İçeriğe atla

Doctor Who

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Doctor Who
TürBilimkurgu drama
Proje tasarımcısı
YönetmenÇeşitli
BaşrolÇeşitli Doktorlar
(2024 itibarıyla Ncuti Gatwa)
Çeşitli yol arkadaşları
(2024 itibarıyla Millie Gibson)
Tema müziği bestecisi
Açılış müziğiDoctor Who tema müziği
BesteciÇeşitli besteciler
(2024 itibarıyla Murray Gold)
ÜlkeBirleşik Krallık
Sezon sayısı26 (1963-1989)
14 (2005-günümüz)
Bir TV filmi (1996)
Bölüm sayısı883 (97 eksik bölüm)
311 hikâye (bölümleri listesi)
Yapım
Yönetici yapımcıÇeşitli
(2024 itibarıyla Russell T Davies)
KameraTekli/Çoklu-kamera kurulum
Gösterim süresiDüzenli bölümler:
  • 25 dakika (1963-84, 1986-89)
  • 45 dakika (1985, 2005-17)
  • 50 dakika (2018)
Özel bölümler:
Diğer: 50-90 dakika
Yayın bilgileri
Görüntü formatı
Ses formatıMono (1963-87)
Stereo (1988-89; 1996; 2005-08)
5.1 Çevresel Ses Düzeni (2009-günümüz)
Yayın tarihiKlasik seriler:
23 Kasım 1963 (1963-11-23) -
6 Aralık 1989
Televizyon filmi:
12 Mayıs 1996
Modern seriler:
26 Mart 2005 - günümüz
Kronoloji
İlişkili programlar
Dış bağlantılar

Doctor Who, 1963 yılından beri yayımlanan BBC yapımı Birleşik Krallık bilimkurgu televizyon dizisi. Dizi; Doktor olarak bilinen, zamanda yolculuk yapan insansı dünya dışı yaratık olan bir Zaman Lordu'nun maceralarını anlatmaktadır. Doktor, dışarıdan 1950'lerden kalma bir polis kulübesi gibi görünen TARDIS adındaki bilince sahip ve zamanda yolculuk edebilen bir uzay gemisi ile evreni araştırır. Yol arkadaşları ile beraber uzay ve zamanı keşfeder, sorunları çözer, yaratıklarla yüzleşir ve tarihe yapılan müdahalelere engel olur.

Britanya popüler kültürünün önemli bir parçası olan dizi,[1][2] diziyi izleyerek büyüyen nesli etkilemiştir.[3] Dizinin ara vermeden önceki klasik seri adı verilen dönemi 1963 - 1989 yılları arasında sürmüştür. 1996 yılında yayımlanan televizyon filmi, 2005 yılında tekrar yayımlanmaya başlayan modern seriye geçiş bölümü olmuştur. Modern seriyi, Cardiff'teki BBC Wales'te serinin ilk beş yılında yürütücü yapımcılık ve başyazarlığı üstlenen Russell T Davies başlatmıştır. Modern serinin ilk sezonunda, Christopher Eccleston başrolde yer almıştır.[4] Ayrıca, Doctor Who'nun çoklu medyada Russell T Davies tarafından yapılan Torchwood (2006-2011) ve The Sarah Jane Adventures (2007-2011) adlı yan dizileri ve K-9 and Company (1981) adlı tek bölümlük bir serisi yapılmıştır. Ayrıca bu yapımlarda karakterlere birçok kültürel göndermeler yapılmıştır.

Doktor rolünü bugüne kadar on iki oyuncu oynamıştır. Doktor'un öldükten sonra rejenerasyon geçirmesiyle rol bir oyuncudan başka bir oyuncuya geçmektedir. Doktor, Zaman Lordları'na ait bu özelliği kullanarak ölümcül bir yara aldığında yenilenerek yeni bir vücut ve yeni bir kişiliğe sahip olmaktadır. Böylece dizinin devamlılığı sağlanmıştır. Her oyuncunun canlandırdığı Doktor farklı kişiliğe sahip olsa da, tüm Doktor'lar aynı karaktere sahip olmuş ve aynı hikâyenin bir parçası olmuştur. Zaman yolculuğunun doğası olarak, Doktor'lar bazen birbirleriyle karşılaşmıştır. Şu anki Doktor rolünü oynayan oyuncu, 2017 Noel özel bölümü "Twice Upon a Time"da Peter Capaldi'den rolü devralan Jodie Whittaker'dır.[5][6][7]

Öncül

[değiştir | kaynağı değiştir]

Doctor Who, ana karakter olan Gallifrey gezegeninden, adının "Doktor" olduğunu söyleyen serseri bir Zaman Lordu'nun maceralarını anlatmaktadır. Mark I tip 40 model bir TARDIS'le gezegeninden kaçıp uzay ve zamanda yolculuk yapmaya başlamıştır. Normalde "bukalemun devresi" olan TARDIS, gittiği yerle uyumlu bir nesneye dönüşmektedir. Ancak, Doktor'un TARDIS'inde bu devre bozulduğu için son şeklini aldığı polis kulübesi olarak kalmıştır.

Doktor, nadiren yalnız ve genelde bir veya daha fazla yol arkadaşıyla yolculuk yapmaktadır. Genelde insan olan yol arkadaşlarını hayranlık duyduğu Dünya'dan bulmaktadır. Çoğu zaman merakları onları olaylara götürmekte ve beraber masum insanlara zarar veren veya tarihi değiştirmeye çalışan şeytani güçlere karşı savaşmaktadırlar. Doktor, marifetlerini ve çok yönlü sonik tornavidası gibi en düşük kaynaklarını kullanarak bu olaylardan sıyrılmaktadır. Bir Zaman Lordu olarak Doktor, ölümcül bir yara aldığında rejenerasyon geçirip yeni bir vücuda ve kişiliğe sahip olmaktadır. Doktor, yaptığı yolculuklarda karşısına gelen Dalekler, Siberler ve hain bir zaman Lordu olan Usta'nın olduğu düşmanlara karşı hep kazanmıştır.

Tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Doctor Who tarihi

Doctor Who, ilk kez 23 Kasım 1963 tarihinde Cumartesi günü GMT'ye göre normalde olması gereken zamanından seksen saniye sonra saat 17:16:20'de BBC TV'de yayımlandı.[8][9] Haftada bir yayımlanan her bölüm yaklaşık 25 dakika sürmekteydi. Dizi hakkındaki tartışma ve planlar bir yıl boyunca devam etmişti. Kanadalı drama başkanı Sydney Newman, diziyi geliştirmek için baş sorumlu oldu. Dizinin ilk belgeleri Newman ile beraber senaryo departmanının başkanı (sonra bölüm başkanı) Donald Wilson ve senarist C. E. Webber tarafından yazılmaya başlanmıştı. Ayrıca, senarist Anthony Coburn, hikâye editörü David Whitaker ve ilk yapımcı Verity Lambert, dizinin gelişmesine katkıda bulunmuştu.[10][not 1] Doctor Who dizisinin, ilk başta bilimsel fikirleri ve tarihin önemli anlarını keşfetmek için bir araç olarak zaman yolculuğunu kullanıp bir eğitim programı olarak aileye hitap etmesi amaçlandı.[11] 31 Temmuz 1963 tarihinde Whitaker, Terry Nation'ı The Mutants adlı bir bölüm yazması için görevlendirdi. Bölümde başlangıçta Dalekler ve Thallar, uzaylı nötron bombası saldırısının kurbanı olarak yazıldı. Ama Nation, daha sonra Dalekleri saldıran taraf yaptı. Senaryo, Newman ve Wilson'a sunulduğunda "patlak gözlü canavarlar" istenmediği için hemen reddedildi. İlk hikâye tamamlanmıştı ve BBC, devamının gelmesi için bölümün başarılı olması gerektiğine inanıyordu. Ama sadece The Mutants hikâyesinin senaryosu vardı ve bunu kullanmak dışında başka bir seçenek yoktu. Yapımcı Verity Lambert: "Çok fazla seçimimiz yoktu. Elimizde sadece Dalek hikâyesi vardı... Biraz güven krizimiz vardı çünkü Donald [Wilson] bunu yapmamakta kararlıydı. Başka bir şeyimiz hazırda olsaydı onu yapardık." Nation'ın senaryosu, Doctor Who'nun ikinci hikâyesi The Daleks (diğer adıyla The Mutants) olarak belirlendi. Hikâyede tanıtılan ve bölümün adını taşıyan uzaylılar, dizinin en ünlü canavarları oldu ve BBC'nin ilk ticari patlamasını sağladı.[12]

Yapımı BBC drama departmanı tarafından üstlenilen dizi 26 sezon boyunca BBC 1 kanalında yayımlandı. İzlenmesi gittikçe düşmeye başlayan dizi, BBC 1 denetçisi Jonathan Powell tarafından 1989 yılında askıya alındı.[13] 1990 yılında 27. sezonun yapılması planlanmasına rağmen resmen olmasa da iptal edildi. Daha sonra BBC, sezonun geri döneceğini defalarca doğruladı.[14]

Kurum içi yapıma son verildiğinde BBC, diziyi yeniden başlatmak için bağımsız bir yapım şirketi bulmayı umuyordu. Amerika Birleşik Devletleri'nde Columbia Pictures'ın televizyon kolunda çalışan Britanyalı gurbetçi Philip Segal, 26. sezon hâlâ yapım aşamasındayken böyle bir girişim hakkında BBC'ye başvurmuştu.[14] Segal ile yapılan görüşmelerin sonucunda 1996 yılında Fox Network, Universal Pictures, BBC ve BBC Worldwide ortaklığında Fox Network'te Doctor Who televizyon filmi yayımlandı. Film, Birleşik Krallık'ta başarılı olmasına (9,1 milyon seyirci) rağmen, ABD'de çok daha az izlendi ve dizinin devamının gelmesini sağlamadı.[14]

Lisanslı medya, romanlar ve radyo oyunları gibi yeni hikâyeler sunsa da 2003 yılına kadar Doctor Who dizisi kadar etkili olamadı. BBC Worlwide'ın bir film versiyonu için bulunduğu girişimlerden birkaç yıl sonra 2003 yılının Eylül ayında BBC Television, dizinin yeni bir serisinin yapımına başlanacağını duyurdu.[15] Modern serinin yeni yürütücü yapımcısı, başyazar Russell T Davies olurken BBC Cymru Wales drama başkanı Julie Gardner olacaktı.

