Laos
 | |
| Gweriniaeth Ddemocrataidd Pobl Lao Sathalanalat Paxathipatai Paxaxon (Lao) | |
 | |
| Arwyddair | Mor Brydferth!  |
|---|---|
| Math | gwladwriaeth sofran, gwlad dirgaeedig, gwladwriaeth comiwnyddol, gweriniaeth y bobl, gwlad |
| Prifddinas | Vientiane |
| Poblogaeth | 6,858,160 |
| Sefydlwyd | 11 Mai 1947 (Annibyniaeth oddi wrth Lloegr (y DU)) 22 Hydref 1953 (Annibyniaeth oddi wrth Ffrainc) 2 Rhagfyr 1975 (Diddymu'r Frenhiniaeth) |
| Anthem | Pheng Xat Lao |
| Pennaeth llywodraeth | Phankham Viphavan |
| Cylchfa amser | UTC+07:00, Asia/Vientiane |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Lao |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | De-ddwyrain Asia |
| Gwlad | Laos |
| Arwynebedd | 236,800 km² |
| Yn ffinio gyda | Myanmar, Cambodia, Gweriniaeth Pobl Tsieina, Gwlad Tai, Fietnam |
| Cyfesurynnau | 18.2°N 104.1°E |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff deddfwriaethol | Y Cynulliad Cenedlaethol |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth | Arlywydd Laos |
| Pennaeth y wladwriaeth | Thongloun Sisoulith |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Prif Weinidog Laos |
| Pennaeth y Llywodraeth | Phankham Viphavan |
 | |
 | |
| Ariannol | |
| Cyfanswm CMC (GDP) | $18,827 million, $15,724 million |
| Arian | Kip |
| Cyfartaledd plant | 2.57 |
| Mynegai Datblygiad Dynol | 0.607 |
Gwladwriaeth gomiwnyddol weriniaethol sosialaidd yw Laos, neu Weriniaeth Ddemocrataidd Pobl Lao. Y brifddinas yw Vientiane.
Gwlad nad yw'n ffinio â'r un môr ydyw er ei bod yn ffinio â Myanmar (Byrma) a Gweriniaeth Pobl Tsieina i'r gogledd-orllewin, Fietnam i'r dwyrain, Cambodia i'r de a Gwlad Tai i'r gorllewin.
Hanes
[golygu | golygu cod]- Prif: Hanes Laos
Tardda hanes y wlad yn ôl i Deyrnas Lang Xang neu Dir y Miliwn o Eliffantod, a fodolodd o'r 14g i'r 18g. Wedi cyfnod yn perthyn i Wlad Tai ac wedyn i Ffrainc, enillodd ei annibyniaeth ym 1954. Daethpwyd â rhyfel cartref hir i ben pan ddaeth yr arweinwyr comiwnyddol, y Pathet Lao, i rym ym 1975 a chyhoeddi Gweriniaeth y Bobl.
Economi
[golygu | golygu cod]Mae masnach a menter breifat wedi cynnydu ers canol y 1980au, ond mae datblygu'n cael ei gwneud yn anodd gan y dirwedd fynyddig a choedwigol. Mae hyd at 80% o'r sawl sy'n gweithio yn y wlad yn gweithio yn y sector amaethyddiaeth gynhaliol sy'n cyfrif am 57% o'r GDP; ceir newyn ar raddfa eang oherwydd methiannau niferus comiwnyddiaeth a'r economi yno. Y kip yw'r arian cyfredol.
Iaith a diwylliant
[golygu | golygu cod]Mae nifer o grwpiau ethnig gwahanol yn y wlad a dim ond 60% sy'n perthyn i'r grŵp ethnig mwyaf sef y Lao. Lao yw'r iaith swyddogol ond ceir nifer o ieithoedd llai yn ogystal. Mae rhan fwyaf y boblogaeth yn Fwdhiaid.
Rhanbarthau gweinyddol
[golygu | golygu cod]
Rhennir Laos yn 16 talaith (Kang), 1 ardal ddinesig (Kumpang nakon), ac un Ardal Arbennig (ketpisade):
- Attapu
- Bokeo
- Bolikhamxai
- Champasak
- Houaphan
- Khammouan
- Loung Namtha
- Louangphabang
- Oudomxai
- Phongsali
- Salavan
- Savannakhet
- Vientiane, Ardal Ddinesig
- Vientiane
- Xaignabouli
- Xaisomboun, Ardal Arbennig
- Xekong
- Xiangkhoang
Is-rennir Laos yn bellach yn muang yn ogystal.
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- Laoconnection.com - gwybodaeth ddiwyllianol o bob math ar Lao
- Gweithgareddau'r Cenhedloedd Unedig yn Lao Archifwyd 2020-08-03 yn y Peiriant Wayback
- UNDP - gwefan swyddogol Lao
- Cynulliad Cenedlaethol Lao Archifwyd 2011-03-04 yn y Peiriant Wayback
- Gweinyddiaeth Masnach Lao[dolen farw]
- Canolfan Ystadegau Cenedlaethol Lao Archifwyd 2010-12-10 yn y Peiriant Wayback
- CIA - The World Factbook: Laos Archifwyd 2018-12-25 yn y Peiriant Wayback
- Vientiane Times: swyddogol
- KPL Daily News - Asiantaeth Newyddion Lao Archifwyd 2007-01-11 yn y Peiriant Wayback
- Cymuned Ffrangeg Laos