Sida

Li sida, c' est ene maladeye des djins ki s' prind, spårdowe pattavå l' Daegne. A dipus d' 40 miyons d' djins rascråwés.

Ele n' a stî cnoxhowe k' e 1979.

Elle est cåzêye pa on virûsse, li VBDDj (vébédédjin, virûsse baxhant les disfinses del djin) lomé VIH e francès et HIV e-n inglès.

Elle provoke todi l' moirt après 2 a 15 ans, minme médeye comifåt.

Onk ki l' a est lomé sidateu.

Senes del maladeye

On pårtixh sovint les estapes del maladeye del façon ki shût : prumî ståde : five, rodjixhmint totavå l' pea, amwinrixhmint, tronna. deujhinme eståde : diferinnes maladeyes aparexhèt ki l' malåde ni s' disfind waire : mås d' vinte, magnant må, del pea, maladeyes del goidje et des peumons ki n' werixhèt nén. dierin ståde : disrindjmint do cervea : neurasteneye, paralizeye, foleye, piete di parole.

Minêyolodjince

Sipårdaedje avå l' Daegne

Foirt corant e l' Afrike dizo l' Sara. Insi, e 18 åcint des djins ki vnént dner do souk po des parints malådes å spitå d' Man (Coisse d' Ivwere)

E 2005, gn a pus yeu d' crexhaedje do nombe di seropôzitifs.

E 2006, on contéve ki 90 åcint des seropôzitifs avå l' monde ni savént nén k' i estént acsûts.

Espaitchance

Po-z esplaitchî li passaedje å påpåd tins d' l' acoûtchmint a pårti do sonk d' ene enindjeye mame, on dene des sconte-retrovirûsse li dierinne samwinne do tins d' ratindance.