Doctor Who, sonunda 26 Mayıs 2005 tarihinde BBC One kanalında "Rose" adlı bölümle geri döndü.[16] 2006-2008 ve 2010-2015 yılları arasında toplam dokuz sezon yayımlanan dizinin 2005 yılından beri her Noel'de özel bölümü de yayımlandı. 2009 yılında bir sezon şeklinde olmayan program,[17] başrolde David Tennant'ın olduğu dört özel bölüm şeklinde yayımlandı. 2010 yılında Steven Moffat, Davies'in yerine başyazar ve yürütücü yapımcı oldu.[18] Ocak 2016'da Moffat, 2017 yılındaki sezonun son bölümünden sonra istifa edeceğini ve 2018 yılında yerine Chris Chibnall'ın geçeceğini duyurdu.[19] 2016 yılında bir Noel özel bölümü yayımlandıktan sonra onuncu sezon Nisan 2017'de başladı.[20]

Kamu bilinci

[değiştir | kaynağı değiştir]

Önceki gün ABD Başkanı John F. Kennedy'nin suikastı nedeniyle haberlerin genişletilmesinden ilk bölümün on dakika gecikmeli yayımlandığı iddia edilmişti. Oysaki bölüm seksen dakika gecikmeli olarak yayımlanmıştı.[21] BBC, suikastla ilgili verilen haberler ve ülke genelindeki elektrik kesintilerinden dolayı birçok izleyicinin yeni dizinin girişini kaçırdığına inanıyordu ve ilk bölüm 30 Kasım 1963 tarihinde ikinci bölümden hemen önce tekrar yayımlandı.[22][23]

İzleyici sayısı arttıkça dizi, yakın zamanda Birleşik Krallık'ta ulusal bir kurum hâline geldi.[24][25] Ünlü birçok oyuncu dizinin çeşitli hikâyelerinde oynamak istedi veya onlara konuk oyunculuk teklifi yapıldı.[26][27][28][29]

Ünün artmasıyla dizinin çocuklar için uygunluğu tartışılmaya başladı. İngiliz sosyal aktivist Mary Whitehouse, 1970'lerde gösterilenleri korkutucu ve kanlı olarak gördüğünü söylüyor ve BBC'ye tekrar tekrar şikâyette bulunuyordu.[30] 1980'lerde yapımcı olan John Nathan-Turner, Whitehouse'un söylediklerine göre hareket edeceğini söyledi.[31]

Bir televizyon programının korkutucu sahnelerini görmeyi istemeyen çocukların geri kalanını izlemek için odada kaldıkları davranışını mizah olarak ifade eden "Hiding behind (veya 'watching from behind') the sofa" [Kanepenin arkasında gizleniyor (veya 'arkasından izliyor')] deyimi Britanya'nın pop kültürüne girdi.[32] 1991 yılında bu deyim Doctor Who ile bağlantısını kaybetmedi ve Londra'daki Museum of the Moving Image, Doctor Who ile ilgili bir sergisine "Behind the Sofa" adını verdi. O zamanlar dizinin elektronik tema müziği ürkütücü, tuhaf ve korkutucu olarak adlandırılıyordu. 2012 yılında yayımlanan bir makalede o zamanlar çocukluk dönemindeki "birçok insanın dizi ile ilişkisinin merkezinde" korku ve heyecanın bir arada olduğunu anlatan bir makale yayımlandı.[33] Ayrıca 2011 yılında Digital Spy'dan internette sunulan oylamada bu seri "tüm zamanların en korkunç TV şovu" olarak gösterildi.[34]

Klasik serinin Jon Pertwee döneminde dizi, sekizinci sezondaki Terror of the Autons (1971) hikâyesinde gösterilen katil plastik bebek resimleri, masumları öldüren nergislerden dolayı dizinin çocukları korkutma konusunda zirvede olduğu söylenmişti.[35] Ayrıca 1976 yılında yayımlanan The Brain of Morbius hikâyesinde bedeninden ayrılmış bir beyin zemine düşüyordu.[36] Yine 1976 yılında yayımlanan The Deadly Assassin hikâyesinde Doktor, Şansölye Goth tarafından boğuluyordu.[37]

2010-2017 yılları arasında kullanılan TARDIS.

1972 yılında bir BBC izleyicisi kendi şiddet tanımıyla ("kasıtlı veya kaza sonucu insanlara, hayvanlara fiziksel veya psikolojik hasara neden olabilecek hareketler") ilgili bir araştırma anketi gerçekleştirdi. Doctor Who, o dönem üretilen en şiddetli drama programlarından biri olarak gösterilmişti.[38] Aynı raporda, ankete katılan kitlenin %3'ü diziyi aile için "hiç uygun değil" olarak değerlendirdi.[39] Ankettekilere yanıt olarak The Times gazetesinden gazeteci Philip Howard, "Şiddetin çok daha gerçekçi olduğu, insanlara benzeyen oyuncuların kan gibi görünen boyayla boyandıkları dizileri Dr. Who'nun şiddeti ile karşılaştırmanın tamamen saçmalık olduğunu ve bu karşılaştırmanın Londra emlak piyasası ile Monopoly oyununu karşılaştırmak gibi olduğunu, ikisinin de fantezi olduğunu ama birinin ciddiye alınması gerektiğini" söyleyerek dizide şiddetin olmadığını savundu.[38]

TARDIS'in şekli halkın bilincindeki diziyle sıkı sıkıya bağlantılı duruma geldi. Herne Körfezi, Kent'te yaşayan BBC senaristi Anthony Coburn, zaman makinesi olarak bir polis kulübesini düşünenlerden biriydi.[40] 1996 yılında BBC, TARDIS'in mavi polis kulübesi tasarımını Doctor Who'nun ticari markası olması için başvuru yaptı.[41] 1998 yılında Büyükşehir Emniyet Müdürlüğü, ticari marka talebine itirazda bulundu; ama 2002 yılında Patent Ofisi BBC lehine karar verdi.[42]

Dizinin başvurusu bilimkurgu hayranları kadar çocukların ve ailelerinin de dikkatini çekti.[43]

21. yüzyılda tekrar yayımlanmaya başlayan dizinin modern serisi BBC One'ın Cumartesi programının merkezi ve "kanalın tanımı" hâline geldi.[44] Geri dönüş sonrası hem izleyici sayısı hem de Takdir İndeksi ile ölçülen Doctor Who, sürekli yüksek reytingler aldı.[45] 2007 yılında The Times'tan televizyon eleştirmeni Caitlin Moran, Doctor Who'nun "tam bir Britanyalı olduğunu" yazdı.[2] Yönetmen Steven Spielberg, "Dünya, Doctor Who olmasaydı daha zavallı bir yer olurdu" dedi.[46]

4 Ağustos 2013 tarihinde BBC One, Doctor Who Live: The Next Doctor adlı canlı bir programda On İkinci Doktor'u kimin oynayacağını açıkladı.[47] Program aynı anda ABD ve Avustralya'da yayımlandı.[48]

Bölümler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Doctor Who bölümleri listesi

Doctor Who'nun 26 sezondan oluşan klasik serisi, 23 Kasım 1963 tarihinden 6 Aralık 1989 tarihine kadar BBC One kanalında yayımlandı. Klasik seride her hafta yayımlanan bölümler bir öykünün parçalarını oluşturdu. İlk yıllarda öyküler genelde dört ile altı arasında bölümden oluşuyordu ve son yıllarda öyküler üç ve dört bölümdü. Bunun dışında The Daleks' Master Plan öyküsü 12 bölümden (ayrıca bir önceki bölümde düzenli kadroyu içermeyen "Mission to the Unknown" adlı bir teaser[49][50]); yedinci sezonun neredeyse tamamı yedi bölümlük hikâyelerden; The War Games öyküsü 10 bölümden[51] ve The Trial of a Time Lord adlı sezon 14 bölümden (her ne kadar üç üretim koduna ve dört öyküye ayrılmış olsa da) oluşmuştu.[52] Bazen hikâyeler sekizinci sezondaki gibi gevşek bir senaryo ile birbirine bağlıydı. 8. sezonda Doktor, Usta adında hain bir zaman lorduyla savaş hâlindeydi.[53][54] Diğer gevşek senaryolar 16. sezonda Zamanın Anahtarı görevi,[55] 18. sezonda E-Uzay yolculuğu ve entropi teması[56] ve 20. sezondaki Siyah Gardiyan Üçlemesi idi.[57]

Her cumartesi akşamı yayımlanan dizinin ailece izlenebilecek eğitici bir dizi olması amaçlanmıştı.[58] Başlangıçta geçmişte geçen hikâyeler, daha genç izleyicilere tarih hakkında bilgi vermeyi amaçlıyordu. Gelecekteki veya dış uzayda geçen bölümler de bilimi öğretmek için yapılmıştı.[58] Bu durum, aynı zamanda Doktor'un ilk yol arkadaşlarına da yansıyordu. Biri fizik öğretmeni, biri de tarih öğretmeniydi.[58]

Ancak bilimkurgu hikâyeleri diziyi domine etti ve "tarihsel" hikâyeler geride kaldı.[58] 1967 yılında tarihsel olarak The Highlanders hikâyesi yayımlandı. Sonrasında çekilen tarihsel bölümler, 1920 yılında İngiltere'de geçen Black Orchid hikâyesi dışında genelde bilimkurgu hikâyelerine zemin hazırlıyordu.[59]

İlk hikâyelerde, bir hikâyenin anlatısı bir sonraki hikâyeye akıyordu. Her bölüm, kendi üretim kodlarıyla farklı hikâyeler olarak üretilmesine rağmen kendi başlıklarına sahipti.[60] Bu durum 1966 yılında yayımlanan The Gunfighters hikâyesine kadar devam etti. Sonraki hikâyeleri oluşturan bölümlerin adı, hikâyenin bölüm numarası olarak gösterildi.[60]

Dizinin senaristlerinden Robert Holmes, aralarında en üretken olanıydı.[61] Doctor Who'da da senaryo yazmasına rağmen Douglas Adams, daha çok Hitchhiker's Guide to the Galaxy çalışmasıyla biliniyordu.[62][63]

2005 yılında yeniden başlayan dizide bölüm formatı değiştirildi. Her sezon genelde 45 dakikalık 13 bölümden oluşmaya başladı. Bağımsız bölümler (denizaşırı ticari kanallarda reklamlarla beraber 60 dakika) ve Noel'e özel yayımlanan bölümler daha uzun olarak yayımlandı. Her sezonda gevşek bir hikâye arkına bağlı çeşitli bağımsız ve çok parçalı bölümler bulunur. Hikâye arkları sezonun son bölümünde çözülür. Erken "klasik" dönemdekine benzer şekilde her bağımsız bölüm veya bir hikâyeyi oluşturan iki veya üç parçalı bölümler kendi özel adına sahip oldu. Bazen özel olmayıp da 45 dakikayı aşan bölümler gerçekleşti. 2008 yılında yayımlanan "Journey's End" ve 2010 yılında yayımlanan "The Eleventh Hour" adlı bölümler bir saat sürmüştü.

