Wiktor Emanuel I
| |
| |
| |
| król Sardynii | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona |
Maria Teresa Habsburg-Este |
| Dzieci |
Maria Beatrice, |
| Odznaczenia | |
  
| |
Wiktor Emanuel I (ur. 24 lipca 1759 w Turynie; zm. 10 stycznia 1824 w Moncalieri) – książę Sabaudii, Piemontu i Aosty. Król Sardynii w latach 1802–1821.
Rodzina i wychowanie
[edytuj | edytuj kod]Był drugim synem króla Wiktora Amadeusza III i jego żony Marii Antonii Burbon (córka Filipa V, króla Hiszpanii i Elżbiety Farnese). Od urodzenia nosił tytuł księcia Aosty. Dorastał w bardzo religijnej, niemalże ascetycznej atmosferze. Jego nauczycielami byli Papacino d’Antonio i Hyacinthe Sigismond Gerdil, późniejsi kardynałowie[1]. Jako król został następcą swojego starszego brata – Karola Emanuela IV, który w 1802 abdykował na jego korzyść.
Król Sardynii
[edytuj | edytuj kod]W 1793 wziął udział w walkach zwolenników ancien régime ze zwolennikami rewolucji francuskiej. Został pokonany i w 1799 schronił się na Sardynii, która stanowiła jedyną część Królestwa Sardynii i Piemontu nie podbitą przez Francuzów. Podczas tego wygnania w Cagliari ustanowił tzw. Karabinierów (Carabinieri), którzy do dziś stanowią elitarny oddział armii włoskiej.
W 1814 Wiktor Emanuel powrócił do Turynu. Oficjalnie na tron przywrócił go kongres wiedeński, który również oddał Królestwu Sardynii byłą Republikę Genui. Wiktor Emanuel zniósł wszystkie wolności zagwarantowane obywatelom przez Napoleona Bonaparte i przywrócił stare przepisy. Między innymi odmówił podpisania bardziej liberalnej konstytucji, powierzył edukację duchowieństwu, przywrócił wyzysk w miejscu pracy i prześladowanie Żydów. Stworzył Ministerstwo Marynarki Wojennej.
14 sierpnia 1815, pod koniec wojen napoleońskich, w Genui ustanowił Sabaudzki Order Wojskowy jako odznaczenie za zasługi wojskowe. Ustanowiony order miał zastąpić dwa ordery Napoleona, Order Żelaznej Korony i Legię Honorową, poprzednio nadawane poddanym włoskim za te zasługi.
Wiktor Emanuel I miał reakcyjne poglądy i nie cieszył się uznaniem wśród poddanych. Jego reakcyjna polityka napotkała ostry sprzęciw kół rewolucyjnych i przyśpieszyła jego decyzję o abdykacji.
Spadkobierca Stuartów
[edytuj | edytuj kod]Po śmierci swojego starszego brata w 1819 został również jakobickim pretendentem do tronu Anglii i Szkocji jako Wiktor I. Podobnie jak jego brat, on sam nie wysunął żadnych roszczeń do korony.
Po wybuchu liberalnej rewolucji na terenie królestwa, w 1821, abdykował na korzyść swojego młodszego brata – Karola Feliksa. Wiktor Emanuel zmarł na zamku Moncalieri i został pochowany w bazylice Superga, obok swojego starszego brata.
Małżeństwo i potomstwo
[edytuj | edytuj kod]21 kwietnia 1789 poślubił Marię Teresę Habsburg-Este (1773–1832), córkę Ferdynanda, księcia Modeny. Maria Teresa była zarazem wnuczką Franciszka I Lotaryńskiego, cesarza niemieckiego i Ercole III d’Este, księcia Modeny. Para miała 7 dzieci:
- Marię Beatrice Wiktorię (1792–1840), żonę Franciszka IV – arcyksięcia Austrii i księcia Modeny,
- Marię Adelajdę (1794–1802),
- Karola Emanuela (1796–1799), zmarłego na ospę,
- nienazwaną córkę (1800–1801),
- Marię Annę Karolinę Pię (1803–1884), żonę Ferdynanda I – cesarza niemieckiego,
- Marię Teresę (1803–1879), żonę Karola II – księcia Parmy,
- Marię Krystynę (1812–1836), żonę Ferdynanda II Burbona – króla Obojga Sycylii.
Ordery
[edytuj | edytuj kod]
Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) w 1773[2], a od 1802 Wieki Mistrz[3].
Rodowód
[edytuj | edytuj kod]| Karol Emanuel II | ||||||||||||
| Wiktor Amadeusz II | ||||||||||||
| Maria Joanna Baptysta Sabaudzka-Nemours | ||||||||||||
| Karol Emanuel III | ||||||||||||
| Filip I Burbon-Orleański | ||||||||||||
| Maria Anna Orleańska | ||||||||||||
| Henryka Anna Stuart | ||||||||||||
| Wiktor Amadeusz III | ||||||||||||
| Wilhelm I Starszy Heski-Rotenburg | ||||||||||||
| Ernest II Leopold Heski-Rotenburg | ||||||||||||
| Maria Anna Löwenstein-Wertheim | ||||||||||||
| Poliksena Krystyna Heska-Rotenburg | ||||||||||||
| Maksymilian Karol Albert Löwenstein-Wertheim-Rochefort | ||||||||||||
| Eleonora Löwenstein-Wertheim | ||||||||||||
| Maria Polyksena Khuen z Lichtenberg i Belasi | ||||||||||||
| Wiktor Emanuel I | ||||||||||||
| Ludwik XIV | ||||||||||||
| Ludwik Burbon | ||||||||||||
| Maria Teresa Austriaczka | ||||||||||||
| Filip V Hiszpański | ||||||||||||
| Ferdynand Maria Bawarski | ||||||||||||
| Maria Anna Wiktoria Bawarska | ||||||||||||
| Henryka Adelajda Sabaudzka | ||||||||||||
| Maria Antonia Burbon | ||||||||||||
| Ranuccio II Farnese | ||||||||||||
| Edward II Farnese | ||||||||||||
| Izabela Este | ||||||||||||
| Elżbieta Farnese | ||||||||||||
| Filip Wilhelm Wittelsbach | ||||||||||||
| Dorota Zofia Wittelsbach | ||||||||||||
| Elżbieta Amelia Heska-Darmstadt | ||||||||||||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael J. Walsh: Cardinals, Canterbury Press Norwich, 2009, s. 48; Ausschnitt aus der Quelle
- ↑ Federico Bona: I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).
- ↑ Federico Bona: I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).
| Stuartowie |
|
|---|---|
| Dynastia sabaudzka |
|
| Habsburg-Este |
|
| Wittelsbachowie |
|
|
