Malajski anali
Malajski anali (malajski: Sedžarah Melaju; džavi: سجاره ملايو), izvorno naslovljena Sulalatus Salatin (srpskohrvatski: Genealogija kraljeva), književno je djelo koje daje romantizirani prikaz nastanka, razvoja i pada Melakaškog Sultanata.[1] Djelo su u XVII. vijeku satavili dvorski kroničari temeljem ranijih zapisa o historiji tog područja,[2][3] a danas ga se smatra jednim od najboljih i najvažnijih djela na malajskom jeziku.
Malajski anali sastoje se od niza rukopisa i povezanih tekstova, a sam izvornik prošao je kroz niz promjena. Rukopisi su raštrkani po bibliotekama u nekoliko zemalja (Malezija, Indonezija, Ujedinjeno Kraljevstvo, Nizozemska),[4][5] međutim nemaju svi rukopisi jednaku važnost jer su neki od njih djelomični ili nepotpuno, odnosno samo kopije već postojećih rukopisa.[6] Najstarija cjelovita verzija Anala datira iz 1612. godine, a radi se o tekstu koji je kompliriran zahvaljujući naporima radašnjeg džohorskog regenta Abdullaha Majata;[7][8] taj je rukopis kasnije dobio Sir Stamford Raffles, a danas je poznat pod nazivima Raffles MS br.18 i Rafflesov rukopis 18.[9] Anali su izvorni pisani na staromalajskom jeziku koristeći pismo džavi, ali danas postoje 32 verzije rukopisa na različitim pismima i jezicima. Ako se izuzme očito mitološki sadržaj, Malajski anali koriste se još uvijek kao historijski izvor za one događaje iz malajskog svijeta koji su potvrđeni i u drugim historijskim izvorima.[10] Godine 2001., Malajski anali uvršteni su u indeks UNESCO-vog programa naziva Sjećanje svijeta.[11]
Sadržaj
Malajski anali pisani su kao narativna proza, ali imaju i odlike nacionalnog epa. Tekst slavi veličinu i nadmoć Melake,[12] a započinje tekstom koji slavi Boga, proroka Muhameda i njegove sljedbenike. Priča, iako naizgled samo prepričava historijske događaje iz historije Melake do njezinog pada 1511. godine, zapravo analizira temeljna pitanja malajske državnosti te odnose među vladarima koji su vladali u tom periodu.[13] Priča započinje genealoškim iskazom o prvom sultanu Melake, nastavlja o značajnim historijskim događajima i bitkama, a završava portugalskim osvajanjem Melake 1511. godine.[14]
Značaj
Malajski anali imali su značajan utjecaj na historiju, kulturu i razvoj malajske civilizacije, koja se kroz stoljeća suočavala s nizom važnih promjena. Zahvaljujući kronikama poput ove, melakaška tradicija iz XV. vijeka prenošena je diljem malajskog svijeta te je sačuvana kao dio malajskog nacionalnog identiteta. Također, bile su važan izvor spoznaja za države koje su nastale padom Melake jer su raširile uvjerenje u svetost i autirotet malajskog vladara (daulat) te u njegovu kohezivnu ulogu, što je davalo legitmitet izrazito apsolutističkim, ponekad i despotskim vladarima s tog područja.[15] Također, Džohorski Sultanat koristio je tekst kako bi istaknuo činjenicu da su Melaka i Džohor bili centar malajskog svijeta usred sukoba s vlastima tadašnje Sumatre.[16]
Reference
- ↑ UNESCO 2012: str. 219
- ↑ Lockard, Craig (2009) (en). Southeast Asia in World History. Oxford University Press. str. 68. ISBN 978-0-19-972196-2.
- ↑ „Sejarah Melayu | Malay culture, history, language | Britannica” (en). www.britannica.com. Pristupljeno 2024-08-24.
- ↑ UNESCO 2001: str. Nomination form pp. 3–4
- ↑ Roolvink 1967
- ↑ Roolvink 1967: str. 301
- ↑ Abdul Samad Ahmad 1979: str. xxvii
- ↑ Encyclopædia Britannica 2014
- ↑ Ooi 2009: str. 285
- ↑ Encyclopædia Britannica 2014
- ↑ UNESCO 2012: str. 219
- ↑ UNESCO 2001: str. Nomination form p. 7
- ↑ UNESCO 2012: str. 219
- ↑ UNESCO 2012: str. 219
- ↑ Harper 2001: str. 15
- ↑ Andaya, Leonard Y. (October 2001). „The Search for the 'Origins' of Melayu”. Journal of Southeast Asian Studies 32 (3): 327–328. DOI:10.1017/S0022463401000169. JSTOR 20072349.
Literatura
- Abdul Samad Ahmad (1979), Sulalatus Salatin, Dewan Bahasa dan Pustaka, ISBN 978-983-62-5601-0, arhivirano iz originala na datum 12 October 2013
- Asmah Haji Omar (2004), The Encyclopedia of Malaysia: Languages & Literature, Editions Didlers Millet, ISBN 978-981-3018-52-5
- Australian National University, Malay Concordance Project
- Encyclopædia Britannica (2014), Sejarah Melayu
- Harper, Timothy Norman (2001), The End of Empire and the Making of Malaya, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-00465-7
- Kheng, Cheah Boon (1998), Sejarah Melayu The Malay Annals MS RAFFLES No. 18 Edisi Rumi Baru/New Romanised Edition, Academic Art & Printing Services Sdn. Bhd.
- Leyden, John (1821), Malay Annals (translated from the Malay language), Longman, Hurst, Rees, Orme and Brown
- Ooi, Keat Gin (2009), Historical Dictionary of Malaysia, Scarecrow Press, ISBN 978-0-8108-5955-5
- Perpustakaan Negara Malaysia (2013), Sulalatus Salatin: Karya Agung Melayu di Institusi Simpanan Dunia, Dewan Bahasa dan Pustaka, arhivirano iz originala na datum 1 February 2014
- Riddell, Peter C. "Malay Annals" in Kelly Boyd, ur. (1999). Encyclopedia of Historians and Historical Writing vol 2. Taylor & Francis. str. 756–57. ISBN 9781884964336.; Historiography.
- Roolvink, Roelof (1967), The Variant Version of The Malay Annals
- Sabrizain, Sejarah Melayu – A History of The Malay Peninsula
- Siti Hawa Hj. Salleh (2010), Malay Literature of the 19th Century, Institut Terjemahan Negara Malaysia, ISBN 978-983-068-517-5
- UNESCO (2001), Memory of the World: Sejarah Melayu (The Malay Annals)
- UNESCO (2012), Memory of the World: The treasures that record our history from 1700 BC to the present day, Collins, ISBN 978-0-00-748279-5