1963 yılından beri 800'ü aşkın Doctor Who bölümü yayımlandı. Klasik seride yaygın olarak 25 dakikalık bölümler yayımlanırken 1984 yılında yayımlanan Resurrection of the Daleks hikâyesi, 1985 yılında bir sezon boyunca ve modern serinin genelindeki bölümler 45 dakika olarak ayarlanıyordu. İki uzun metrajlı yapım (1983 yılındaki The Five Doctors ve 1996 televizyon filmi), on bir Noel özel bölümü (biri 72 dakika olmak üzere çoğu 60 dakika) ve 2009, 2010, 2013 yıllarındaki dört ek bölüm 60-75 dakika arasında değişti. 1993, 2005 yıllarındaki kısa bölümler, 2007 Children in Need'e özel hayır bölümü ve 2008 yılında The Proms'un Doctor Who temasından oluşan dört kısa bölüm yaklaşık sekiz dakika sürdü. 1993 yılında yayımlananDimensions in Time adlı iki bölümlük hikâye BBC pembe dizisi EastEnders oyuncularıyla iş birliği yapılarak yayımlandı ve hikâyenin çekimleri kısmen EastEnders setinde yapıldı. Ayrıca Comic Relief'in 2011 programı için iki parçalı kısa bölüm yapıldı. Dizi, 2009 özel bölümü "Planet of the Dead"den itibaren HDTV için 1080i olarak çekilmeye başladı.[64] BBC One ve BBC HD aynı anda diziyi de yayımladı.

2013 yılında dizinin 50. yıl dönümüne özel olarak 3 boyutlu "The Day of the Doctor" bölümü yayımlandı.[65] Mart 2013'te Tennant ve Piper'ın döneceği açıklandı.[66] Bölüm ayrıca dünya çapında aynı anda yayımlanırken sinemalarda da gösterildi.[67]

Nisan 2015'te Steven Moffat, Doctor Who'nun en az beş yıl daha süreceğini söyledi.[68]

Kayıp bölümler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Doctor Who'nun eksik bölümleri

1964 ve 1973 yılları arasında; BBC'nin çeşitli video kasetlerinde ve film kütüphanelerinde depolanan büyük miktarda eski malzeme ya yok edildi,[not 2] ya silindi ya da zayıf depolama ortamından dolayı yayın kalitesinde ciddi bozulmalar meydana geldi. Bu nedenle pek çok bölüm kayboldu. Bu kayıpların çoğu William Hartnell ve Patrick Troughton döneminde gerçekleşti. Dizinin ilk altı yılında üretilen 253 bölümden 97'si BBC'nin arşivlerinde yer almamaktadır. 3, 4 ve 5. sezonda 79 bölüm kaybolmuştur. 1972 yılında hemen hemen tüm bölümlerin BBC'de yer aldığı biliniyordu.[69] 1978 yılında, o yıla kadar yapılan silme politikası ve "yedek" film kopyalarının imha edilme işlemi durduruldu.[70]

Kasetlerin bazıları transfer edilmeden önce düzenlenmek üzere transfer edilmiş olsa da 1960'lardaki bölümlerin hiçbiri orijinal kasetlerde yer almamaktadır.[71]

Bazı bölümler, yayın için satın alan diğer ülkelerin arşivlerinden veya çeşitli vesilelerle onları satın alan özel kişilerden geri getirildi. Televizyon ekranından 8 mm sinema filmi ve diğer programlarda gösterilen kliplere çekilen alıntıların yanı sıra hayranlar tarafından video kasetlerine çekilen görüntüler de alınırken, kayıp bölümlerin tüm sesleri diziyi kasetlere kaydeden izleyicilerden alındı. Ayrıca Marco Polo, "Mission to the Unknown" ve The Massacre of St Bartholomew's Eve hikâyeleri haricinde her hikâyenin kısa klipleri de ortaya çıktı.

Bunlara ek olarak, 1950'li ve 1960'lı yıllarda pek çok programı belgelemek üzere çeşitli yapım personeli tarafından çalıştırılan fotoğrafçı John Cura'nın Doctor Who dizisini de içeren ekran dışı çektiği fotoğraflar vardı. Bu fotoğraflar hikâyelerin yeniden düzenlenmesinde kullanıldı. Bu amatör düzenlemeler, kâr için satılmaması ve düşük kaliteli VHS kopyalara dağıtılmaması şartıyla BBC tarafından kabul edildi.[72]

En çok aranan kayıp hikâye William Hartnell'ın düzenli olarak son kez Doktor rolünü oynadığı, Birinci Doktor'un yerini İkinci Doktor'un aldığı The Tenth Planet (1966) hikâyesidir. Hikâyeyle ilgili bulunan tek sahne, zayıf kalitede sessiz 8 mm klip olarak bulunan rejenerasyon sahnesinin birkaç saniyesidir. Bu sahne çocuk magazin şovu Blue Peter'da gösterilmiştir.[73] BBC'nin onaylamasıyla, mümkün olduğunca bölümlerin mevcut malzemelerden geri yüklenmesi için çalışılmaktadır.

"Resmî" düzenlemeler ayrıca BBC tarafından VHS, MP3 CD-ROM ve DVD'de özel içerik şeklinde yayımlandı. BBC, Cosgrove Hall animasyon stüdyosu ile birlikte The Invasion (1968) hikâyesinin kaybolan 1 ve 4. bölümlerini, yeniden canlandırılan ses parçalarını ve orijinal filme ilişkin kapsamlı sahne notlarını kullanarak animasyon şeklinde düzenledi ve sezonun Kasım 2006'da çıkarılan DVD'sine ekledi. Big Finish ile iş birliği içinde Theta-Sigma animasyon şirketi tarafından The Reign of Terror hikâyesinin kayıp bölümleri animasyon hâline getirildi. Mayıs 2013'te Amazon.com'dan satın alınabilecek şekilde sunuldu.[74] 2013 yılında The Tenth Planet, The Ice Warriors ve The Moonbase hikâyeleri animasyon hâline getirildi.

Nisan 2006'da Blue Peter, Doctor Who'nun kayıp bölümlerini bulmak için bir meydan okuma başlattı ve ödül olarak tam ölçekli bir Dalek modeli sözünü verdi.[75]

Aralık 2011'de Galaxy 4'ün 3. bölümünü ve The Underwater Menace'ın BBC'ye geri döndüğü açıklandı. Bu bölümler, 1980'lerin ortalarında BBC'nin kopyalarını elinde tuttuğunu fark etmeden satın alan bir hayrandan alındı.[76]

10 Ekim 2013 tarihinde BBC, dokuz kayıp bölümü de içeren on bir bölümün Nijerya'nın Jos'taki televizyon yayın istasyonunda bulunduğunu açıkladı.[77] On bir bölüm arasında The Enemy of the World hikâyesinin üçüncü bölüm hariç tüm kayıp bölümleri vardı.[78] Diğer bölümler, altı bölümden oluşan The Web of Fear hikâyesinin kayıp olan 2, 4, 5 ve 6. bölümüydü. 3. bölüm hâlâ kayıptır.[79]

Karakterler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Doctor Who oyuncu kadrosu

Doktor

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Doktor (Doctor Who)
Kronolojik sıraya göre sıralanmış, Doktor rolünü oynayan oyuncular: Üst satırdan itibaren soldan sağa; William Hartnell, Patrick Troughton, Jon Pertwee, Tom Baker, Peter Davison, Colin Baker, Sylvester McCoy, Paul McGann, Christopher Eccleston, David Tennant, Matt Smith, Peter Capaldi ve Jodie Whittaker.

Doktor karakteri başlangıçta bir gizemle örtülüydü. Dizinin ilk günlerinde onun hakkında bilinen her şey, "TARDIS" (time and relative dimension(s) in space sözcüklerinin kısaltması) adlı, içeriden daha büyük görünen ("boyutsal aşkınlık" olarak adlandırılan bir kalite)[not 3] bir zaman makinesi ile zaman ve mekânı araştırırken adaletsizlikle mücadele eden çok zeki ilginç bir uzaylı olduğuydu.[80]

Başlangıçta çabuk kızan ve biraz kötü niyetli biri olan Doktor hızla daha merhametli bir figüre dönüştü. En sonunda Gallifrey adlı gezegenden, kendi halkından kaçan bir Zaman Lordu olduğu ortaya çıktı.

Doktor değişiklikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yapımcılar, ana karakterin yeniden düzenlenmesi için rejenerasyon kavramını getirdi. Bu, ilk başrol William Hartnell'ın sağlık sorunlarından dolayı hızlıca verilen bir karardı. Aslında "rejenerasyon" terimi, Doktor'un üçüncü rejenerasyonuna kadar kullanılmamıştı. Hartnell'ın Doktor'u, sadece "yenilenme" sürecinde olduğunu açıklamış ve İkinci Doktor bir "görünüm değişikliği" geçirmişti.[81][82] Rejenerasyon fikri, dizinin tarihi boyunca oyuncuların Doktor'u tekrar canlandırmasına ve Doktor'un göreceli geçmişi veya geleceğinden gelen alternatif Doktorların tasvir edilmesine izin verdi.[kaynak belirtilmeli]

Daha sonra The Deadly Assassin, Mawdryn Undead hikâyelerinde ve 1996 televizyon filminde, bir zaman lordunun yalnızca 12 kez rejenerasyon geçirebildiği, dolayısıyla toplam 13 yüzü olduğu belirtilecekti. Sıklıkla tekrarlanmamasına rağmen bu çizgi toplum bilincinde çakılı kaldı ve yapımcılar tarafından Doktor'un on üçüncü kez rejenerasyon geçirmesine engel konmuş oldu.[83][84] Dizinin gidişatına göre On Birinci Doktor'un aslında on ikinci rejenerasyon olması nedeniyle "The Time of the Doctor" bölümünde Doktor'un yeni bir rejenerasyon döngüsü alma konusu işlendi. Böylelikle On Birinci Doktor, ikinci döngünün ilk Doktor'u oldu.[85][86]

1986 yılında Newman'ın, 2008 yılında Davies'in de bulunduğu Doktor'u bir kadının canlandırması fikri ortaya atılsa da bugüne kadarki tüm rolleri erkek oyuncular oynadı.[87][88] 2017 Noel özel bölümünde On Üçüncü Doktor rolüyle bu rolü devralan Jodie Whittaker, dizinin tarihinde Doktor rolünü oynayan ilk kadın oldu. Whittaker, daha önce Return to Cranford, David Tennant (Onuncu Doktor) ile beraber Broadchurch ve Black Mirror dizilerinde oynadı.[7] İlk bölümlerden beri Zaman Lordlarının cinsiyet değiştirebilmesinden bahsedilse de, bu ilk kez Michelle Gomez'in Usta rolüyle gerçekleşti.

