Kostrzyn nad Odrą
Kostrzyn nad Odrą
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 52°35′N 14°40′E / 52.583°N 14.667°E | |
| Država |  Poljska
|
| Vojvodstvo | Lubusko |
| Povjat | Gorzów |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Andrzej Kunt |
| Površina | |
| - Ukupna | 46.1 km²[1] |
| Visina | 45[1] |
| Stanovništvo (2019.) | |
| - Grad | 18,070[1] |
| - Gustoća | 391.6 stan. / km²[1] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
| Poštanski broj | 66470 - 66471[1] |
| Karta | |
  Kostrzyn nad Odrą Pozicija Kostrzyna u Poljskoj | |
Kostrzyn nad Odrą (njemački: Küstrin) je grad 18,070 stanovnika[1] u Lubuskom vojvodstvu.[2]
Kostrzyn na Odri se nalazi pored njemačke granice na ušću rijeke Warte u Odru[2], udaljen 90 km južno od Szczecina i 80 km istočno od Berlina.
Ruševine Starog grada (Stare Miasto) leže na desnoj obali Odre dok se Novi grad (Nowe Miasto) prostire na desnoj obali Warte[3], oni su povezani jednim željezničkim i jednim cestovnim mostom,
Preko puta Odre leži njemačko selo Küstrin-Kietz do kojeg isto tako vode dva mosta.
Današnji Kostrzyn je potpuno novi grad podignut nakon Drugog svjetskog rata na ruševinama nekadašnjeg pruskog Küstrina, kog su razorile jedinice Crvene armije u svom nadiranju prema Berlinu, zbog tog ga zovu Poljska Hirošima.[2]
Crvena armija stigla je do Küstrina 31. januara 1945., Jedinice Wehrmachta su do 19. februara iselile svo stanovništvo i pretvorile grad u utvrdu. Teške borbe za njegovo zauzimanje, u kombinaciji sa masovnom artiljerijskom vatrom, u kojoj je srušeno 95% grada i 8278 kuća pretvorile su Küstrin u spaljenu ledinu. Preostale jedinice Wehrmachta ukopane u staroj utvrdi predale su se 30. marta 1945.[2]
Njemački Küstrin je prvi put dokumentiran 1232., u to vrijeme je uz njega još uvijek postojalo i slavensko naselje Chyża. Možda još u 13. ali vjerojatnije u 14. vijeku podignut je zamak na gazu preko Odre, kog su sredinom 15. vijeka Teutonski vitezi značajno proširili.[3]
Najkasnije u 15. vijeku obale Odre bile su povezane stalnim mostom. Srednjovjekovni Küstrin bio je i ostao mali, i pored izvrsnog položaja na ušću velikih rijeka, i nije se razvio u trgovište, jer je bio prilično skučen a imao je i veliku konkurenciju sa privilegiranim uzvodnim gradovima Frankfurtom na Odri i Gorzówom.[3]
U periodu 1535.-1571. brandenburgški markgrof Johann von Küstrin preselio je svoju rezidenciju u Küstrin i započeo obnovu zamka i izgradnju ogromne utvrde, koju su 1631. Šveđani proširili novim bedemima i bastionima.[2]
Krajem 19. vijeka Küstrin je postao veliko raskršće željezničkih pruga, pa se većina od tadašnjih 15 000 stanovnika, naselila u novi dio grada pored željezničke stanice.
Za razliku od njega Stari grad, još uvijek zatvoren unutar bedema, počeo je propadati, ali su oba grada početkom 20. vijeka imala nekih 24 000 stanovnika.[3]
Nakon rata 15 000 njemačkih stanovnika koji su živjeli u okolici grada, moralo se iseliti preko Odre, a u Starom i Novom Kostrzynu je ostalo živjeti samo 634 Poljaka, i to samo oni koji su radili na željeznici ili kao carinici, jer je ispočetka bio zatvoreni grad. Na drugoj obali Odre su sovjeti organizirali vojnu bazu koju su napustili 1991.[2]
Obnova grada započela je 1954. izgradnjom tada najveće poljske tvornice celuloze i papira, koju su 1993. kupili Šveđani. Nakon tog je 1997. osnovana ekonomska zona Kostrzyńsko-Słubicka u kojoj rade brojne firme.[2]
Krajem 20. vijeka su obnovljene neke od građevina u staroj utvrdi; Berlinska vrata, Chyżańska vrata, Filipov bastion, Brandenburgški bastion i šetalište Kattego.[2]
