III. Petro

III. Petro
Rusya imparatoru
Hüküm süresi	5 Ocak 1762 – 9 Temmuz 1762
Önce gelen	Elizaveta
Sonra gelen	II. Katerina
Holstein-Gottorp dükü
Hüküm süresi	18 Haziran 1739 - 17 Temmuz 1762
Önce gelen	Charles Frederick
Sonra gelen	I. Pavel
Doğum	21 Şubat 1728(1728-02-21) Kiel
Ölüm	17 Temmuz 1762 (34 yaşında) Ropsha
Eş(ler)i	II. Katerina
Çocuk(lar)ı	I. Pavel
Tam adı Karl Peter Ulrich
Hanedan	Romanov Hanedanı
Babası	Charles Frederick
Annesi	Anna Petrovna
Dini	Rus Ortodoks

III. Petro veya Petro Feodoroviç, tam adı Karl Peter Ulrich, (21 Şubat 1728; Kiel, Holstein-Gottorp - 17 Temmuz 1762; Ropşa, Petersburg yakınları, Rusya İmparatorluğu), 5 Ocak 1762'den 9 Temmuz 1762'ye değin Rusya imparatoru.

I. Petro'nun (Büyük) kızlarından Anna ile Holstein-Gottorp Dükü Charles Friedrick'in oğluydu. Teyzesi Yelizaveta'nın Çariçe olmasından kısa bir süre sonra Rusya'ya getirildi. (5-6 Aralık 1741) Adı değiştirilerek Rus Ortodoks Kilisesi'ne kabul edildi (18 Kasım 1742) ve Rus tahtının vârisi ilan edildi. 21 Ağustos 1745'te, Anhalt-Zerbst'in Prensesi olan ve sonradan Yekaterina Alekseyevna adını alan Sophie Frederike Auguste ile evlendi.

Yelizaveta'nın yerine geçtikten sonra onun izlediği dış politikayı terk eden Petro, Prusya ile barış yaparak Yedi Yıl Savaşı'ndan (1756-63) çekildi; Prusya ile ittifak kurdu ve Holstein'ın Schleswig'i ele geçirmesine yardım etmek için Danimarka'ya karşı savaş hazırlıklarına girişti. Ayrıca, Rus Ortodoks Kilisesi'ne Lutherci uygulamaları zorla benimsetmeye çalıştı ve İmparatorluk Muhafızları'nın yükümlülüklerini artırarak, onları da karşısına aldı. Bütün bu uygulamalar halkı ve saray çevrelerini kendisinden uzaklaştırdı. Soyluların devlete hizmet etme yükümlülüğünü kaldırması (1 Mart 1762) bile bu durumu değiştirmedi. Sonunda Çarın kendisinden boşanmayı planladığından kuşkulanan Yekaterina, sevgilisi Grigori Grigoryeviç Orlov ve öteki bazı İmparatorluk Muhafızları ile iş birliği yaparak Petro'yu tahttan indirdi ve 9 Temmuz 1762'de; Muhafızlar, Senato ve Kilise'nin de onayıyla II. Yekaterina adıyla tahta çıktı. Petersburg yakınlarında Oranienbaum'daki konutunda bulunan Petro, Ropşa köyünde, Aleksey Grigoryeviç Orlov'un gözetimi altındayken öldürüldü.

Hayatı

İlk yılları

Petro Feodoroviç, 21 Şubat 1728'de Schleswig-Holstein Dükalığı'nın başkenti Kiel'de doğdu. Babası Charles Frederick, İsveç kralı XI. Karl'ın torunuydu ve annesi Anna Petrovna, I. Petro'nun en büyük kızıydı. Doğumundan sadece bir ay sonra annesini kaybeden Petro, 1739 yılında henüz 11 yaşında iken babası ölünce Karl Peter Ulrich adıyla Schleswig-Holstein Dükalığı'nın tahtına oturdu. Halası Yelizaveta Petrovna'nın Rus tahtına geçmesinden sonra Pyotr Rusya'ya getirildi ve 7 Kasım 1742'de düzenlenen resmi bir törenle Pyotr Fyodorovich adını aldı ve imparatoriçenin tek veliahtı ilan edildi. Ayrıca, devam eden Rus-İsveç savaşı (1741-1743) sırasında, Rus birlikleri Finlandiya'ya girdiğinde 14 yaşındaki Petro, Finlandiya kralı ilan edildi. Bunun nedeni, Finlandiya'yı elinde tutan amcası son İsveç kralı XII. Karl'ın bir veliaht prens bırakmadan ölmesiydi. Finlandiya tahtına çıktıktan sonra aynı yıl İsveç parlamentosu tarafından veliaht prens ilan edildi. Ancak Petro'nun aynı zamanda Rus tahtının veliahtı olduğundan habersiz olan İsveç parlamentosunun bu talebi İmparatoriçe Yelizaveta tarafından reddedildi.

