Demirdağ

Demirdağ – Türk ve Altay mitolojilerinde Dünya Dağı. Temirtav veya Tömürtav olarak da söylenir. Göğün 12. katına kadar yükselir. Bazen Demir Direk şeklinde görülür. Ulu Kayın ile ilişkilendirilebilir. Altındağ'ın orta katı olarak da düşünülebilir. Bir başka anlayışa göre de aslında yer altı, yeryüzü ve göğü kaplayan bir dağın aşağıda kalan kısmı bakır, ortası demir, üst kısmı altındır. Birbirinin uzantısı şeklinde olan mitolojik dağların en önemli üç tanesi şu şekildedir:

1. Altındağ: Gökyüzündedir. Dokuz rüzgarın kesiştiği yerde başlar.
2. Demirdağ: Yeryüzündedir. Dokuz ırmağın kavuştuğu yerdedir.
3. Bakırdağ: Yeraltındadır. Dokuz yeraltı denizinin birleştiği yerdedir.

Demirdirek

Demirdağ bazen Demirdirek (Temirterek, Temirtirek, Timertereg) olarak da söylenir. Demirdirek bir dünya direğidir. Göğün 12. katına kadar yükselir. Ulukayın ile ilişkilendirilebilir. Terek sözcüğü ağaç anlamı da taşır. Çadırın orta direğine (Bagan/Bağana) benzetilir. Altındirek (Altınkazık veya Demirkazık) yani Kutup Yıldızı ile de bağlantılıdır.

Etimoloji

(Dem/Tem) kökünden türemiştir. Dayanıklılık anlamı vardır. Eski çağlardan beri kullanılan, insanlar için gökten indiğine inanılan metal.

Kaynakça

• Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.