Nasionale vlag

Die vlag van Denemarke, Dannebrog, is die oudste staatsvlag wat steeds in gebruik is

’n Wêreldkaart met al die nasionale vlae

Johnson's new chart of national emblems (Johnson se nuwe oorsig van nasionale embleme), uitgegewe rondom 1868. Die groot vlae in die hoeke van die oorsig is die 37 sterre tellende vlag van die Verenigde State (gebruik van 1867 tot 1877), die Koninklike Standaard van die Verenigde Koninkryk, die Russiese Keiserlike Standaard, en die Franse driekleur met een Franse Keiserlike Arend op.

Kanada se seevlag

Nepal se vlag is die enigste nasionale vlag wat nie reghoekig of vierkantig is nie

Switserland se vierkantige vlag

Die vlag van die Verenigde Koninkryk, algemeen bekend as die "Union Jack" gebruik drie vlae in een

’n Nasionale vlag is ’n vlag wat ’n land verteenwoordig. Die vlag word amptelik deur die regering gebruik maar kan ook deur landsburgers gebruik word. Van die nasionale vlae is die vernaamste kentekens wat ’n land kan verteenwoordig.

Openbare en privaatgeboue soos skole, polisiekantore en landdroshowe het gewoonlik ’n vlagpaal waaraan die nasionale vlag hang. In sommige lande mag die nasionale vlag slegs op sekere vlagdae by nie-militêre geboue vertoon word.

Geskiedenis

Vlae is oorspronklik vir militêre redes ingespan. Die gebruik om vlae buite oorlogskonteks te laat wapper het algemeen geword met die gebruik van die seevlag wat in die vroeë 17de eeu hoogty gevier het. Met die ontluiking van nasionale sentiment vanaf die laat 18de eeu is nasionale vlae ook binne burgerlike kontekste gebruik.

Die nasionale vlag word gewoonlik, maar nie altyd nie, in ’n land se grondwet genoem of beskryf. Die besonderhede kan na ’n vlagwet wat deur die wetgewer goedgekeur word, gedelegeer word. Klein veranderinge aan ’n nasionale vlag word dikwels op ’n wetgewende of uitvoerende vlak aangebring, terwyl groot veranderinge op grondwetlike vlak plaasvind.

’n Nuwe nasionale vlag word dikwels ontwerp wanneer ’n nuwe regime aan bewind kom, veral na afloop van ’n burgeroorlog of rewolusie. Wanneer die militêre oorsprong van ’n vlag ’n politieke ideologie verteenwoordig, verkry die vlag die status van ’n politieke simbool.

Gebruik

Daar is drie spesifieke soorte nasionale vlae vir gebruik op land, en drie vir gebruik op see, hoewel talle lande identiese ontwerpe vir verskeie (en soms al) van hierdie soorte vlae gebruik.

Op land word daar onderskei tussen burgerlike vlae, staatsvlae en oorlogs- of militêre vlae. Burgerlike vlae kan deur enige burger gewapper word, terwyl staatsvlae amptelik deur staatsagentskappe gebruik word. Oorlogsvlae word deur militêre organisasies soos die leër, vloot en lugmag gebruik. In praktyk gebruik baie lande identiese vlae vir hierdie drie doeleindes. Maar ’n aantal lande, veral in Latyns-Amerika, onderskei duidelik tussen die burgerlike en staatsvlae. In die meeste gevalle is die burgerlike vlag ’n vereenvoudigde weergawe van die staatsvlag, met die verskil dat daar ’n heraldiese wapen op die staatsvlag verskyn en nie op die burgerlike vlag nie. Baie min lande gebruik ’n oorlogsvlag wat van die staatsvlag verskil. Noemenswaardige voorbeelde van dié uitsondering is die Volksrepubliek China, Republiek China en Japan.

Die vlag wat die nasionaliteit van ’n skip aandui word ’n vaandel genoem. Soos met nasionale vlae, is daar drie soorte: die burgerlike vaandel, wat op private vaartuie pryk; staatsvaandels, wat op regeringskepe wapper; en oorlogvaandels, op oorlogskepe.

