x86

80486 DX2

x86 (англ.: Intel 80x86) — архітэктура працэсара c аднайменным наборам каманд, упершыню рэалізаваная ў працэсарах кампаніі Intel.

Назва ўтворана ад дзвюх лічбаў, якімі сканчаліся назвы працэсараў Intel ранніх мадэляў — 8086, 80186, 80286 (i286), 80386 (i386), 80486 (i486). У сувязі з канфліктам, каб мець магчымасць зарэгістраваць іх як гандлёвую марку, пазнейшыя мадэлі атрымалі ўласныя імёны (напрыклад, Pentium, Xeon, Core, Itanium). За час свайго існавання набор каманд увесь час пашыраўся, захоўваючы сумяшчальнасць з папярэднімі пакаленнямі.

Апроч Intel, архітэктура таксама была рэалізавана ў працэсарах іншых вытворцаў: AMD, VIA, Transmeta, IDT і інш. У наш час для гэтай архітэктуры існуе яшчэ адна назва — IA-32 (Intel Architecture — 32).

Вытворцы

Працэсары архітэктуры x86 выпускаліся і выпускаюцца некалькімі кампаніямі, у тым ліку:

AMD BLX IC Design Cyrix Chips & Technologies DM&P Electronics Harris Semiconductor Hitachi IBM Innovasic Semiconductor IDT

Intel Kruger Electronics National Semiconductor NEC NexGen OKI RDC Rise Technologies SGS-Thomson Siemens

SiS Texas Instruments Transmeta UMC VIA Technologies VM Technology Xcore Corporation Ltd. НВА Інтэграл МЦСТ

Гл. таксама

• x86-64
• Апаратная платформа камп'ютара

Спасылкі

Дакументацыя ад вытворцаў

• Intel Architecture Software Developer’s Manual, Volume 1: Basic Architecture (англ.)
• Intel Architecture Software Developer’s Manual, Volume 2: Instruction Set Reference Manual (англ.)
• Intel Architecture Software Developer’s Manual, Volume 3: System Programming (англ.)
• AMD64 Architecture Programmer’s Manual Volume 3: General-Purpose and System Instructions Rev 3.14 (англ.)
• AMD64 Architecture Programmer’s Manual Volume 4: 128-Bit Media Instructions Rev 3.10 (SSE) (англ.)
• AMD64 Architecture Programmer’s Manual Volume 5: 64-Bit Media and x87 Floating-Point Instructions Rev 3.09 (FPU, MMX) (англ.)
• Developer guides and manuals Архівавана 25 ліпеня 2008. (от AMD) (англ.)

Артыкулы

• FAQ па працэсарах сямейства x86 (руск.)
• Класіфікацыя x86-працэсараў: вопыт стварэння з нуля (руск.)