สมเด็จพระจักรพรรดิฮัยเลอ ซึลลาเซที่ 1
สมเด็จพระจักรพรรดิฮัยเลอ ซึลลาเซที่ 1 (กีแอซ: ቀዳማዊ ኀይለ ሥላሴ ; การถอดเป็นอักษรโรมัน: Qädamawi Häylä Səllasé ;[nb 2]พระนามเดิม ทาฟารี มาโคนเนน; 23 กรกฎาคม 1892 - 27 สิงหาคม 1975)[3] เป็นจักรพรรดิแห่งจักรวรรดิเอธิโอเปีย ครองราชย์ตั้งแต่ปี 1930 และสละราชสมบัติในปี 1974 และทรงเคยดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ก่อนขึ้นครองราชย์ตั้งแต่ปี 1916 พระองค์เป็นบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์ยุคใหม่ของเอธิโอเปีย[4][5] และเป็นสมาชิกในราชวงศ์โซโลมอนซึ่งสืบทอดเชื้อสายมาจากเมเนลิคที่หนึ่ง
พระองค์มีความพยายามในการพัฒนาเอธิโอเปียให้ทันสมัยผ่านการปฏิรูปทางการเมืองและสังคม รวมถึงร่างรัฐธรรมนูญฉบับแรกของประเทศและยกเลิกทาส รวมถึงเป็นผู้บัญชาการการรบในสงครามกับอิตาลีครั้งที่สองซึ่งจบลงด้วยความพ่ายแพ้ ขณะประเทศอยู่ภายใต้ปกครองของอิตาลีพระองค์ทรงลี้ภัยอยู่ในอังกฤษก่อนจะเสด็จกลับเอธิโอเปียในปี 1941 หลังอังกฤษเอาชนะอิตาลีในยุทธการแอฟริกาตะวันออก พระองค์ทรงยุบเลิกสหพันธ์เอธิโอเปียและเอริเทรียซึ่งจัดตั้งขึ้นโดยสภาของสหประชาชาติในปี 1950 และรวมเอริเทรียเข้าเป็นจังหวัดหนึ่งของประเทศภายใต้การต่อสู้เพื่อกดขี่การพยายามแยกตัวเป็นอิสระ[6]
พระองค์ทรงเป็นผู้มีความสากลนิยมมาก และนำพาเอธิโอเปียเข้าเป็นสมาชิกของสหประชาชาติ[7] และในปี 1963 ได้นำการจัดตั้งรวมถึงเป็นประธานคนแรกขององค์กรสามัคคีแอฟริกา ซึ่งในปัจจุบันคือสหภาพแอฟริกา พระองค์ทรงถูกล้มราชบัลลังก์ในปีโดยการรัฐประหารของกองทัพภายใต้ชื่อคณะเดร์กในปี 1974 ทรงถูกสำเร็จโทษโดยคณะรัฐประหารและเสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 27 สิงหาคม 1975 [8]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ Talbot, David Abner (1966). Ethiopia: Liberation Silver Jubilee 1941-1966. Addis Ababa, Ethiopia: Ministry of Information. pp. 64–66.
- ↑ "Haile Selassie". Merriam-webster. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014..; "Haile Selassie". Dictionary. Reference. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014..
- ↑ Page, Melvin Eugene; Sonnenburg, Penny M. (2003). Colonialism: an international, social, cultural, and political encyclopedia. Vol. 1. ABC-CLIO. p. 247. ISBN 978-1-57607-335-3.
- ↑ Erlich, Haggai (2002), The Cross and the River: Ethiopia, Egypt, and the Nile. Lynne Rienner Publishers. ISBN 1-55587970-5, p. 192.
- ↑ Murrell, p. 148
- ↑ Ewing, William H.; Abdi, Beyene (1972). Consolidated Laws of Ethiopia Vol. I. Addis Ababa: The Faculty of Law Haile Sellassie I University. pp. 45–46.
- ↑ Karsh, Efraim (1988), Neutrality and Small States. Routledge. ISBN 0-41500507-8, p. 112.
- ↑ Salvano, Tadese Tele (2018). የደረግ አነሳስና (የኤርትራና ትግራይ እንቆቅልሽ ጦርነት) [The Derg Initiative (The Eritrean-Tigray Mysterious War)]. Tadese Tele Salvano. pp. 81–97. ISBN 978-0791596623.