Oyuncu Doktor Dönem
William Hartnell Birinci Doktor 1963-66[not 4]
Patrick Troughton İkinci Doktor 1966-69[not 4]
Jon Pertwee Üçüncü Doktor 1970-74[not 4]
Tom Baker Dördüncü Doktor 1974-81[not 4]
Peter Davison Beşinci Doktor 1982-84[not 4]
Colin Baker Altıncı Doktor 1984-86
Sylvester McCoy Yedinci Doktor 1987-89[89][90][91]
Paul McGann Sekizinci Doktor 1996[not 4]
Christopher Eccleston Dokuzuncu Doktor 2005
David Tennant Onuncu Doktor 2005-10[not 4]
Matt Smith On Birinci Doktor 2010-13
Peter Capaldi On İkinci Doktor 2014-17
Jodie Whittaker On Üçüncü Doktor 2018-2022
David Tennant On Dördüncü Doktor 2023
Ncuti Gatwa On Beşinci Doktor Yakında

Serinin baş karakterini oluşturan Doktor rollerinin yanında konuk oyuncu olarak görünen Doktor'un farklı versiyonları tasvir edildi. Özellikle, 2013 yılında John Hurt, konuk oyuncu olarak Doktor'un o zamana kadar bilinmeyen bir yüzünü oynadı. Doktor'un Savaş Doktoru olarak bilinen bu rejenerasyonun hikâyesi, dizinin 50. yıl dönümüne özel olarak yayımlanan "The Day of the Doctor" bölümünde sona erdi.[92] "The Night of the Doctor" adlı kısa bölüm, dizinin kurgusal kronolojisinin McGann ve Eccleston'ın Doktor'ları arasında geçmişe dönük olarak yayımlandı. Savaş Doktoru, Sekizinci ve Dokuzuncu Doktor arasındaki bir rejenerasyon oldu.[93] Doktor'un farklı versiyonlarına başka bir örnek de 1986 yılındaki 1986 The Trial of a Time Lord hikâyesinde Michael Jayston tarafından canlandırılan Valeyard'dı. Valeyard, Doktor'un karanlık yüzlerinin birleşimi olarak on ikinci ve son yüzünün arasındaki bir karakter olarak tanımlanmıştı.

Nadiren diğer oyuncular ön plana çıktı. 1975 yılında yayımlanan The Five Doctors hikâyesinde, William Hartnell'ın ölümü nedeniyle Birinci Doktor'u Richard Hurndall oynadı. Time and the Rani adlı hikâyede normalde Yedinci Doktor'u oynayan Sylvester McCoy, kısa bir süre renejerasyon sırasında Altıncı Doktor rolünde yer aldı. Diğer medyada farklı oyuncular tarafından da Doktor rolü oynandı. Peter Cushing'in Doktor rolünü oynadığı iki film yapılmıştı.

Yeni Doktor'un açıklanacağı zamanlar çeşitli tartışmalara ve söylentilere ilham veriyordu. Özellikle yeni Doktor'un kadın olmasının mümkünlüğü ve istenilirliği tartışıldı.[94][95] Ekim 2010'da The Sunday Telegraph, dizinin yapımcılarından Sydney Newman'ın 1980'lerin sonlarında BBC'den Doktor rolünü kadın "Zaman Leydisi" olarak düzenlemesini istediğini açığa çıkardı.[96]

Farklı rejenerasyonların bir araya gelmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sonraki dönemlerde oyuncuların geri dönüp kendi Doktor rollerini oynadığı bölümler de yapıldı. 1973 yılındaki The Three Doctors bölümünde William Hartnell ve Patrick Troughton geri dönüp dönemin Doktor'u Jon Pertwee ile beraber dizide yer almıştı. 1983 yılında yayımlanan The Five Doctors bölümünde, Troughton ve Pertwee geri dönüp Peter Davison ile beraber oynamış ve Tom Baker'ın tamamlanmamış olan Shada bölümündeki gösterilmeyen görüntüleri kullanmıştı. Ayrıca William Hartnell'ın yerine Birinci Doktor rolünü Richard Hurndall oynamıştı. 1985'in The Two Doctors hikâyesinde Patrick Troughton tekrar geri dönmüş ve Colin Baker ile oynamıştı. 2007 yılında Children in Need programına özel olarak yayımlanan "Time Crash" adlı kısa bölümde Peter Davison ve David Tennant, beraber oynamıştı. 2013 yılında yayımlanan 50. yıla özel "The Day of the Doctor" bölümünde ise David Tennant'ın Onuncu Doktor'u ile beraber Matt Smith'in On Birinci Doktor'u yer alırken; John Hurt, Savaş Doktoru'nu oynamıştı. Ayrıca kısa bir süre önceki oyuncuların görüntüleri gösterilmişti.[97] Buna ek olarak Doktor, bazen yakın gelecekten veya geçmişten kendi yüzleriyle karşılaşmıştı. Birinci Doktor, The Space Museum (sergide dondurulmuş şekilde olsa da) bölümünde kendisiyle karşı karşıya gelmişti. Day of the Daleks hikâyesinde Üçüncü Doktor, kendisiyle karşılaşmış ve etkileşim kurmuştu. Logopolis hikâyesinde Dördüncü Doktor, rejenerasyon sırasında kendisinin gelecekteki bir yüzüyle ('İzleyici') bağlantı kurarken; Dokuzuncu Doktor, "Father's Day" bölümünde mevcut rejenerasyonun eski bir versiyonunu gözlemlemişti. On Birinci Doktor, "The Big Bang" bölümünde kısa süre kendisiyle yüz yüze gelmişti. "The Almost People" bölümünde Doktor, kendisinin etten kopyasıyla karşılaşmıştı. "The Name of the Doctor" bölümünde On Birinci Doktor, "sırrı" olarak tanımladığı, kendisinin bilinmeyen rejenerasyonuyla karşılaşmış ve sonunda onun Savaş Doktoru olduğu ortaya çıkmıştı.[92]

Buna ek olarak, birçok Doktor dizinin radyo oyunlarında beraber yeni maceralara döndü. Peter Davison, Colin Baker ve Sylvester McCoy; 1999 yılında radyoda yayımlanan The Sirens of Time adlı oyunda yer aldı. 2003 yılında dizinin 40. yıl dönümüne özel olarak yapılan Zagreus adlı radyo oyununda Paul McGann, Colin Baker, Sylvester McCoy ve Peter Davison oynadı. Ayrıca yapımda, Jon Pertwee'nin arşivdeki ses kayıtları kullanıldı.[98] Yine 2003 yılında Colin Baker ve Sylvester McCoy, beraber Project: Lazarus adındaki radyo macerasında oynadı.[99] 2010 yılında Peter Davison, Colin Baker, Sylvester McCoy ve Paul McGann; tekrar bir araya gelerek The Four Doctors adlı radyo oyununda yer aldı.

Doktor hakkındaki tutarsızlıklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dizinin tarihi boyunca, Doktor hakkında ek sorular gündeme geldi. The Brain of Morbius'ta (1976), Birinci Doktor'un ilk enkarnasyon olmayabileceği ima edildi. (diğer yüzler tasvir edilmiş olsa da Zaman Lordu Morbius'un enkarnasyonları olabilir). Sonraki hikâyelerde Birinci Doktor, Doktor'un en erken enkarnasyonu olarak ifade edildi. Mawdryn Undead (1983) adlı hikâyede Beşinci Doktor, açıkça beşinci yüzünde olduğunu doğruladı. Daha sonra aynı yılda yapılan 20. yıl dönümüne özel The Five Doctors hikâyesinde Birinci Doktor, Beşinci Doktor'un rejenerasyonunu sorguladı; Beşinci Doktor, "dördüncü" rejenerasyonunu geçirdiğini açıklarken Birinci Doktor, heyecanla "Tanrım! Yani şu anda beşincim var." dedi. 2010 yılındaki "The Lodger" bölümünde On Birinci Doktor, kendisini "On Birinci" olarak belirtti. 2013 "The Time of the Doctor" bölümünde On Birinci Doktor'un, saymamayı seçtiği bir yüzü ve başka bir durdurulan yenilenme süreci yüzünden on ikinci rejenerasyonunu geçirdiği netleşti. Aynı bölümde "On Birinci'nin Düşüşü" kehaneti tasvir edildi. Bu yüzden Doktor'un bu enkarnasyonu hâlâ On Birinci olarak adlandırılmaya devam etmektedir.

Yedinci Doktor döneminde, Doktor'un sıradan bir zaman lordundan başka bir şey olmadığı ima edildi. 1996 televizyon filminde Sekizinci Doktor, kendisini "yarı insan" olarak tanımladı.[100]

Dizinin ilk hikâyesi olan An Unearthly Child'da Doktor'un torunu Susan Foreman tanıtıldı. 1967 The Tomb of the Cybermen hikâyesinde Victoria Waterfield, "çok yaşlı" olması dolayısıyla Doktor'un ailesini tanıyabildiğinden şüphe ettiğini açıkladı. Doktor, "zamanın geri kalanında onlar aklımda uyuyorlar" diyerek gerçekten istediğinde bunu yapabildiğini söyledi. 2005 yılındaki modern serinin ilk sezonunda Dokuzuncu Doktor'un son kalan zaman lordu olduğu ve gezegenin yok edildiği ortaya çıktı. "The Empty Child" (2005) bölümünde Dr. Constantine, "Savaş başlamadan önce bir babam ve büyükbabam vardı. Şimdi hiçbiri yok" dedi. Doktor, buna "Evet, o duyguyu biliyorum." cevabını verdi. "Smith and Jones" (2007) bölümünde kardeşinin olup olmadığı sorulduğunda Doktor, "Hayır, artık yok." dedi. "Fear Her" (2006) ve "The Doctor's Daughter" (2008) bölümlerinde ise Doktor'un eskiden baba olduğu söylendi.

"The Wedding of River Song" (2011) bölümünde Doktor'un gerçek adının asla ortaya çıkmaması gereken bir sır olduğu söylendi. "The Name of the Doctor" (2013) bölümünde River Song, Büyük Zeka'nın Doktor'un mezarına girmesine izin vermek için onun adını içinden söylediğinde bu daha da araştırıldı ve "The Time of the Doctor" (2013) bölümünde Doktor'un gerçek adının konuşulması durumu, zaman lordlarının evrene güvenli bir şekilde dönmesini sağlayan bir sinyal hâline geleceği anlaşıldığından birçok türün karşı çıktığı bir olay oldu.

Yol arkadaşları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Yol Arkadaşı (Doctor Who)

Yol arkadaşı figürü - genelde insan - 1963 yılında Doctor Who dizisi başladığından beri değişmez bir özellik oldu. Başından beri yol arkadaşının rollerinden biri Doktor'a "ahlakî görevini" hatırlatmaktı.[101] Doktor'un ekranda görünen ilk yol arkadaşları, torunu Susan Foreman (Carole Ann Ford) ve Susan'ın öğretmenleri Barbara Wright (Jacqueline Hill) ile Ian Chesterton'dı (William Russell). Bu karakterlerin izleyicileri temsil etmesi amaçlanmıştı ve bu yolla izleyiciler, gizemli bir baba figürü olan Doktor hakkında bilgiler keşfedecekti.[101] Klasik seride Doktor, sadece The Deadly Assassin hikâyesinde yalnız yolculuk yaptı. Yol arkadaşları önemli ölçüde, seyircinin kimliğini belirleyebileceği bir figür olmuş, Doktor'dan açıklamalar isteyerek ve Doktor'un önüne çıkan problemleri çözebilmesi için büyük katkı yaparak hikâyelerin ilerlemesini sağlamıştır. Doktor, düzenli olarak yeni yol arkadaşları kazanırken eskilerini kaybetmiştir. Bazıları evine dönmüş, bazıları farklı sebeplerle (aşkını bulmak gibi) ayrılmıştır. Bazıları dizinin gidişatına göre ölmüştür. Bu karakterler genelde insan veya insansı uzaylılar olmuştur.

