Chapter 9
Chapter 9
ye`Èkaùu
wm úiska tÈfkod Ôú;fha § lrkq ,nk úhoï mqkrdj¾;k úhoï iy m%d.aOk
úhoï jYfhka fldgia follg fjka l< yels h' kej; kej; oeÍug isÿ jk
úhoï mqkrdj¾;k úhoï f,i ye`Èkafõ' ksoiqka f,i" wdydrmdk" we`ÿïme,`ÿï"
fí;afya;a wdÈh ñ, § .ekSu yd úÿ,s ì,am;a wdÈh f.ùu i`oyd lrkq ,nk úhoï
mqkrdj¾;k úhoï f,i oelaúh yels h' kej; kej; oeÍug isÿ fkdjk úhoï
m%d.aOk úhoï f,i ye`Èkafõ' ksoiqka f,i" bvï" ksjdi" jdyk" hka;%iQ;% fyda
.DyNdKav ñ,g .ekSu i`oyd lrkq ,nk úhoï m%d.aOk úhoï f,i oelaúh
yels h' tjeks úhoï m%udKd;aul j úYd, jk neúka ta i`oyd wjYH uqo,a" uQ,H
wdh;khlska fyda ;ud fiajh lrk fiajd ia:dkfhka Kh uqo,la f,i ,nd .ekSu
fndfyda úg isÿ fõ'
fkdñf,a fnod yeÍu i`oyd h'
1
tfia ,nd .kakd Kh uqo,la tl jr wdmiq f.ùu idudkHfhka isÿ fkdflfrk
w;r" §¾> ld,hla ;=< udisl j fldgia jYfhka f.ùu isÿ lrkq ,efí' ;j o
tjeks Kh uqo,la ,nd .;a úg Kh uqo,g wu;r j fmd,shla o f.ùug o isÿ fõ'
udisl j f.ùug isÿ jk fmd,sfha yd Kh fldgfia tl;=j Kh jdßlhla f,i
ye`Èkafõ'
kuq;a we;eï wdh;k ;u wdh;kh u.ska ksIamdokh flfrk fyda f.kajd
fnodyefrk NdKavj, wf,úh jeä lr .ekSu i`oyd fmd,S rys; j Kh uqo,
muKla jdßl f,i f.ùug yels jk fia NdKav wf,ú lrk wjia:d o oelsh
yels h'
ksoiqk 1
.Dy NdKav ksIamdok iud.ula u.ska ksIamdokh flfrk remsh,a 30 000la jákd
,S w,audßhla fmd,S rys; udisl jdßl 12lska f.ùfï fldkafoaish u; wf,ú
lrkq ,efí' udisl j f.úh hq;= Kh jdßlh fldmuK o@
Kh jdßlhl jákdlu = re 30 000
12
= re 2 500
ksoiqk 2
rdcH wdh;khl fiajh lrk mqoa.,hl=g W;aij w;a;sldrï f,i
remsh,a 5 000l uqo,la ,ndfok w;r tu uqo, fmd,S rys; j udisl jdßl 10la
;=< f.jd ksu l< hq;= h' tu uqo, udisl j jegqfmka wvq lrkq ,nhs kï
udisl j jegqfmka wvq jk uqo, fldmuK o@
udisl j jegqfmka wvq jk uqo, = re 5 000
10
= re 500
9.1 ySk jk fYaI l%uh hgf;a fmd,sh .Kkh lsÍu
fmd,sh wh lr .kakd wjia:dj, § fmd,sh .Kkh flfrk l%u úúO fõ' ySk
jk fYaI l%uh hgf;a fmd,sh .Kkh lsÍu jvd;a iq,N l%uhls' ta ms<sn`o j úuid
n,uq'
udisl jdßl f,i wdmiq f.ùu i`oyd lsishï wdh;khlska Kh uqo,la .;a úg
fyda NdKavhl jákdlñka fldgila muKla uq,ska f.jd b;sß uqo, udisl jdßl
u.ska wdmiq f.ùfï fmdfrdkaÿj msg NdKav ñ, § f.k we;s úg" Kh uqo,g
wu;r j fmd,shla o f.ùug fndfyda úg isÿ fõ'
fuu l%uh hgf;a iEu udihla ;=< u Kh uqo,ska fldgila f.jkq ,nhs' fmd,sh
.Kkh lrkq ,nkafka f.ùug we;s Kh uqo, i`oyd h' tneúka f.ùug we;s Kh
2
y;rjk udihg fmd,sh = re 15 000
100
= re 300
.
