Litosfeer
'n Litosfeer (van die Griekse λίθος líthos, "klip", en σφαίρα sphaíra, "sfeer") is die rigiede,[1] buitenste laag van 'n aardplaneet of natuurlike satelliet. Op Aarde bestaan dit uit die kors en die deel van die bomantel wat elasties optree op tydskale van tot duisende jare of meer. Die kors en bomantel word onderskei op grond van chemie en mineralogie.
Die Aarde se litosfeer
[wysig | wysig bron]Die Aarde se litosfeer, wat uit die harde en rigiede buitenste laag van die Aarde bestaan, sluit die kors en die heel boonste deel van die mantel in. Daaronder lê die astenosfeer, die swakker, warmer en dieper deel van die bomantel. Die grens tussen die litosfeer en astenosfeer word bepaal deur die verskil in reaksie op stres: die litosfeer bly rigied vir baie lang geologiese tydperke waarin dit elasties en op 'n bros manier vervorm, terwyl die astenosfeer vloeitraag vervorm en stres hanteer deur plastiese vervorming.
Die grens word meestal gedefinieer deur die temperatuur, waarby die oorgang tussen die twee lae as 'n isoterm beskou kan word. Die dikte van die litosfeer word dus gereken word as die diepte tot die isoterm wat verbind word met die oorgang tussen bros en vloeitrae gedrag.[2]
Die litosfeer word horisontaal verdeel in tektoniese plate.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Skinner, B.J. & Porter, S.C.: Physical Geology, page 17, chapt. The Earth: Inside and Out, 1987, John Wiley & Sons, ISBN 0-471-05668-5
- ↑ Parsons, B.; McKenzie, D. (1978). "Mantle Convection and the thermal structure of the plates" (PDF). Journal of Geophysical Research. 83 (B9): 4485. Bibcode:1978JGR....83.4485P. CiteSeerX 10.1.1.708.5792. doi:10.1029/JB083iB09p04485. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 23 September 2020. Besoek op 1 November 2021.
Skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