2005 yılında modern seri başladığından beri Doktor, birincil olarak çoğunlukla daha geniş bir anlatı rolü üstlenen kadın yol arkadaşlarıyla yolculuk yapmıştır. Steven Moffat, yol arkadaşını dizinin ana karakteri olarak tanımlarken hikâyenin her yol arkadaşıyla yeniden başladığını ve Doktor'dan daha çok değişime uğradını söylemiştir.[102][103] Dokuzuncu ve Onuncu Doktor'un birincil yol arkadaşları Rose Tyler (Billie Piper), Martha Jones (Freema Agyeman) ve Donna Noble (Catherine Tate) olurken daha düzensiz olarak gözüken ikincil yol arkadaşları Mickey Smith (Noel Clarke) ve Jack Harkness (John Barrowman) olmuştur.[104] On Birinci Doktor, ilk kez evli bir çiftle, Amy Pond (Karen Gillan) ve Rory Williams (Arthur Darvill) ile yolculuk yapmıştır. River Song (Alex Kingston) ve Clara Oswald (Jenna Coleman) ile yaptığı yolculuklar da devam eden hikâye arkını sağlamıştır. Onuncu sezonda On İkinci Doktor, yeni yol arkadaşı Bill (Pearl Mackie) ile yolculuğa devam edecektir.[105]

Bazı yol arkadaşları ana dizide olduğu kadar yan dizilerde de ortaya çıkmaya başlamıştır. Sarah Jane Smith, 2006 yılında dizide bir bölümde oynadıktan sonra The Sarah Jane Adventures (2007-11) yan dizisinin ana karakteri olmuştur. Dizide eski yol arkadaşları Jo Grant, K-9 ve Tuğgeneral Lethbridge-Stewart (Nicholas Courtney) da görünmüştür. Ayrıca, Jack Harkness Torchwood (2006-11) yan dizisine zemin hazırlarken Martha Jones da bu dizide yer almıştır.

Düşmanlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Doctor Who evrenindeki yaratık ve uzaylıların listesi ve Doctor Who düşmanları listesi

Sydney Newman, diziyi kabul ettiğinde özellikle bilimkurgu yapımlarında "patlak gözlü canavar" istemediğini söyledi.[106] Ancak, canavarlar seyircinin daha çok ilgisini çekti ve neredeyse başından beri Doctor Who dizisinin başlıca ögeleri oldu.

2005 yılında yeniden başlatılan dizide yürütücü yapımcı Russell T Davies, klasik serinin simgeleşmiş ögelerini yeniden kullanmaya niyetli olduğunu belirtti.[107] Birinci sezonda Nestene Bilinci ile Autonlar ve Dalekler, ikinci sezonda Siberler, üçüncü sezonda Macra ve Usta, dördüncü sezonda Sontaranlar ve Davros, 2009-10 özel bölümlerinde Rassilon'un da aralarında olduğu Zaman Lordları geri döndü. Davies'in görevini devralan Steven Moffat bunu devam ettirdi; beşinci sezonda Silurianlar, altıncı sezonda Cybermat'ler, yedinci sezonda Büyük Zeka ve Buz Savaşçıları ve 50. yıla özel bölümde Zygonlar dönüş yaptı.[108] Ayrıca modern seride yeni uzaylı olarak Slitheen (Raxacoricofallapatoris'lu), Ood, Judoon, Ağlayan Melekler ve Sessizlik tasarlandı.

Nadir görülen Buz Savaşçıları, Ogronlar, Rani ve Siyah Gardiyan dışında özellikle üç düşman ikon hâline geldi: Dalekler, Siberler ve Usta.

Dalekler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Dalek

Dalek ırkı, ilk kez 1963 yılında dizinin ikinci hikâyesinde göründü,[109] dolayısıyla Doctor Who'nun en eski düşmanları oldu. Dalekler, Skaro gezegeninden Kaledlerin bilim insanı Davros tarafından mutantlaştırılmasıyla oluştu ve hareket kabiliyetlerinin olması için mekanik zırh kabuklarına yerleştirildi. Gerçekte büyük beyinleriyle ahtapot benzeri olan bu canlılar, tek bir göz sapına sahip, lavabo pompası görünümünde bir el ve yönlendirilmiş el silahı olarak başka bir ele sahip zırhların içindedir. Daleklerin en zayıf noktası gözleridir. Silahlarla gözüne vurulduğunda Dalekler kör olup aklını kaçırmaktadır. Anlık olarak tanınabilen metalik sesleriyle "exterminate" (yok et) diyen bu canavarların tek amacı Dalek olmayan tüm varlıkları öldürmektir. 50. yıla özel bölümde de görüldüğü gibi Zaman Savaşı'nda Zaman Lordlarına da saldırmışlardır. Doctor Who'da sıklıkla ortaya çıkan Dalekler, en son 2015 yılında yayınlanan "The Witch's Familiar" ve "Hell Bent" bölümlerinde görünmüştür. Yinelenen bir figür olarak da bazen görünen ilk kez Genesis of the Daleks hikâyesinde görünürken, birçok oyuncu bu rolü oynamıştır.

Dalekler, senarist Terry Nation (Onları Nazilerin alegorisi olarak görmüştür) ve BBC tasarımcısı Raymond Cusick tarafından oluşturulmuştur.[110][111] Dalekler ilk kez The Daleks (1963-64) hikâyesinde görünmüş, bu hikâyeyle Dalekler ve Doctor Who çok ünlenmiştir. 1999 yılında Britanya popüler kültürünü gösteren posta pullarında Lord Snowdon tarafından fotoğraflanan bir Dalek de vardır.

2012 yılında yayınlanan "Asylum of the Daleks" bölümünde dizinin tarihindeki farklı görünümlerdeki birçok Dalek gösterilmiştir.[112]

Siberler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Cyberman

Siberler ilk kez, Dünya'nın ikiz gezegeni olan Mondas gezegeninden tamamen insan kökenli olarak tanıtıldı. Bu insanlar vücutlarına gittikçe artan yapay parçalar yerleştirmeye başladılar. Bu ırkın yaptığı mantıksız hesaplamalar cyborglara dönüşmelerine yol açtı ve duygusu olmayan bir robot hâline geldiler. Mondas'ın çöküşüyle birlikte Telos'u yeni gezegen olarak edindiler. Siberler, dizide sıklıkla dönüş yapan yaratıklardan oldu.

2006 yılında yayınlanan ikinci sezonda Siberler tamamıyla yenilendi. Paralel evrende Cybus şirketinin sahibi ve deli bir mucit olan John Lumic, Siber zırhlarını yaptı. İnsanları, bu güçlü metal gövdelere beyinlerini nakletmek için korumaya çalışıyordu. Onlara bir cep telefonu ağı kullanarak emir veriyor ve onların duygularını kulaklarındaki elektronik bir çiple önlüyordu.

Usta

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Usta (Doctor Who)

Evreni yönetmek isteyen Usta, Doktor'un baş düşmanı ve hain bir Zaman Lordudur. Doktor, Sherlock Holmes; Usta, Profesör Moriarty olarak düşünülmüştür.[113] Karakter, ilk kez 1971 yılında görünmüştür. Doktor'da da olduğu gibi, Usta rejenerasyon geçirebildiğinden onu da birçok oyuncu oynamıştır. Bu rolü oynayan ilk oyuncu 1973 yılında ölümüne kadar Roger Delgado olmuştur. Kısa süre Peter Pratt ve Geoffrey Beevers'ın da oynadığı bu rolü klasik serinin sonuna kadar Anthony Ainley oynamıştır. 1996 yılında yayınlanan televizyon filminde Usta rolünü Amerikalı oyuncu Eric Roberts oynamıştır.

2005 yılında başlayan modern serinin ilk Usta'sı "Utopia" bölümünde görünmüş ve Usta'yı Derek Jacobi oynamıştır. Rejenerasyonu sonrası rolü devralan John Simm, birkaç kez Onuncu Doktor'un bölümlerinde görünmüştür.[114] 2014 yılında yayınlanan "Dark Water" bölümünde "Hanım" (İngilizcesi "Missy", Usta'nın İngilizcesi Master'ın dişi versiyonu olarak Mistress'ın kısaltması) olarak "Zaman Leydisi" görünümünde ortaya çıkmıştır. Usta'nın bu yüzünü Michelle Gomez oynamıştır.

John Simm, onuncu sezonda usta rolüyle geri dönmüştür.[115]

Müzik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tema müziği

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Doctor Who tema müziği
Doctor Who temasından alıntı
Doctor Who dizisinin klasik serisinin ilk (1963) tema müziğinden bir alıntı.
Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? Medya yardımı alın.

Doctor Who tema müziği, televizyonda görülen ilk elektronik müzik imzalı melodilerden biriydi ve beş yıl sonra en kolay tanınan müziklerden biri olmuştu. Tema müziği, hem unutulmaz hem de korkutucu olarak adlandırılıyordu. 1970'lerde Radio Times'ta bir annenin, oğlunun bu tema müziğinden korktuğunu söylediği açıklandı. Radio Times özür dilese de tema müziği kaldı.

Ron Grainer tarafından bestelenen ve Dick Mills'in yardımıyla Delia Derbyshire tarafından BBC Radiophonic Workshop'ta oluşturulan ilk tema, 1964 yılında Decca F 11837'de single olarak çıkarıldı. Çeşitli parçalar; tek tek vurulan piyano telleri, bireysel test osilatörleri ve filtreleriyle kasetler oluşturulup somut müzik teknikleri kullanılarak yapıldı. Derbyshire'ün eseri küçük düzenlemelerle 17. sezonun (1979-80) sonuna kadar tema olarak kullanıldı. Her bir nota tek tek koparılmış dize, beyaz gürültü ve sesi test edilen osilatörlerin basit harmonik dalga formlarını içeren, ekipman ve odaları kalibre etmeye yönelik, müzik olmayacak şekilde tasarlanan tema, analog teyp kayıtlarını kesmek, birleştirmek, hızlandırmak ve yavaşlatmak suretiyle oluşturulmuştu. Müziğin miks yapılması için icat edilen yeni tekniklerle tema düzenlendi.

