Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы НАН Беларусі

Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы
Дата заснавання	1957
Год рэарганізацыі	2012
Дырэктар	Ягор Аляксеевіч Ненадавец
Метро	Акадэмія навук
Юрыдычны адрас	Беларусь, 220072 Мінск, вул. Сурганава, 1, корп. 2
Сайт	imef.basnet.by

Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі — акадэмічны інстытут Аддзялення гуманітарных навук і мастацтваў НАН Беларусі.

Гісторыя

Інстытут створаны 11 ліпеня 1957 года Пастановай Савета Міністраў БССР на базе сектара мастацтва Інстытута літаратуры і мастацтва і сектара этнаграфіі і народнай творчасці Інстытута гісторыі АН БССР. Першым дырэктарам Інстытута стаў акадэмік АН БССР Пятро Фёдаравіч Глебка.

Інстытут імкліва рос і развіваўся. У 1967 годзе ў інстытуце было 5 сектароў: этнаграфіі; фальклору; тэатру і кіно; музычнага мастацтва; выяўленчага мастацтва. За першае дзесяцігоддзе існавання Інстытутам было апублікавана 328 манаграфій, 6 зборнікаў навуковых артыкулаў, 12 зборнікаў фальклорных твораў, вялізная колькасць навукова-папулярных брашур і артыкулаў у газетах і часопісах. У складзе Інстытута было 77 супрацоўнікаў, з іх 4 дактары навук, 25 кандыдатаў навук, 1 член-карэспандэнт і 1 акадэмік АН БССР.

Пасля пастановы Дзяржаўнага камітэта па навуцы СССР і Прэзідыўма АН БССР у 1969 годзе для падрыхтоўкі Збору помнікаў гісторыі і культуры Беларусі быў утвораны адпаведны сектар. У 1976 годзе аформіліся сектар тэатральнага мастацтва і сектар кінамастацтва.

Сабраныя падчас навуковых экспедыцый помнікі мастацкай і матэрыяльнай культуры Беларусі пры непасрэдным актыўным удзеле Юрыя Хадыкі сталі асновай музейнай калекцыі сектара старажытнабеларускай культуры, якая ў 1979 годзе аформілася ў Музей старажытнабеларускай культуры. У далейшым Музей адыграў ключавую ролю ва ўратаванні і захаванні помнікаў народнай матэрыяльнай і духоўнай культуры раёнаў Беларусі, што пацярпелі ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС.

У 1981 годзе ў Інстытуце працавалі 174 чалавекі, сярод іх 3 члены-карэспандэнты АН БССР, 6 дактароў навук і 40 кандыдатаў навук.

Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 7 жніўня 1992 года № 447 Інстытуту прысвоена імя Кандрата Крапівы. У 1997 годзе, праз 40 год пасля стварэння, у Інстытуце працавала 105 супрацоўнікаў, з іх 4 члены-карэспандэнты, 21 доктар навук і 35 кандыдатаў навук.

Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 2 жніўня 2001 года № 137 калекцыя фальклорных запісаў і калекцыя аддзела старажытнабеларускай культуры аднесены да аб’ектаў, якія складаюць нацыянальны здабытак.

У 2012 годзе Інстытут увайшоў на правах філіяла ў склад Цэнтра даследаванняў беларускай кульутры, мовы і літаратуры НАН Беларусі. Член-карэспандэнт НАН Беларусі Аляксандр Іванавіч Лакотка перайшоў на пасаду дырэктара новаўтворанага Цэнтра, а дырэктарам Інстытута стаў доктар мастацтвазнаўства Валерый Іванавіч Жук. 3 2021 года дырэктарам з’яўляецца кандыдат мастацтвазнаўства Таццяна Георгіеўна Гаранская, з 2024 — Ягор Аляксеевіч Ненадавец.

Сучасная структура

• Аддзел архітэктуры
• Аддзел экалогіі традыцыйнай культуры
• Аддзел выяўленчага і дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва
• Аддзел народазнаўства
• Аддзел фалькларыстыкі і культуры славянскіх народаў
• Аддзел экранных мастацтваў
• Аддзел музычнага мастацтва і этнамузыкалогіі
• Аддзел музычна-выканаўчага мастацтва
• Аддзел тэатральнага мастацтва
• Аддзел старажытнабеларускай культуры
• Рэспубліканская лабараторыя гісторыка-культурнай спадчыны

Навуковыя школы

• тэатразнаўства — Р. Б. Смольскі, А. В. Сабалеўскі
• этналогіі — М. Ф. Піліпенка
• выяўленчага і дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва — Я. М. Сахута, В. І. Жук
• архітэктуры — А. І. Лакотка
• музычнага мастацтва — Т. Г. Мдывані
• этнамузыкалогіі — З. Я. Мажэйка
• кіно і тэлемастацтва — А. В. Красінскі

Найбольш значныя фундаментальныя працы, выдадзеныя Інстытутам

• Беларуская народная творчасць (у 45 тт.)
• Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі (у 7 тт.)
• Гісторыя беларускага мастацтва (у 6 тт.)
• Гісторыя беларускага тэатра (у 4 тт.)
• Музычны тэатр Беларусі (у 5 тт.)
• Гісторыя кінатэлемастацтва Беларусі (у 4 тт.)
• Архітэктура Беларусі (у кантэксце ўсходнеславянскай і еўрапейскай культур)
• Турыстычная мазаіка Беларусі
• Экалогія чалавека і яго біякультурная адаптацыя
• Беларуская народная творчасць (гісторыка-тэарэтычнае даследаванне) (у 6 тт.)
• Гарады і вёскі Беларусі (шматтомнае выданне)
• Беларусы. Сучасныя этнакультурныя працэсы

Дырэктары

• Пятро Фёдаравіч Глебка (1957—1969)
• Васіль Кірылавіч Бандарчык (1969—1976)
• Станіслаў Віктаравіч Марцэлеў (1976—1994)
• Міхаіл Фёдаравіч Піліпенка (1994—2004)
• Аляксандр Іванавіч Лакотка (2004—2012)
• Валерый Іванавіч Жук (2012—2021)
• Таццяна Георгіеўна Гаранская (з 26 лютага 2021 па 21 мая 2024)
• Ягор Аляксеевіч Ненадавец (з 21 мая 2024)

Гл. таксама

• Музей старажытнабеларускай культуры
• Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі
• Мастацтвазнаўства
• Кандрат Крапіва

Літаратура

• В. Ф. Купревич. Академия наук Белорусской ССР: Очерк истории и деятельности. — 3-е, дополненное, изд. — Мн.: Наука и техника, 1968. — 240 с.
• А. І. Лакотка, В. І. Жук. Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі // Аддзяленне гуманітарных навук і мастацтваў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (да 75-годдзя з дня заснавання) / Нацыянальная акадэмія навук Беларусі; рэдсавет: А. А. Каваленя (старш.) і інш. — Мн.: Беларуская навука, 2011. — С. 238—257.

Спасылкі

• Государственное научное учреждение «Центр исследований белорусской культуры, языка и литературы Национальной академии наук Беларуси» — Филиал «Институт искусствоведения, этнографии и фольклора имени Кондрата Крапивы»