Yeğenini ve tek veliahtı olarak İmparatoriçe Elizabeth, Petro'nun eğitimiyle ilgilendi. Yetişkinliğe ulaştıktan sonra onu Alman soylularından Sophia August ile evlendirmek istedi. Aslında, bu 2 genç akrabaydı: bu nedenle, Petro'nun büyükbabası IV. Frederick'in ve Sophia'nın büyükbabası Christian Augustus'un erkek kardeşiydi. Genç kız hemen Rusya'ya getirilerek Rus Ortodoks Kilisesi'ne kabul edildi ve Yekaterina Alekseyevna adını aldı. Çiftin düğün töreni 21 Ağustos 1745'te St. Petersburg'da gerçekleşti. Siyasi amaçlarla yapılan bu evlilikten her iki taraf da memnun değildi. Buna rağmen veliaht prensin bu evlilikten Pavel ve Anna adında 2 çocuğu oldu. Düğün töreninden sonra 16 yıl Oranienbaum'daki sarayda yaşayan veliaht prens Petro'nun yıllar içinde pek çok sevgilisi oldu (bazı kaynaklara göre karısı bile).

Saltanatı

Çar III. Petro, tahta çıktıktan sonra (5 Ocak 1762), Yedi Yıl Savaşları'nı sona erdirdi ve tüm Rus ordularını işgal altındaki topraklardan geri çekti. 5 Mayıs'ta taraflar arasında barış sağlandı ve Prusya Krallığı ile ilişkiler düzeldi. Hatta Prusya'nın Avusturya'ya karşı savaşmasına yardım etmek için 12 bin Rus askeri gönderildi. Sonuç olarak, Avrupa'daki siyasi denge değişti. Berlin'i terk eden Rus ordusunun desteğini alan Prusya kralı II. Frederick bölgede güçlendi ve Ekim 1762'de Güney Silezya'yı işgal ederek Avusturya'yı barış yapmaya zorladı.

Aynı zamanda, Schleswig-Holstein dükü olan Çar Petro, Schleswig bölgesini Dükalık'a katmak için Danimarka'ya savaş ilan etmeyi düşündü. Bu nedenle yavaş yavaş sınır bölgelerine Rus orduları gönderilirken, İsveç İmparatorluğu ve İngiltere'ye destek için elçiler gönderildi. Rus birlikleri tarafından hem askeri hem de ekonomik olarak abluka altına alınan Danimarka, bu çatışmada kendisine müttefik bulamamıştı. Bu nedenle tehditlerle Hamburg birliklerini kendi tarafına çekmeye çalıştı. Danimarka'nın bu eylemini savaş sebebi olarak değerlendiren Çar Petro, açıkça savaş hazırlıklarına başladı.

Haziran 1762'de General Rumyantsev liderliğindeki 40.000 kişilik bir Rus ordusu Pomeranya'da toplandı ve II. Frederick'in arabuluculuğunda planlanan barış konferansına kadar hiçbir saldırı gerçekleşmedi. Ancak konferanstan kısa bir süre sonra Çar Petro tahttan indirildi ve konferans gerçekleşmedi (9 Temmuz 1762). Böylece Schleswig sorunu çözülmedi.