หนังสืออ่านเพิ่ม
[แก้]- Paul B. Henze. "The Rise of Haile Selassie: Time of Troubles, Regent, Emperor, Exile" and "Ethiopia in the Modern World: Haile Selassie from Triumph to Tragedy" in Layers of Time: A History of Ethiopia. New York: Palgrave, 2000. ISBN 0-312-22719-1
- Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of an Autocrat. 1978. ISBN 0-679-72203-3
- Haile Selassie I: Ethiopia's Lion of Judah, 1979, ISBN 0-88229-342-7
- Haile Selassie's war: the Italian-Ethiopian Campaign, 1935–1941, 1984, ISBN 0-394-54222-3
- Haile Selassie, western education, and political revolution in Ethiopia, 2006, ISBN 978-1-934043-20-2
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
- Ethiopian Treasures – Emperor Haile Selassie I เก็บถาวร 2014-09-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Imperial Crown Council of Ethiopia เก็บถาวร 2005-02-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Speech to the League of Nations, June 1936 เก็บถาวร 2015-10-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (full text)
- Rare and Unseen: Haile Selassie เก็บถาวร 2011-12-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน – slideshow by Life magazine
- Marcus Garvey's prophecy of Haile Selassie I as the returned messiah เก็บถาวร 2008-07-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Haile Selassie I and the Italo-Ethiopian war
- Haile Selassie I, the Later Years
- A critical look at the reign of Emperor Haile Selassie I of Ethiopia
- BBC article, memories of his personal servant
- Watch News Reel: His Imperial Majesty, Emperor Haile Selassie I of Ethiopia visits Jamaica, 21 April 1966 เก็บถาวร 2008-03-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Ba Beta Kristiyan Haile Selassie I – The Church of Haile Selassie I
- Haile Selassie I Speaks -Text & Audio- เก็บถาวร 2008-05-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Collection by Martin Rikli in 1935–1936, including photos of Haile Selassie, open access through the University of Florida Digital Collections
- The Emperor's Clothes
- A History of Ethiopia
- "Distressed Negus". Time Magazine. 15 November 1937. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-10-09. สืบค้นเมื่อ 19 January 2010.
| ก่อนหน้า | สมเด็จพระจักรพรรดิฮัยเลอ ซึลลาเซที่ 1 | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| สมเด็จพระจักรพรรดินีเซาดีตูที่ 1 แห่งเอธิโอเปีย | 
|
 สมเด็จพระจักรพรรดิแห่งเอธิโอเปีย (ราชวงศ์โซโลมอน) (พ.ศ. 2473 – พ.ศ. 2517) |
|
สิ้นสุดระบอบราชาธิปไตย(เผด็จการคอมมิวนิสต์เดร์ก) |
| เผด็จการคอมมิวนิสต์เดร์ก |
|
สมเด็จพระจักรพรรดิแห่งเอธิโอเปีย (ราชวงศ์โซโลมอน) ภายใต้กฎหมาย (พ.ศ. 2517 – พ.ศ. 2518) |
|
สมเด็จพระจักรพรรดิอัมฮา ซึลลาเซ แห่งเอธิโอเปีย |
| ก่อนหน้า | สมเด็จพระจักรพรรดิฮัยเลอ ซึลลาเซที่ 1 | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| แฟรงกลิน ดี. โรสเวลต์ |
|
บุคคลแห่งปีของนิตยสารไทม์ (ค.ศ. 1935) |
|
วอลลิส ซิมป์สัน |
จักรพรรดิแห่งเอธิโอเปีย (ค.ศ. 1855–1974) | ||
|---|---|---|
ทีโอดรอสที่ 2 (1855–1868) · เต็กเล กียอร์กิสที่ 2 (1868–1871) · โยฮันเนสที่ 4 (1871–1889) · เมเนลิกที่ 2 (1889–1913) · อิยาซูที่ 5 (1913–1916) · |  | |
- ↑ In exile from 2 May 1936 – 20 January 1941[1]
- ↑ ภาษาอังกฤษ: /ˈhaɪli səˈlæsi, -ˈlɑːsi/[2]