Nasionale vlae kan ook op vliegtuie en die motorvoertuie van belangrike amptenare verskyn. Vlae word gewoonlik op vliegtuie geverf, asof dit in die wind wapper.

Protokol

Daar is heelwat protokol betrokke by die behoorlike vertoon van nasionale vlae. ’n Algemene reël is dat die nasionale vlag in die ereposisie moet verskyn en nie ondergeskik in posisie tot enige ander vlag nie. Die volgende reëls is tipiese konvensies wanneer vlae op land gehys word:

• Wanneer ’n nasionale vlag saam met ander vlae verskyn, moet dit eerste gehys word en laaste gestryk word.
• Wanneer ’n nasionale vlag saam met die nasionale vlae van ander lande verskyn, moet al die vlae basies dieselfde grootte wees en tot dieselfde hoogte gehys word, hoewel die vlag van die gasheerland die ereposisie moet inneem, in die middel van ’n ongelyke getal vlagpale of aan die heel regterkant – links van ’n toeskouer se oogpunt, van ’n gelyke getal vlagpale.
• Wanneer ’n nasionale vlag saam met ander nasionale vlae ten toon gestel word, moet dit op ’n aparte vlagpaal en ’n bietjie hoër as die ander verskyn, of in die ereposisie.
• Wanneer ’n nasionale vlag saam met enige ander vlae op dieselfde vlagpaal verskyn, moet dit heel bo wees, hoewel aparte vlagpale die voorkeur is.
• Wanneer ’n nasionale vlag saam met enige ander vlag aan gekruisde vlagpale verskyn, moet die nasionale vlag aan die toeskouer se linkerkant wees en sy vlagpaal moet voor die ander vlag se vlagpaal wees.
• Wanneer ’n nasionale vlag as deel van ’n prosessie saam met ander vlae verskyn, moet die nasionale vlag aan die marsjerende regterkant verskyn. As daar ’n ry vlae is, moet dit die ereposisie beklee.
• Wanneer ’n nasionale vlag (met ’n paar uitsonderings) onderstebo wapper, dui dit nood aan. Dit is egter bloot tradisie en nie ’n erkende noodteken nie. ’n Omgekeerde vlag kan ook ’n teken van protes of vyandigheid teenoor die betrokke land wees.

Ontwerp

Alle nasionale vlae is reghoekig, behalwe Nepal se vlag. Die spesifikasies van hoogte en breedte verskil tussen nasionale vlae, maar geeneen is langer as wat dit wyd is nie, weereens met die uitsondering van Nepal. Die vlae van Switserland en die Vatikaanstad is die enigste twee nasionale vlae wat presies vierkantig is.

Van 2011 af bestaan alle nasionale vlae uit minstens twee verskillende kleure. In talle gevalle verskyn die verskillende kleure in óf horisontale óf vertikale stroke of bande. Dit is veral algemeen dat kleure in bande van drie verskyn. Dit is ook algemeen vir nasionale simbole soos ’n heraldiese wapen om op die nasionale vlag te verskyn.

Die gewildste kleure in nasionale vlae is rooi, wit, groen, donkerblou, geel, ligblou en swart. Ligbruin, donkerbruin en grys verskyn in baie min vlae en dan net in die simbole op die vlag, soos die Spaanse vlag.

Nasionale vlag van Suid-Afrika

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Vlag van Suid-Afrika.

Sien ook

• Wapen (heraldiek)

Verdere leesstof

• (de) Karl-Heinz Hesmer: Flaggen und Wappen der Welt. Mit aktuellen Länderinformationen. Wissen Media Verlag, Gütersloh 2008, ISBN 978-3-577-14537-4.
• (de) Peter Häberle: Nationalflaggen: Bürgerdemokratische Identitätselemente und internationale Erkennungssymbole. Duncker&Humblot, Berlin 2008, ISBN 978-3-428-12802-0.
• (de) Whitney Smith, Ottfried Neubecker: Wappen und Flaggen aller Nationen. Battenberg, München 1980, ISBN 3-87045-183-1.

Eksterne skakels

• (en) Vlae by Flags of the World
• (en) Nasionale simbole
• (en) World Flag Database

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.