Peter Howell'ın kaydettiği farklı bir aranjman, 18. sezonda (1980) kullanılırken; The Trial of a Time Lord adlı uzun bir hikâyeye sahip olan 23. sezonda (1986) Dominic Glynn'ın aranjmanı kullanıldı. Keff McCulloch'un Yedinci Doktor döneminde sunduğu yeni aranjman, 24. sezondan (1987) itibaren klasik serinin sonuna kadar kullanıldı. Amerikalı besteci John Debney, Ron Grainer'ın ilk temasından yeni bir aranjman yaptı ve 1996 yılındaki Doctor Who filminde bu aranjman kullanıldı. 2005 yılında tekrar başlayan dizinin tema müziği için Murray Gold, 1963 yılındaki temanın ses örneklerini de ekleyerek yeni bir aranjman oluşturdu. 2005 Noel bölümü "The Christmas Invasion"dan itibaren Gold'un kapanış müziğine yaptığı düzenlemeler 2007 sezonuna kadar kullanıldı.[kaynak belirtilmeli]

2007 Noel özel bölümü "Voyage of the Damned"da Gold'un temaya bir kez daha yaptığı yeni bir aranjman kullanıldı. Steven Moffat'ın başyazar olduğu sezonda da Gold bestecilik yapmaya devam etti.[116] 2010 sezonunda temanın izleyicilerden düşmanca tepkiler alan yeni bir sürümünden sorumluydu.[117] 2011 yılında, klasik müzik zevklerinin araştırıldığı Classic FM's Hall of Fame radyo istasyonunda tema 228. sıraya yükseldi. Gold'un 2010 aranjmanının gözden geçirilmiş versiyonu 2012 Noel özel bölümü olan "The Snowmen"de kullanıldı ve aranjmanın daha da düzenlenmiş hâli 50. yıla özel olan "The Day of the Doctor" bölümünde sunuldu.[kaynak belirtilmeli]

Yıllar sonra "Doctor Who teması"nın pop müzik versiyonu çıktı. 1970'lerin başında Üçüncü Doktor'u oynayan Jon Pertwee, Doctor Who temasının "Who Is the Doctor" adıyla şarkı sözlerini kaydetti.[not 5] 1978 yılında Mankind grubu tarafından BK, Danimarka ve Avustralya'da temanın disko versiyonu çıkarıldı ve bu parça BK müzik listelerinde 24. sıraya kadar yükseldi. 1988 yılında Mu Mu'nun (daha sonraki adı The KLF) The Justified Ancients grubu tarafından The Timelords adı altında "Doctorin' the Tardis" single'ı çıkarıldı. Bu single, BK'de 1. sıraya yükselirken Avustralya'da 2. sıraya ulaştı. Bu versiyona Gary Glitter'ın ("Doctorin' the Tardis"in CD-single remix versiyonlarının bazıları için vokaller kaydetti) "Rock and Roll Part 2" parçası dâhil olmak üzere birçok şarkı eklendi.[118] Temayı ayrıca Orbital,[118] Pink Floyd,[118] Avustralyalı Fourplay, Yeni Zelanda punk grubu Blam Blam Blam, The Pogues, Thin Lizzy, Dub Syndicate ve komedyen olan Bill Bailey ile Mitch Benn yeniden yorumladı. İki komedyen hem temayı hem de takıntılı hayranları The Chaser's War on Everything programı üzerinden taşladı. Tema melodisi ayrıca pek çok derleme CD'lere ve cep telefonu zil seslerine eklendi. Hayranlar temanın kendi remikslerini üreterek dağıttı. Ocak 2011'de Mankind, Gallifrey And Beyond albümünde temaya özel kendi yaptıkları remiksi dijital indirme yoluyla dağıttı.

Ek müzikler

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yıllarda bazı bölümlerde, zaman zaman ve The Beatles ile The Beach Boys popüler müzik akımlarının orijinal kayıtlarından alınan alıntılar gibi stok müzikler kullanılmış olsa da Doctor Who için yapılan yenilikçi müziklerin çoğundan serbest besteciler görevlendirildi. 2005 yılında dizi yeniden başladığından beri, ara sıra 1970'lerden 2000'li yıllara kadarki pop müzik alıntıları kullanılıyordu.

Doctor Who dizisinin ilk macerası olan An Unearthly Child'ın müziği Norman Kay tarafından yazıldı. William Hartnell hikâyelerinin birçoğunun (The Daleks, Marco Polo, The Daleks' Master Plan, The Gunfighters ve The Mutants) bestesi, elektronik müziğin öncüsü Tristram Cary tarafından notaya geçirildi. Bu dönemde görev yapan diğer besteciler Richard Rodney Bennett, Carey Blyton ve Geoffrey Burgon idi.

İlk 15 yıl, müziğe katkısı bulunan Dudley Simpson'dı. Simpson, ayrıca Blake's 7 için yaptığı müzik ile The Tomorrow People'ın 1970'lerdeki orijinal notalarıyla tanınıyordu. Simpson'ın ilk Doctor Who müziği Planet of Giants (1964) hikâyesinde yer alırken, Jon Pertwee/Tom Baker dönemlerini içeren 1960'lar ve 1970'lerin birçok macerasının müziğini yazdı. Son müziği The Horns of Nimon (1979) hikâyesinde çalmıştı. Besteci, ayrıca The Talons of Weng-Chiang hikâyesinde cameo (müzik salonu şefi rolüyle) olarak göründü.

1980'de The Leisure Hive hikâyesi itibarıyla dizinin müziklerini yapma görevi Radiophonic Workshop'a verildi. Bu dönemde Paddy Kingsland ve Peter Howell birçok beste yaparken, bestecilik görevini Roger Limb, Malcolm Clarke ve Jonathan Gibbs de üstlendi.

The Radiophonic Workshop, 1986 yılındaki The Trial of a Time Lord sezonundan sonra görevi bıraktı ve klasik serinin sonuna kadar ana besteci görevini Keff McCulloch üstlendi. Dominic Glynn ve Mark Ayres de besteciler arasında yer aldı.

2005 yılında yeniden başlayan modern seninin besteciliğini Murray Gold ve Ben Foster üstlenirken, ek müzikler 2005 Noel özel bölümü "The Christmas Invasion"dan bu yana BBC National Orchestra of Wales tarafından yapıldı. 19 Kasım 2006 tarihinde Children in Need programı için para toplamaya yönelik orkestranın ilk iki sezonunda yaptıkları müziklerden oluşan bir konser yapıldı. Etkinliğin sunuculuğunu yapan David Tennant, konserin farklı bölümlerini tanıttı. Murray Gold ve Russell T Davies, yapılan aralarda sorulan soruları cevapladı. Hikâyelerindeki mzüikler çalınırken, Dalekler ve Siberler göründü. Konser, 2006 Noel gününde BBCi'dan yayınlandı. 27 Temmuz 2008 tarihinde Royal Albert Hall'da yıllık gerçekleştirilen BBC Proms'ta Doctor Who Prom yapıldı. BBC Philharmonic ve London Philharmonic Choir, uzay ve zaman temasına dayalı klasik seçimlerle beraber Murray Gold'un Ben Foster tarafından yürütülen sezonlardaki bestelerini çaldı. Dizideki sayısız yaratığın katıldığı balonun sunuculuğunu Freema Agyeman ve çeşitli konuk yıldızlar üstlendi. Ayrıca baloya özel olarak Russell T Davies'in yazıp, David Tennant'ın baş rolünü üstlendiği "Music of the Spheres" bölümü çekildi.[119]

2005 yılından bari altı soundtrack albümü çıkarıldı. İlk albümde ilk iki sezon,[120] ikinci ve üçüncü albümde sırasıyla üçüncü ve dördüncü sezonun müzikleri yer aldı. 4 Ekim 2010 tarihinde çıkan dördüncü albüm iki diskten oluşurken, albüme 2008-2010 özel bölümlerindeki (The Next Doctor bölümünden End of Time Part 2 bölümüne kadar) müzikler eklendi.[121][122] Beşinci sezona özel yapılan soundtrack albümü 8 Kasım 2010 tarihinde çıkarıldı.[123] Silva Screen Records, Şubat 2011'de 2010 Noel özel bölümü "A Christmas Carol"a,[124] Aralık 2011'de altıncı sezona özel albüm çıkardı.[125]

2013 yılında, 50. yıl dönümüne özel bir set çıkarıldı ve Doctor Who'nun 50 yıllık tarihinden ses efektleri de sete eklendi. New York'ta yer alan Spacelab9 tarafından 2016 yılında Doctor Who: The 50th Anniversary Collection Four LP Box Set adlı bir set çıkarıldı. Şirketin "Metalik Gümüş" vinil üzerine yazdığı “Cyberman Edition” yapımı 1.000 kopya sattı.[126]

Adaptasyonlar ve diğer görünüşler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Doctor Who filmleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

1965 yılında çıkan Dr. Who and the Daleks ve 1966 yılında çıkan Daleks – Invasion Earth: 2150 A.D. adlı iki adet olmak üzere Doctor Who filmi vardır. İki film de daha büyük bütçe ve konseptteki değişikliklerle dizideki iki hikâyenin tekrar uyarlama (The Daleks ve The Dalek Invasion of Earth hikâyeleri) versiyonudur.

Bu filmlerde Peter Cushing, "Dr. Who" adında bir bilim insanını oynamıştır.[127] Dr. Who, kendi icat etmiş olduğu zaman makinesinde torunu, yeğeni ve diğer yol arkadaşlarıyla yolculuğa çıkmaktadır. Cushing versiyonu, daha sonra hem çizgi romanda hem de kısa öykülerde devam etmiş ve dizide olanlarla bağdaştırılmaya çalışılmıştır.

Buna ek olarak, klasik seri iptal edildikten sonra Cushing Doktoru için dizideki ilk hikâyesine dayanan The Chase filminin yanı sıra televizyon filmleri yapmak için büyük yapım şirketleri tarafından teklifler aldı.

Paul McGann, diziyle ilişkili tek televizyon filminde Doktor'un sekizinci yüzünü oynadı. Filmden sonra McGann, rolüne radyo oyunlarında devam etti. 2005 yılında yeniden başlayan modern seride flashback görüntülerinde ve bir kısa bölümde Sekizinci Doktor'u McGann'ın oynadığı doğrulandı.

2011 yılında David Yates, BBC ile bir Doctor Who filminin yapımına başlamış olduklarını ve projenin tamamlanmasının üç veya daha fazla yıl süreceğini açıkladı. Filmin Doctor Who'ya farklı bir yaklaşım getireceğini belirtti,[128] ancak Doctor Who'nun başyazarı Steven Moffat, böyle bir filmin yapılmayacağını ve herhangi bir filmin ancak BBC takımı tarafından mevcut Doktor ile yapılabileceğini söyledi.[129][130]

Dizi sonrası programlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Doctor Who'nun modern serisinden itibaren BBC, Doctor Who Confidential adıyla her bölümden sonra belgesel tarzı yayınlar yapmaya başladı. Şimdiye kadar yapılan üç serisinin sonuncusu, onuncu sezon itibarıyla yapılan Doctor Who: The Fan Show oldu. Her programda sahne arkası sahneler, Doctor Who yapımıyla ilgili klipler ve ekiple röportajlar yer aldı.

