokości I piętra i zewnętrznymi schodami.
Na wprost portyku, przed wielkim gazonem znajdowała się brama wjazdowa.
Park miał ponad 17 ha, w XIX wieku był przeprojektowany przez Waleriana Kronenberga w stylu krajobrazowym. Park przechodził płynnie w las[6].
Dwór w Wierzchowie został zniszczony po 1914 roku[5], został opisany w 1. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu witebskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Wierzchów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 687.
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 83.
- ↑ a b A. Haratym, Marcin Szczytt Niemirowicz [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. 47. Warszawa–Kraków: Polska Akademia Nauk i Polska Akademia Umiejętności – Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla, 2011, s. 572–574
- ↑ a b c Wierchów na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-05-02].
- ↑ a b Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 1: Województwa mińskie, mścisławskie, połockie, witebskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 279–280, ISBN 83-04-03713-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- Wierzchów, dobra, pow. lepelski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 687.