อภิธาน

อภิธาน โดยทั่วไปหมายถึงรายการของการอธิบายความหมายเพิ่มเติมของคำศัพท์เฉพาะศาสตร์ใดศาสตร์หนึ่ง ซึ่งมิได้เป็นที่รู้จักกันโดยคนทั่วไป หรือเป็นคำใหม่หรือคำโบราณ เนื้อหาเป็นการให้นิยาม แนวคิดหรือที่มาที่เกี่ยวข้องคำหรือวลีนั้นๆ ซึ่งอาจมีการยกตัวอย่างหรือมีการเปรียบเทียบเกี่ยวกับคำศัพท์เฉพาะคำนั้นๆ ให้กระจ่างลึกซึ้งยิ่งขึ้น เช่น อภิธานพุทธศาสนา อภิธานประวัติศาสตร์ไทย ส่วนคำว่า อภิธานศัพท์ แปลตามศัพท์ว่า ศัพท์ที่มาจากอภิธาน ซึ่งก็คือศัพท์เฉพาะเรื่อง บ่อยครั้งที่มีการใช้คำนี้แทนความหมายของอภิธานข้างต้น

ปกติอภิธานจะเป็นรูปเอกสารอยู่ที่ท้ายหนังสือเฉพาะเรื่อง หรือเป็นตัวเล่มหนังสือที่มีเฉพาะอภิธาน หรือเป็นฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ เช่น อภิธานของกูเกิล อภิธานของวิกิพีเดีย

อภิธานข้ามภาษา

อภิธานอีกประเภทหนึ่งได้แก่การอธิบายความหมายของคำหรือวลีของภาษาหนึ่งไปอีกภาษาหนึ่ง (Bilingual glossary) ส่วนใหญ่เป็นศัพท์เทคนิค หรือวิชาการเฉพาะ เช่น อภิธานแพทย์ วิศวกรรม สถาปัตยกรรม ปรัชญา ฯลฯ ที่ยังไม่มีคำแปลเฉพาะเป็นที่ยอมรับตรงกันในภาษาที่สอง

ดูเพิ่ม

• ประมวลศัพท์ (vocabulary)
• ปทานุกรม

อ้างอิง

• พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542