Program Bölüm sayısı İlk yayımlanma tarihi Son yayımlanma tarihi Anlatıcı/Sunucu
Doctor Who Confidential 87 26 Mart 2005 1 Ekim 2011 David Tennant (2005)
Simon Pegg (2005)
Mark Gatiss (2005-06)
Anthony Head (2006-10)
Noel Clarke (2009)
Alex Price (2010)
Russell Tovey (2010-11)
Doctor Who Extra 90 23 Ağustos 2014 5 Aralık 2015 Matt Botten
Rufus Hound
Matt Lucas
Charity Wakefield
Doctor Who: The Fan Show 12 15 Nisan 2017 günümüz Christel Dee (Ana sunucu)
Luke Spillane (yardımcı sunucu)

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Newman'ın genellikle diziyi oluşturan tek kişi olduğu söylenir. The Complete Encyclopedia of Television Programs 1947-1979 gibi bazı kaynaklarda Vincent Terrace yanlışlıkla Doctor Who'yu Terry Nation'ın oluşturduğunu, çünkü adının iki Peter Cushing filminde yer aldığını belirtti.[kaynak belirtilmeli]
    2007 yılında yayınlanan "Human Nature" bölümünde Doktor kendisini insan kimliğinde gizliyordu. İnsan kimliğindeki adı John Smith'i annesi ve babası Sydney ve Verity'den aldığını söylerken, Newman ve Lambert'ın dizinin oluşumundaki rolü anlatılmak istendi.[kaynak belirtilmeli]
  2. ^ 405 hatlı yayın standardına dayanan kasetler, kısa süre sonra Birleşik Krallık'ta başlayacak olan 625 hatlı sisteme hazırlık amacıyla dönüştürülünce kullanılamaz hâle geldi.
  3. ^ Oxford İngilizce Sözlüğü'nde "TARDIS" sözcüğü, içeriden dışarıya göre daha büyük görünen her şey olarak kullanılmaya başlandı.
  4. ^ a b c d e f g Doktor'un daha önceki versiyonları sonrakilerin hikâyelerinde de görünmüştür. Birinci ve İkinci Doktor, 1973 yılı Üçüncü Doktor'un hikayesi The Three Doctors'da; Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü Doktor, 1983 yılı Beşinci Doktor hikayesi The Five Doctors'da; İkinci Doktor, Altıncı Doktor ile beraber 1985 bölümü The Two Doctors'da; Beşinci Doktor, Onuncu Doktor ile 2007 kısa bölümü "Time Crash"te ve Onuncu Doktor, On Birinci Doktor ile "The Day of the Doctor" bölümünde gözükmüştür. Sekizinci Doktor ayrıca 2013 kısa bölümü "The Night of the Doctor"da da yer almıştır.
  5. ^ Youtube'a "I am the Doctor" adıyla yanlış yazılmış olarak yayınlanmıştır. Başlangıçta 7" vinil single, plain sleeve olarak Purple PUR III şirketinde Aralık 1972'de çıkarıldı.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "The end of Olde Englande: A lament for Blighty". The Economist. 14 Eylül 2006. 17 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2006. 
    "ICONS. A Portrait of England". 9 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2007. 
  2. ^ a b Moran, Caitlin (30 Haziran 2007). "Doctor Who is simply masterful". The Times. Londra. 17 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2007. [Doctor Who] is as thrilling and as loved as Jolene, or bread and cheese, or honeysuckle, or Friday. It's quintessential to being British. 
  3. ^ Do You Remember the First Time?. Doctor Who Confidential. BBC Three. 9 Haziran 2007. 5 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. Director and presenter: David Tennant 
  4. ^ Gurudata, Andrew. "Rage Against the Machine". Enlightenment, 147. 
  5. ^ "Doctor Who: Peter Capaldi revealed as 12th Doctor". BBC News. 4 Ağustos 2013. 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. 
  6. ^ Doran, Sarah (30 Ocak 2017). "Peter Capaldi confirms he's leaving Doctor Who at the end of series 10". Radio Times. 31 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2017. 
  7. ^ a b "Doctor Who: Jodie Whittaker is to replace Peter Capaldi in the Time Lord regeneration game". The Telegraph. 16 Temmuz 2017. 17 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017. 
  8. ^ Howe, Stammers, Walker (1994), s. 54
  9. ^ "An Unearthly Child". BBC. 16 Ağustos 2012. 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. 
  10. ^ Howe, Stammers, Walker (1994), s. 157-230 ("Production Diary")
  11. ^ Howe, Stammers, Walker (1992), s. 3.
  12. ^ Steve Tribe, James Goss Dr Who: The Dalek Handbook BBC Books Random House 2011 ISBN 978-1-84990-232-8 Pg9
  13. ^ Deans, Jason (21 Haziran 2005). "Doctor Who makes the Grade". The Guardian. Londra. 17 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2007. But Mr Grade was not at the helm when Doctor Who was finally retired for good in 1989 — that decision fell to the then BBC1 controller, Jonathan Powell. 
  14. ^ a b c Doctor Who Magazine Eighth Doctor Special, Panini Comics 2003
  15. ^ Gibson, Owen (26 Eylül 2003). "Doctor Who returns to BBC1 screens". The Guardian. Londra. 3 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2012. 
  16. ^ "Doctor Who is Saturday night hit". BBC. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2013. 
  17. ^ Davies, Russell T; Cook, Benjamin (2010). Doctor Who: The Writer's Tale: The Final Chapter. Londra: BBC Books. s. 216. ISBN 978-1-84607-861-3. 
  18. ^ "Doctor Who guru Davies steps down". BBC News. 20 Mayıs 2008. 15 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2008. 
  19. ^ Ben Dowell. "Steven Moffat quits Doctor Who to be replaced by Chris Chibnall in 2018". RadioTimes. 28 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. 
  20. ^ "Official: Moffat Leaving Doctor Who After Series 10, Chris Chibnall New Showrunner". 28 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. 
  21. ^ Howe, David J.; Mark Stammers; Stephen James Walker (2003). The Television Companion: The Unofficial and Unauthorised Guide to DOCTOR WHO (2.2yayıncı=Telos Publishing Ltd. bas.). Surrey. ISBN 1-903889-51-0. 
  22. ^ "Serial A: 100,000 BC (aka An Unearthly Child, The Tribe of Gum)". shannonsullivan.com. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2013. 
  23. ^ "DOCTOR WHO'S FIRST EPISODE: AN UNEARTHLY CHILD". televisionheaven.co.uk. 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2013. 
  24. ^ Clark, Anthony. "Doctor Who (1963–89, 2005–)". Screenonline. 10 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2007. The science fiction adventure series Doctor Who (BBC, 1963–89) has created a phenomenon unlike any other British TV programme. 
  25. ^ Tulloch, John. "Doctor Who". Museum of Broadcast Communications. 11 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2007. The official fans have never amounted to more than a fraction of the audience. Doctor Who achieved the status of an institution as well as a cult. 
  26. ^ "Voyage of the Damned – Cast and Crew". BBC. 12 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2013. 
  27. ^ "Planet of the Dead – Credits". BBC. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2013. 
  28. ^ "Dinosaurs on a Spaceship – Credits". BBC. 29 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2013. 
  29. ^ "The Name of the Doctor – Credits". BBC. 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2013. 
  30. ^ "Biography of Mary Whitehouse". Internet Movie Database. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2007. 
  31. ^ "Doctor Who Producer Dies". BBC News. 3 Mayıs 2002. 21 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2007. 
  32. ^ Leith, Sam (4 Temmuz 2008). "Worshipping Doctor Who from behind the sofa". The Daily Telegraph. 20 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2008. The cliché about Doctor Who — that it had us "hiding behind the sofa" — is more telling in its tone than its questionable factuality. It connotes nostalgia, and a pleasurable mixture of fright and fascination — but above all it connotes domesticity. It united fear and soft furnishings in the British mind. 
  33. ^ "If you weren't scared of Doctor Who as a child, you missed out on a crucial experience". IO9. 25 Aralık 2012. 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2016. 
  34. ^ "'Doctor Who' named scariest TV show of all time: Your Top 10 revealed". Digital Spy. 31 Ekim 2011. 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2016. 
  35. ^ "BBC – Doctor Who Classic Episode Guide – Terror of the Autons". BBC. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013. 
  36. ^ "Doctor Who Classic Episode Guide – The Brain of Morbius". BBC. 28 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013. 
  37. ^ "BBC – Doctor Who Classic Episode Guide – The Deadly Assassin". BBC. 25 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013. 
  38. ^ a b Howard, Philip (29 Ocak 1972). "Violence is not really Dr Who's cup of tea". The Times. s. 2. 
  39. ^ "The Times Diary — Points of view". The Times. 27 Ocak 1972. s. 16. 
  40. ^ "Doctor Who fan in tardis replica plan for Herne Bay". BBC. 13 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2013. 
  41. ^ "Case details for Trade Mark UK00002104259". UK Patent Office. 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2013. 
  42. ^ "Trade mark decision". UK Patent Office website. 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2007. 
    Knight, Mike. "In the matter of application No. 2104259 by The British Broadcasting Corporation to register a series of three marks in Classes 9, 16, 25 and 41 AND IN THE MATTER OF Opposition thereto under No. 48452 by The Metropolitan Police Authority" (PDF). UK Patent Office. 5 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2007. 
    "BBC wins police Tardis case". BBC News. 23 Ekim 2002. 13 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2007. 
  43. ^ Leith, Sam (4 Temmuz 2008). "Worshipping Doctor Who from behind the sofa". The Daily Telegraph. Londra. 6 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2008. 
  44. ^ Robinson, James (18 Mart 2007). "Television's Lord of prime time awaits his next regeneration". The Observer. Londra. 16 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2007. 
  45. ^ Pettie, Andrew (4 Ocak 2009). "Casting Matt Smith shows that Doctor Who is a savvy multi-million pound brand". The Daily Telegraph. Londra. 22 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2009. 
  46. ^ Dowell, Ben (23 Ağustos 2008). "Edinburgh TV Festival 2008: don't rule out Doctor Who feature film, says Steven Moffat". The Guardian. Londra. 27 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2008. 
  47. ^ "New Doctor Who star to be unveiled". BBC. 2 Ağustos 2013. 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2013. 
  48. ^ "From spin doctor to Doctor Who ... star's childhood dream comes true". The Herald. Glasgow. 5 Ağustos 2013. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2013. 
  49. ^ Senarist Terry Nation, Yönetmen Derek Martinus, Yapımcı Verity Lambert (9 Ekim 1965). "Mission to the Unknown". Doctor Who. Londra. BBC. BBC One. 
  50. ^ Senaristler Terry Nation ve Dennis Spooner, Yönetmen Douglas Camfield, Yapımcı John Wiles (13 Kasım 1965 - 29 Ocak 1966). "The Daleks' Master Plan". Doctor Who. Londra. BBC. BBC One. 
  51. ^ The War Games. Senaristler Malcolm Hulke ve Terrance Dicks, Yönetmen David Maloney, Yapımcı Derrick Sherwin. Doctor Who. BBC. BBC One, Londra. 19 Nisan 1969 - 21 Haziran 1969.
  52. ^ The Trial of a Time Lord. Senaristler Robert Holmes, Philip Martin, Pip ve Jane Baker, Yönetmenler Nicholas Mallett, Ron Jones ve Chris Clough, Yapımcı John Nathan-Turner. Doctor Who. BBC. BBC One, Londra. 6 Eylül 1986 - 6 Aralık 1986.
  53. ^ "BBC – Doctor Who Classic Episode Guide – Season 8". BBC. 6 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013. 
  54. ^ "The Master – BBC". BBC. 4 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013. 
  55. ^ "BBC – Doctor Who Classic Episode Guide – Season 16". BBC. 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013. 
  56. ^ "BBC – Doctor Who Classic Episode Guide – Logopolis". BBC. 12 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013. 
  57. ^ "BBC – Season 20 – Episode guide". BBC. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013. 
