Frankisch
Frankisch is een verzamelnaam voor de West-Germaanse talen en Frankische dialecten, gesproken door de Franken, die hun historische oorsprong in het oosten van het Frankische rijk hebben:
- De Nederfrankische taal met Nederlands, Afrikaans en hun dialecten
- De talen en dialecten van de Westmiddelduitse taal;
- De Hoogduitse dialecten in het overgangsgebied van het Middelduitse tot Opperduitse taalgebied.
Door verschillende isoglossen bevinden de Frankische dialecten zich in een waaiervorm, een onderdeel hiervan is de Rijnlandse waaier.
Taalkundigen verschillen van mening over de vraag of er werkelijk sprake van een Frankische taalfamilie kan zijn, aangezien er nog geen bewijzen geleverd worden dat de huidige Frankische talen en dialecten zich taalhistorisch uit een gemeenschappelijke proto-taal ontwikkeld hebben, waaruit vormen van Oudfrankisch zouden zijn voortgekomen. Zie ook Istvaeoons.
Frankische talen en dialecten
[bewerken | brontekst bewerken]Frankisch in het Nederfrankische taalgebied
[bewerken | brontekst bewerken]
■ Nederfrankische dialecten in Duitsland
■ Westmiddelduitse (centrale, Rijnfrankische) dialecten
■ Transitioneel-Opperduitse dialecten
- Nederfrankisch
- Afrikaans (Zuid-Afrika, Namibië; immigrantentaal in Australië, Canada, de VS, het VK, Nieuw-Zeeland en Madeira)
- Nederlands (Nederland, België, Frankrijk en Noordrijn-Westfalen)
- Fries-Hollandse dialecten, mengdialecten van Westfries en Nederlandse dialecten (Nederland)
- Hollands (Nederland)
- Vlaams (België, Frankrijk, Zeeland)
- Brabants (België en Nederland)
- Zuid-Gelders (Nederland, Noordrijn-Westfalen)
- Kleverlands
- Oost-Bergisch
- Zuid-Nederfrankisch (Belgisch-Limburg; Nederlands-Limburg; enige delen van de Belgische provincie Luik; Noord-Rijnland, in de omgeving van Düsseldorf en Duisburg)
Frankisch in het Westmiddelduitse taalgebied
[bewerken | brontekst bewerken]- Middelfrankisch
- Ripuarisch, ook Ripuarisch-Frankisch genoemd (Noordrijn-Westfalen (gebied van de oude Kurpfalz Köln), Rijnland-Palts, België (Ostkantons) plus in Nederland Kerkrade (zonder Eijgelshoven), Simpelveld, Bocholtz en Vaals
- Moezelfrankisch (Noordrijn-Westfalen, Rijnland-Palts en Saarland)
- Luxemburgs (Luxemburg, België en Frankrijk)
- Lotaringisch (Frankrijk)
- Rijnfrankisch
- Paltsisch
- Westpaltsisch (Rijnland-Palts en Saarland)
- Voorpaltsisch (Rijnland-Palts en Frankrijk)
- Keurpaltsisch (Baden-Württemberg)
- Paltsisch
- Middelhessisch
- Nordhessisch (Hessen en Thüringen)
- Oosthessisch
Frankisch in het overgangsgebied tussen Middel- en Opperduits
[bewerken | brontekst bewerken]- Oostopperfrankisch (Beieren, Baden-Württemberg, Hessen, Thüringen en Saksen)
- Zuid-Frankisch (Baden-Württemberg (Karlsruhe, Pforzheim, Heilbronn) en Hessen (in het oostelijke Odenwald)