Irannese kalender
Die Irannese kalender (ook bekend as Persiese kalender of die Jalāli kalender) is 'n sonkalender wat in Iran, Koerdistan en Afghanistan gebruik word. Die kalender is op observasie eerder as vaste reëls gebaseer.
Elke nuwe jaar begin op die lente-Dag-en-nag-ewening soos bepaal deur presiese astronomiese observasie vanuit Teheran (of die 52.5°O meridiaan) en Kabul. Dit maak die kalender akkurater as die Gregoriaanse kalender, maar dit is moeiliker om skrikkeljare te bepaal.
Maande
[wysig | wysig bron]Die moderne Persiese kalender word in 1925 ingevoer. Die name van die maande is op 'n ouer tradisionele kalender uit die 11de eeu gebaseer. Die kalender bestaan uit 12 maande, waarvan die eerste ses 31 dae het, en die volgende vyf maande 30 dae elk het. Die laaste maand het gewoonlik 29 dae, maar het 30 dae in skrikkeljare.
Skrikkeljare
[wysig | wysig bron]Die stelsel om skrikkeljare te bepaal is ingewikkeld, maar baie akkuraat. Die jare word gegroepeer in 'n aantal siklusse:
- 'n groot siklus van 128 jaar, saamgestel uit kleiner siklusse van 29, 33, 33 en 33 jaar respektiewelik;
- 'n groot siklus van 132 jaar, saamgestel uit siklusse van 29, 33, 33 en 37 jaar respektiewelik;
- 'n baie groot siklus, saamgestel uit 21 opeenvolgende siklusse van 128 jaar, gevolg deur 'n siklus van 132 jaar. In totaal bevat hierdie siklus 2820 jare.
Elke klein siklus begin met 4 gewone jare. Daarna volg 'n skrikkeljaar gevolg deur 'n skrikkeljaar elke vierde jaar tot en met die laaste jaar van die klein siklus. Voor elk van die 21 siklusse van 128 jaar is daar sowat 31 skrikkeljare. Vir die laatste groot siklus van 132 jaar tel ons op hierdie manier 32 skrikkeljare. Dit gee in totaal (21 x 31) + 32 = 683 skrikkeljare en 2137 normale jare in die baie groot siklus. Dit gee vir die baie groot siklus 'n gemiddelde jaarlengte van 365,24219852 dae. Dit sluit so goed aan by die regte tropiese jaar van 365,24219878 dae, dat daar na 3,8 miljoen jaar slegs een dag verskil sal wees tussen die kalender en die sonjaar.
Die patroon van normale en skrikkeljare wat in 1925 begin het, sal in die jaar 4745 weer herhaal. Die Persiese kalender is 'n sonkalender en is glad nie met die maanfases gesinchroniseer nie.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- An online Persian/Gregorian date convertor, Persian calendar for mobile (j2me) Geargiveer 20 Januarie 2009 op Wayback Machine
| Sleutelbegrippe | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Meting en standaarde |
| ||||||||
| |||||||||
| Menslike ervaring en gebruik van tyd | |||||||||
| Tyd in wetenskap |
| ||||||||
| Verwante onderwerpe | |||||||||