  58. ^ a b c d "10 things you didn't know about Doctor Who". Watch. 16 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2012. 
  59. ^ Black Orchid. Senarist Terence Dudley, Yönetmen Ron Jones, Yapımcı John Nathan-Turner. Doctor Who. BBC. BBC One, Londra. 1 Mart 1982 - 2 Mart 1982.
  60. ^ a b "Doctor Who Episode List". BBC. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2013. 
  61. ^ Debnath, Neela (21 Eylül 2013). "Review of Doctor Who 'The Talons of Weng-Chiang' (Series 14)". The Independent. 26 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2013. 
  62. ^ "BBC Online – Cult – Hitchhiker's – Douglas Adams – Biography". BBC. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2013. 
  63. ^ "Shada, Douglas Adams's 'lost' Doctor Who story, to be novelised". The Guardian. 24 Mart 2011. 9 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2013. 
  64. ^ "Doctor Who to be filmed in HD". Doctor Who Online. 4 Şubat 2009. 29 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2009. 
  65. ^ "BBC announces Doctor Who 3D Special". BBC News. 11 Şubat 2013. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2013. 
  66. ^ "Doctor Who: David Tennant returns for anniversary show". BBC News. 30 Mart 2013. 29 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2013. 
  67. ^ McMillan, Graeme (12 Şubat 2013). "'Doctor Who' goes 3D for its half-century edition". Digital Trends. 28 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2013. 
  68. ^ "Doctor Who 'to remain on-screen until at least 2020'". BBC. 7 Nisan 2015. 24 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2015. 
  69. ^ Molesworth, Richard. "BBC Archive Holdings". Doctor Who Restoration Team. 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2007. A full set was held at least until early 1972, as 16 mm black and white film negatives (apart — of course — from 'Masterplan' 7). . 
  70. ^ Molesworth, Richard. "BBC Archive Holdings". Doctor Who Restoration Team. 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2007. the videotapes began to be wiped, or re-used, until the formation of the BBC's Film and Videotape Library in 1978 put a stop to this particular practice. 
  71. ^ "'Doctor Who': Restoring and Reconstructing Missing Episodes". BBC. 1 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2012. 
  72. ^ Lewinski, John Scott (29 Eylül 2008). "Fans Reconstruct Doctor Who's Trashed Past". Wired. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2012. 
  73. ^ Martin, Lara (20 Şubat 2009). "Zimbabwe 'hoarding lost 'Who' episodes'". Digital Spy. 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2012. 
  74. ^ Foster, Chuck (21 Haziran 2011). "The Reign of Terror — animation update". Doctor Who News Page. 21 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. 
  75. ^ "Blue Peter — Missing Doctor Who tapes". BBC. Nisan 2006. 24 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2006. 
  76. ^ Mulkern, Patrick (11 Aralık 2011). "Doctor Who: two long-lost episodes uncovered". Radio Times. 7 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2011. 
  77. ^ Christopher Allen (10 Ekim 2013). "Two "Missing" Doctor Who Adventures Found". BBC Worldwide. 26 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2013. 
  78. ^ Doctor Who Online (11 Ekim 2013). "Nine Missing Doctor Who Episodes Recovered!". Doctor Who Online. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2013. 
  79. ^ "Doctor Who: Yeti classic among episodes found in Nigeria". BBC. 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013. 
  80. ^ "Full record for Tardis-like adj". Science Fiction Citations. 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2007. 
  81. ^ "The Doctor Who Transcripts - The Power of the Daleks". www.chakoteya.net (İngilizce). 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2017. 
  82. ^ "The Doctor Who Transcripts - The War Games". www.chakoteya.net (İngilizce). 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2017. 
  83. ^ Berriman, Ian (26 Ekim 2010). "Interview: Russell T Davies Talks About THAT Sarah Jane Adventures Line". gamesradar.com. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2012. 
  84. ^ Darren Scott (26 Kasım 2013). "Steven Moffat on 'Doctor numbers' and the regeneration limit". 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. 
  85. ^ "INTERVIEW Russell T. Davies talks about THAT Sarah Jane Adventures line". sfx.co.uk. 11 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2013. 
  86. ^ Emily Barr (13 Ekim 2010). "Doctor Who is now immortal, reveals the BBC". The Guardian. 12 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2010. 
  87. ^ Horn, Marc (10 Ekim 2010). "How Doctor Who nearly became the Time Lady". Daily Telegraph. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2017. 
  88. ^ Nichols, Sam (18 Aralık 2008). "Could Catherine Zeta-Jones be the next Doctor Who". The Guardian. 15 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2017. 
  89. ^ "Official episode guide". BK: BBC. 1 Mart 2008. 14 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2008. 
  90. ^ "Episode Guide — Seventh Doctor Index". Doctor Who — Classic Series. BK: BBC. 11 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2011. 
  91. ^ "TV Movie cast & crew". BK: BBC. 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2008. 
  92. ^ a b Hogan, Michael (18 Mayıs 2013). "Doctor Who: The Name of the Doctor, BBC One, review". The Daily Telegraph. 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2013. 
  93. ^ Rigby, Sam (24 Kasım 2013). "'Doctor Who': Steven Moffat on regeneration limit". Digital Spy. 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2013. 
  94. ^ Ted B. Kissell. "The depressing, disappointing maleness of Doctor Who 's new Time Lord", 1 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Atlantic, 5 Ağustos 2013
  95. ^ "Neil Gaiman hopes a non-white person will take Doctor Who role someday", 11 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sunday World, 8 Ağustos 2013.
  96. ^ Horne, Marc. "How Doctor Who nearly became the Time Lady". The Sunday Telegraph. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2010. 
  97. ^ "The Day of the Doctor". Doctor Who. Cardiff. 23 Kasım 2013. 60 dakika. BBC. BBC One. 
  98. ^ "Doctor Who — Zagreus". Big Finish. 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. 
  99. ^ "Doctor Who — Project: Lazarus". Big Finish. 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. 
  100. ^ "Doctor Who: the TV movie". BBC. 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2008. 
  101. ^ a b "Doctor Who (before the Tardis)". BBC News. 19 Kasım 2008. 11 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012. 
  102. ^ Jones, Paul (19 Nisan 2012). "Steven Moffat: the companion is the main character in Doctor Who, not the Doctor". Radio Times. BBC Magazines. 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2013. 
  103. ^ Berkshire, Geoff (27 Mart 2013). "'Doctor Who' returns: Steven Moffat talks new companion Clara and Jenna-Louise Coleman". Zap2it. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2013. 
  104. ^ Orthia, Lindy A. (2010). ""Sociopathetic Abscess" or "Yawning Chasm"? The Absent Postcolonial Transition in Doctor Who". Journal of Commonwealth Literature. 45 (2). ss. 207-225. doi:10.1177/0021989410366891. ISSN 0021-9894. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. 
  105. ^ "Doctor Who: Pearl Mackie named as new companion". BBC. 23 Nisan 2016. 19 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016. 
  106. ^ "Doctor Who (before the Tardis)". BBC Magazine. 19 Kasım 2008. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2009. 
  107. ^ "Doctor Who series two secrets revealed". BBC. 19 Haziran 2005. 3 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2013. 
  108. ^ Monster Files: Cybermats. iTunes Store. 2011. 
  109. ^ "The Dead Planet". 9 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2011. 
  110. ^ "NATION, TERRY". 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2008. 
  111. ^ "Doctor Who Dalek designer Ray Cusick dies after illness". BBC. 24 Şubat 2013. 3 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2013. 
  112. ^ "Every generation of The Daleks returning to 'Doctor Who'". BANG Showbiz. İngiltere. 2 Nisan 2012. 14 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012. 
  113. ^ Doctor Who Magazine Special Edition No. 2, 5 Eylül 2002, [subtitled The Complete Third Doctor], s. 14.
  114. ^ "John Simm Returns for the Finale!". 29 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. 
  115. ^ "John Simm to return as the Master in Doctor Who". BBC. 6 Nisan 2017. 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2017. 
  116. ^ "Murray Gold Returns". Doctor Who News Page. 3 Ocak 2010. 1 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. 
  117. ^ "Doctor Who: 'nasty' new theme tune angers fans". The Daily Telegraph. 18 Nisan 2010. 12 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2010. 
  118. ^ a b c Peel, Ian (7 Temmuz 2008). "Doctor Who: a musical force?". The Guardian. Londra: blog. 2 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2008. 
  119. ^ "BBC Prom 27 July 2008". BBC. 27 Temmuz 2008. 5 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2008. 
  120. ^ "Who soundtrack soon". BBC. 17 July 2006. 13 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2006. 
    "Silva Screen announces Doctor Who CD release date". silvascreen.co.uk. 1 Kasım 2006. 12 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2006. 
  121. ^ "DOCTOR WHO – SERIES 4 Murray Gold". Silva Screen Music. 8 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2013. 
  122. ^ "DOCTOR WHO: SERIES 4-THE SPECIALS Murray Gold". Silva Screen Music. 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2013. 
  123. ^ "Doctor Who Series 5 Original TV Soundtrack (Music CD)". BBC. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2013. 
  124. ^ "Doctor Who: A Christmas Carol (Soundtrack)". BBC. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2013. 
  125. ^ "Doctor Who: Series 6 (Soundtrack)". BBC. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2013. 
  126. ^ Coopee, Todd. "Doctor Who: The 50th Anniversary Collection 4 LP Box Set". ToyTales.ca. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017. 
  127. ^ "Matt Smith is the eleventh, and youngest, actor to play Doctor Who". News. Londra: The Daily Telegraph (online). 5 Ocak 2009. 3 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2011. 
  128. ^ Dawtrey, Adam (14 Kasım 2011). "Yates to direct bigscreen 'Doctor Who'". Variety. 15 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2011. 
  129. ^ Sperling, Daniel (2 Aralık 2011). "'Doctor Who' Movie Will Not Be A Reboot Says Moffat". Digital Spy. 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2011. 
  130. ^ "Doctor Who movie will star Matt Smith if it gets made, says Steven Moffat". Metro. 4 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2011. 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Matt Hills. Triumph of a Time Lord: Regenerating "Doctor Who" in the Twenty-First Century (I. B. Tauris, 2010) 261 pages. Discusses the revival of the BBC's Doctor Who in 2005 after it had been off the air as a regular series for more than 15 years; topics include the role of "fandom" in the sci-fi programme's return, and notions of "cult" and "mainstream" in television.
  • Tabloid Bintang Indonesia, Doctor Who Pengganti Chalkzone
  • Majalah GADIS, Kenalan Bareng Doctor Who, Ketemu Bareng 1st–11th Doctor

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikisöz'de Doctor Who ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Doctor_Who&oldid=33854463" sayfasından alınmıştır
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy