Sistemi politik
Në shkencat politike, një sistem politik nënkupton llojin e organizatës politike që mund të njihet, vëzhgohet ose deklarohet ndryshe nga një shtet . [1]
Ai përcakton procesin për marrjen e vendimeve zyrtare të qeverisë . Zakonisht ai përfshin sistemin ligjor dhe ekonomik qeveritar, sistemin social dhe kulturor dhe sisteme të tjera specifike shtetërore dhe qeveritare. Megjithatë, kjo është një pamje shumë e thjeshtuar e një sistemi shumë më kompleks kategorish që përfshin pyetjen se kush duhet të ketë autoritet dhe çfarë duhet të jetë ndikimi i qeverisë mbi njerëzit dhe ekonominë e saj.
Llojet kryesore të sistemeve politike janë demokracitë, monarkitë dhe regjimet autoritare dhe totalitare me sisteme hibride të ndryshme. [2]
Përkufizimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sipas David Easton, "Një sistem politik mund të përcaktohet si ndërveprimet përmes të cilave vlerat shpërndahen në mënyrë autoritative për një shoqëri". [3]
Interesi sociologjik në sistemet politike është të kuptojë se kush e mban pushtetin brenda marrëdhënieve midis qeverisë dhe njerëzve të saj dhe si përdoret fuqia e qeverisë. Sipas profesorit të Yale, Juan José Linz, sot ekzistojnë tre lloje kryesore të sistemeve politike: demokracitë, regjimet totalitare dhe, ndërmjet këtyre dyve, regjimet autoritare (me regjime hibride ). [4] [5] Një sistem tjetër klasifikimi modern përfshin monarkitë si një entitet i pavarur ose si një sistem hibrid i tre kryesoreve. [6] Studiuesit në përgjithësi i referohen një diktature ose si një formë autoritarizmi ose totalitarizmi. [7] [8] [4] [9]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Political system | Types, Components, Functions, & Facts | Britannica".
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "14.2 Types of Political Systems". 8 prill 2016. Arkivuar nga origjinali më 22 tetor 2022. Marrë më 19 nëntor 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Easton, David. (1971). The political system : an inquiry into the state of political science. Knopf. OCLC 470276419.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Juan José Linz (2000). Totalitarian and Authoritarian Regimes. Lynne Rienner Publisher. fq. 143. ISBN 978-1-55587-890-0. OCLC 1172052725.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Jonathan Michie, red. (3 shkurt 2014). Reader's Guide to the Social Sciences. Routledge. fq. 95. ISBN 978-1-135-93226-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ginny Garcia-Alexander; Hyeyoung Woo; Matthew J. Carlson (3 nëntor 2017). Social Foundations of Behavior for the Health Sciences. Springer. fq. 137–. ISBN 978-3-319-64950-4. OCLC 1013825392.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Allan Todd; Sally Waller (10 shtator 2015). Allan Todd; Sally Waller (red.). History for the IB Diploma Paper 2 Authoritarian States (20th Century). Cambridge University Press. fq. 10–. ISBN 978-1-107-55889-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ezrow & Frantz 2011.
- ^ Sondrol, P. C. (2009). "Totalitarian and Authoritarian Dictators: A Comparison of Fidel Castro and Alfredo Stroessner". Journal of Latin American Studies. 23 (3): 599–620. doi:10.1017/S0022216X00015868. JSTOR 157386.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)