III. Petro'nun mezarı

İç politikaları

Çar III. Petro'nun 186 günlük düklük döneminde 220 yeni yasa yürürlüğe girdi. Bunların en önemlilerinden biri din özgürlüğünün ilanıydı. O yıllarda gelişmiş Avrupa ülkelerinde bile bu adım atılmadı. Devlet dairelerinde rüşvetle mücadele edilmiş ve I. Petro döneminden beri faaliyet gösteren ve halkın nefretini kazanmış olan gizli polis teşkilatı lağvedilmiştir. Halefi II. Katerina döneminde bu karar restore edildi. Soyluların çocukları için zorunlu eğitim getirildi ve bazı şehirlerde alt sınıflar için devlet okulları açıldı.

Çar Petro'nun iç politikaları içerisindeki önemli kararlarından biri de Şubat 1762'de kabul edilen manifestoydu. Bu bildiriye göre soylular zorunlu devlet ve askerlik hizmetlerinden muaf tutulmuş ve yurt dışına seyahat etme özgürlüğü tanınmıştır. Kararın verildiği gün meclis, çarın altın heykelinin yapılmasına karar verdi ancak bu öneri çar tarafından iptal edildi.

Rusya tarihindeki ilk devlet bankası bu dönemde açılmıştır. Soyluların ticaret üzerindeki tekelini kaldırarak tahıl ihracatını artırdı ve şeker ithalatını yasaklayarak ülke tarımını güçlendirmeyi amaçladı. Çar Petro'nun kısa saltanatı, ülkedeki feodal-köylü ilişkilerini de değiştirdi. Böylece ilk kez köylülerin toprak sahibi tarafından öldürülmesi yasaklandı. Öte yandan saraydaki askerî birlikler kontrol altına alınarak bunlara karşı sıkı tedbirler alındı.

Devrilmesi ve ölümü

Çar Peter'e karşı saray darbesi, eşi II. Katerina ve saray askeri alayının başı Aleksey Grigoryeviç Orlov tarafından düzenlendi. 8 Temmuz gecesi, Çar'ın sıkı denetimi altındaki iki askeri alayın da yardımıyla bir saray darbesi gerçekleşti. Yakalanan imparator hemen Ropsa'ya gönderildi ve kısa süre sonra gizemli bir şekilde öldü. Resmi ölüm nedeni şiddetli bağırsak enfeksiyonu olarak açıklandı. Cenazesi 3 Ağustos'ta St. Petersburg'a getirildi ve Alexander Nevsky Manastırı'na gömüldü.

Kaynakça

Dipnot

Genel

• Bain, R. Nisbet. Peter III, Emperor of Russia: The Story of a Crisis and a Crime. New York: E.P. Dutton & Co., 1902.
• Dull, Jonathon R. The French Navy and the Seven Years War. University of Nebraska, 2005.
• Leonard, Carol S. "The Reputation of Peter III." Russian Review 47.3 (1988): 263-292 online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Leonard, Carol S. Reform and Regicide: The Reign of Peter III of Russia. Indiana University Press, 1993.
• Pares, Bernard. A History of Russia (1944) pp 240–244. online.
• Raleigh, Donald J. and Iskenderov, A.A. "The Emperors and Empresses of Russia: Rediscovering the Romanovs". New York: M.E. Sharpe, 1996.
• Mylnikov, AS (2002), Piotr III (Rusça), Moskva, RU .
• Valishevsky, Kazimir (1893). Catherine the Great. Novel of an Empress. Russia. ISBN 5-85202-003-6. Kazimir Russian wiki page: Ru:Валишевский, Казимир 
• Erickson, Carolly (August 1994). Great Catherine: The Life of Catherine the Great, Empress of Russia. St. Martin's Press. ISBN 0312135033. The American Spectator, book review by Florence King 

Dış bağlantılar

• Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Bain, Robert Nisbet (1911). "Peter III.". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 21 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 291. 
• (Rusça) The ancestors and descendants Pyotr III Fyodorovitch, Emperor of Russia 30 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• (Rusça) Biography of Pyotr III Fyodorovitch 8 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Resmî unvanlar
Önce gelen: Elizaveta	Rusya imparatoru 5 Ocak 1762 – 9 Temmuz 1762	Sonra gelen: II. Katerina