= re 5 350
by; olajd we;s l%uhg fmd,sh .Kkh lsÍu i`oyd úYd, ld,hla jeh fõ' tu
ksid myiqfjka fmd,sh .Kkh lsÍu i`oyd my; oelafjk l%ufõoh i,ld n,uq'
.
= re 1 500
udi tallhlg fmd,sh = re 1 500 18 1
100 12
= re 22.50
12
fmd,sh f.úh hq;= udi tall .Kk = (12 + 1)
2
= 6 13
= 78
∴ f.úh hq;= uq¿ fmd,sh = re 22.50 78
= re 1 755
∴ f.úh hq;= uq¿ uqo, = re 18 000 + 1 755
= re 19 755
∴ udisl jdßlhl jákdlu = re 19 755 . 12
.
= re 1 646.25
ksoiqk 3
fjf<`oi,l olakg ;snQ oekaùulska Wmqgd.;a fldgila my; oelafõ'
.
= re 2 500
jdßl f,i f.úh hq;= uq¿ uqo, = re 2 720 10
= re 27 200
f.úh hq;= uq¿ fmd,sh = re 27 200 – 25 000
= re 2 200
10
udi tall .Kk = (10 + 1)
2
= 55
udi tallhlg fmd,sh = re 2 200 . 55
.
= re 40
wh flfrk jd¾Isl fmd,S wkqmd;slh = 40 100% 12
2 500
= 19.2%
9.1 wNHdih
4. w;amsg uqo,g remsh,a 150 000la jQ h;=re meÈhla uq,ska remsh,a 30 000la f.jd
b;sßh 24%l jd¾Isl fmd,shla iu`. iudk udisl jdßlj,ska jir 2 l§ f.jd
ksu l< yels h' fmd,sh .Kkh lrkq ,nkafka ySk jk fYaI l%uhg kï
f.úh hq;= Kh jdßlhl w.h fidhkak'
5. l=ud¾ uy;d remsh,a 12 000l Kh uqo,la iudk udisl jdßl 6lska f.jd ksu
lsÍug ,nd f.k we;' udisl jdßlhl jákdlu remsh,a 2 500ls'
Kh uqo,la fyda ;ekam;a uqo,la i`oyd fmd,sh .Kkh lrk ;j;a l%uhla f,i
je,a fmd,S l%uh ye`Èkaùug yels h' fuu l%uh hgf;a fmd,sh .Kkh flfrk
wdldrh ksoiqkla weiqfrka úuid n,uq'
10%l jd¾Isl fmd,shla f.jk nexl=jl jir 3l ld,hla ;=< remsh,a 25 000l
ia:djr ;ekam;=jla mj;ajdf.k .sh mqoa.,hl=g jir 3 wjidkfha nexl=j u.ska
,nd § we;s .sKqï jd¾;djla my; oelafõ'
by; jd¾;dj wkqj uqo,a ;ekam;alreg 2013 j¾Ih i`oyd remsh,a 2 500l fmd,S
uqo,la ,eî we;' tu fmd,S uqo, remsh,a 25 000la jQ ;ekam;= uqo,ska 10%la nj
meyeÈ,s h' tu jd¾;djg wkqj 2014.01.01 Èkg .sKqfï ;ekam;a j we;s uq¿
uqo, f,i i,ld we;af;a uq,ska ;ekam;a l< uqo, yd 2013 j¾Ihg ,enqKq fmd,S
uqof,a tl;=j jQ remsh,a 27 500ls' ;j o" 2014 j¾Ih i`oyd ,eî we;s fmd,sh
remsh,a 2 750la jk w;r" th remsh,a 27 500la jQ uq¿ uqo,ska 10%la nj meyeÈ,s h'
fï wdldrhg iEu j¾Ihla wjidkfha u ,efnk fmd,sh" fmd,sh .Kkh flfrk
uqo,g tl;= lr ,efnk w.h uq¿ uqo, f,i i,ld" B<`. j¾Ih i`oyd fmd,sh
.Kkh lr we;s nj fmfka'
fï wdldrhg iEu jirl § u fmd,sh .Kkh lsÍfï § uq,a uqo,g muKla
fkd j jd¾Isl j tl;= ù we;s fmd,shg o fmd,shla ,nd § we;' tu ksid fuu
l%uhg fmd,sh .Kkh lsÍfï l%uh je,a fmd,S l%uh f,i ye`Èkafõ'
;ekam;a uqo,a i`oyd fmd,sh .Kkh lsÍfï § fuka u Kh uqo,la ,nd .ekSfï §
o" Kh uqo, i`oyd fmd,sh .Kkh lsÍu je,a fmd,S l%uhg isÿ lrkq ,efí'
ksoiqk 1
10%l jd¾Isl je,a fmd,S wkqmd;slhla hgf;a remsh,a 10 000la Khg .;a
mqoa.,hl=g wjqreÿ 2la wjidkfha § Kfhka ksoyia ùu i`oyd f.úh hq;= uq¿ uqo,
fidhkak'
Khg .;a uqo, = re 10 000
jd¾Isl je,a fmd,S wkqmd;slh = 10%
m<uq wjqreoao i`oyd fmd,sh = re 10 000 10
100
= re 1 000
m<uq wjqreoao wjidkfha uq¿ uqo, = re 10 000 + 1 000
= re 11 000
wu,ag jir 3 wjidkfha ,efnk uq¿ uqo, = re 50 000 106 106 106
100 100 100
= re 59 550.80
f,i o ,nd .; yels h'
9.2 wNHdih
1. wjqreoaog 5% ne.ska jQ je,a fmd,shg remsh,a 5 000l Kh uqo,la ,nd.;a mqoa.,hl=
jir 2lg miq Kfhka ksoyia ùug f.úh hq;= uq¿ uqo, lSh o@
3. rdOd 12% ne.ska jQ jd¾Isl je,a fmd,S wkqmd;slhla hgf;a remsh,a 8 000la
nexljl ;ekam;a lrhs' jirlg miq nexl= fmd,S wkqmd;slh 10% olajd my<
jeáKs kï" jir 2lg miq rdOdg ,efnk uq¿ fmd,S uqo, .Kkh lrkak'
6. 8%l jd¾Isl je,a fmd,shg hïlsis uqo,la Khg § we;s mqoa.,hl=g fojk jir
wjidkfha ,enqKq fmd,S uqo, remsh,a 432la kï" Khg § we;s uqo, .Kkh
lrkak'
ñY% wNHdih
1. rEmjdyskS hka;%hl úl-=Kqï ñ, remsh,a 45 000ls' tl jr uqo,a f.jd rEmjdyskS
hka;%h ñ, § .kakd whl=g 6%l jÜgula ysñ jk w;r" jdßl f,i f.ùu
i`oyd ,nd .kakd ;eke;af;l=g uq,ska remsh,a 9 000la f.jd b;sßh iudk
udisl jdßl 12lska f.jd ksu l< yels h' Kh uqo,a i`oyd ySk jk fYaI
l%uhg 24%l jd¾Isl fmd,shla wh flf¾'
(i) w;amsg uqo,g rEmjdysksh ñ, § .ekSfï § f.úh hq;= uq¿ uqo, fldmuK o@
(ii) f.ùfï l%uhg ñ, § .ekSfï § f.úh hq;= uq¿ uqo, fldmuK o@
(iii) w;amsg uqo,g rEmjdysksh ñ, § .ekSfï § f.ùfï l%uhg ,nd .ekSug jvd
fldmuK jdishla ysñ fõ o@
2. ñksfila 4.2% l jd¾Isl je,a fmd,S wkqmd;slhla hgf;a remsh,a 100 000l
uqo,la Khg f.k tu uqo, 8% l jd¾Isl je,a fmd,S wkqmd;slhla f.jk
nexl=jl ;ekam;a lrhs' jir 2lg miq ;ekam;a uqo, ,nd f.k" Kh uqo, f.jd
ouhs kï" tu wdfhdackfha § Tyq ,enQ ,dNh .Kkh lrkak'
3. ñksfila tla;rd je,a fmd,S wkqmd;slhlg uqo,la Khg .kshs' wjqreÿ 2lg miq
Kfhka ksoyia ùug kï remsh,a 14 400la o wjqreÿ 3lg miq Kfhka ksoyia ùu
i`oyd remsh,a 17 280la o f.úh hq;= kï" Khg .;a uqo, yd fmd,S wkqmd;slh
fidhkak'