Wikipedia:Dŏng-nièng gĭng-dáng/9 nguŏk
Chăng-kō̤ Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Háng-cê gì bēng-buōng. / 參考閩東語漢字其版本。
gĭng-dáng sê 2025 nièng 01 nguŏk 6 hô̤. (sáuk-sĭng)
9 nguŏk nĭk-lĭk
| LB | B1 | B2 | B3 | B4 | B5 | B6 |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | ||||
Áng nguŏk káng: |
|---|
|
1 nguŏk · 2 nguŏk · 3 nguŏk · 4 nguŏk · 5 nguŏk · 6 nguŏk · 7 nguŏk · 8 nguŏk · 9 nguŏk · 10 nguŏk · 11 nguŏk · 12 nguŏk
|
9 nguŏk duâi-dâi
9 nguŏk 1 hô̤: Dài-uăng: Gé-ciā-cáik
- 1649 nièng: Tū-mŭk-bō̤ cī biéng: Mìng-dièu buô-dôi diŏh Tū-mŭk-bō̤ ciòng-gŭng hók-mŭk, huòng-dá̤ Mìng Ĭng-cŭng ké̤ṳk Mùng-gū-bĭng niăh kó̤.
- 1939 nièng: Nazi Dáik-guók săng-mŭk-siŏh-sì puái buô-dôi kó̤ páh Pŏ̤-làng, ciā sê̤ṳ-giông â̤ dé̤ṳng sáung Dâ̤ 2 ché̤ṳ Sié-gái Dâi-ciéng kăi-sṳ̄ gì biĕu-cé.
- 1969 nièng: Libya guók-uòng Idris 1-sié ké̤ṳk gŭng-guăng Muammar Gaddafi(dù) dṳ̆k lŏk-dài.
- 2003 nièng: Dṳ̆ng-huà Mìng-guók (Dài-uăng) găk hô-ciéu piăng-âu gă diē Ĭng-ùng „TAIWAN“ ciā sṳ̀.
9 nguŏk 2 hô̤: Uŏk-nàng: dŭk-lĭk-nĭk
- 1666 nièng: Ĭng-guók Lùng-dŭng huák-sĕng iā duâi gì huōi-căi, chă-bók-dŏ̤ ô 7 uâng ciáh nè̤ng gì chió ké̤ṳk siĕu kó̤.
- 1856 nièng: Tiĕng-gĭng sê̤ṳ-biéng: Tái-bìng Tiĕng-guók gì Dĕ̤ng-uòng Iòng Séu-chĭng ké̤ṳk Báe̤k-uòng Ùi Chiŏng-hŭi, Iĕng-uòng Cìng Nĭk-gŏng lâng ciáh nè̤ng tài lâi kó̤.
- 1945 nièng: Nĭk-buōng găk Mī-guók gì gŭng-kāng Missouri BB-63 gà̤-dēng chiĕng-dêng dàu-hòng ùng-giông(dù), Dâ̤ 2 ché̤ṳ Sié-gái Dâi-ciéng ciáng-sék ciék-sók.
- 1969 nièng: Tàu ciáh ATM-gĭ diŏh Mī-guók gì Niū-iók dò̤ chók lì sāi.
9 nguŏk 3 hô̤: Dṳ̆ng-guók: Káung-nĭk Ciéng-cĕng séng-lé gī-niêng-nĭk; Dài-uăng: gŭng-ìng-cáik
- 301 nièng: Saint Marinus gióng-lĭk San Marino Gê̤ṳng-huò-guók, cuòi sê gĭng-dáng sié-gái gà̤-dēng có̤i gū-lō̤ gì siŏh ciáh gê̤ṳng-huò-guók.
- 1783 nièng: Ĭng-guók gâe̤ng Mī-guók diŏh Huák-guók Bă-là̤ chiĕng-dêng huò-iók, Ĭng-guók sìng-nêng Mī-guók gì dŭk-lĭk.
- 1943 nièng: Fascis É-dâi-lé hióng Mèng-gŭng dàu-hòng.
- 1976 nièng: Viking 2 táng-cháik-ké(dù) găk huōi-sĭng dĕng-lṳ̆k, kiáh diŏh tàu diŏng huōi-sĭng gì gê̤ṳng-gé̤ṳ-liê chāi-sáik sióng-piéng.
- 476 nièng: German-nè̤ng ciŏng có̤i-hâiu siŏh ciáh Să̤ Lò̤-mā Dá̤-guók gì huòng-dá̤ Romulus Augustulus dṳ̆k lŏk-dài, ciā sê̤ṳ-giông biĕu-cé 190 nièng gì Să̤ Lò̤-mā Dá̤-guók miĕk-uòng.
- 626 nièng: Dòng Tái-cŭng Lī Sié-mìng(dù) ciék-sêu ĭ nòng-bâ Gŏ̤-cū Lī Iŏng gì sièng-ôi.
- 1870 nièng: Huák-guók Bă-là̤ huák-sĕng gáik-mêng, huòng-dá̤ Napoléon 3-sié ké̤ṳk báh-sáng hié lâi, sìng-lĭk Huák-làng-să̤ Dâ̤ 3 Gê̤ṳng-huò-guók.
- 1998 nièng: Sié-gái có̤i duâi gì uōng-lŏk sĕu-só̤h īng-kìng gŭng-sĭ Google găk Mī-guók sìng-lĭk.
- 1187 nièng: Huák-guók gì guók-uòng „Tái-iòng-uòng“ Louis 14-sié chók-sié.
- 1839 nièng: Ĭng-guók sŏng-buó hióng Dṳ̆ng-guók (Muāng-chĭng) kŭi-ciéng, cuòi â̤ dé̤ṳng biĕu-cé Ă-piéng Ciéng-cĕng(dù) gì kăi-sṳ̄.
- 1914 nièng: Huák-guók gâe̤ng Ĭng-guók lièng-gŭng diŏh Marne ò̤ páh iàng Dáik-guók buô-dôi, cū-cī ĭ gié-sṳ̆k hióng Bă-là̤ tŭi-céng.
- 1998 nièng: Kim Jong-il dŏng-sōng Dièu-siēng Mìng-ciō-ciō-ngiê Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók guók-huòng-ūi-uòng-huôi gì ūi-uòng-diōng.
- Sèng 776 nièng: Gŏng-gé̤ṳ «Chŭng-chiŭ» gì gé-cāi, cī nĭk diŏh Lū-guók huák-sĕng nĭk-siăh. Cuòi sê sié-gái gà̤-dēng tàu huòi ô cūng-káuk gé-cāi gì nĭk-siăh.
- 1839 nièng: Buò-dò̤-ngà-nè̤ng Ferdinand Magellan gì sùng-dôi kó̤ sié-gái pă-lă siŏh kuàng ī-hâiu, diŏh cī nĭk diōng gáu Să̤-băng-ngà.
- 1901 nièng: Mī-guók cūng-tūng William McKinley găk Niū-iók ké̤ṳk nè̤ng áng-sák, 8 gĕ̤ng ī-hâiu diŏh ĭ-iêng sĕng--kó̤.
- 1937 nièng: Dṳ̆ng-guók Gê̤ṳng-sāng-dōng diŏh Iòng-ăng sŏng-buó chṳ̄-siĕu Dṳ̆ng-huà Sŭ-mì-ăi Gê̤ṳng-huò-guók(dù), gāi-miàng hô̤ lā̤ „Dṳ̆ng-huà Mìng-guók Siēng, Găng, Nìng biĕng-kṳ̆ céng-hū“.
- 70 nièng: Lò̤-mā Dá̤-guók ciŏng-gŭng Titus páh giâ Ià-lô-sák-lēng(dù), déng-ák Iù-tái-nè̤ng gì kī-ngiê.
- 1901 nièng: Muāng-chĭng céng-hŭ gâe̤ng Báik-guók lièng-gŭng găk Báe̤k-gĭng chiĕng-dêng «Sĭng-tiū dèu-iók».
- 1953 nièng: Nikita Khrushchev dŏng-sōng Sŭ-lièng Gê̤ṳng-sāng-dōng Dṳ̆ng-iŏng Ūi-uòng-huôi gì dâ̤ 1 cṳ̆-gé.
- 1980 nièng: Dṳ̆ng-guók Dâ̤ 3 gái Ciòng-guók Ìng-mìng Dâi-biēu Dâi-huôi kăi-mŭk, cūng-lī Huà Guók-hŭng lŏk-dài.
9 nguŏk 8 hô̤: guók-cié sáu-màng nĭk
- 1944 nièng: Mò̤ Dĕk-dŭng diŏh Iòng-ăng huák-biēu „ôi ìng-mìng hók-ô“ gì gōng-uâ.
- 1945 nièng: Mī-guók ciŏng-gŭng Douglas MacArthur diŏh Nĭk-buōng sìng-lĭk „Cé̤ṳ Nĭk-buōng Mèng-gŭng Cūng-sṳ̆-lêng-buô“(dù), ciáng-sék ciéng-liāng Nĭk-buōng.
- 1967 nièng: Hiŏng-gē̤ng chók-dài huák-lŭk, géng-cī chê-mìng ciŏng páu-diông káung diŏh chió diē-sié.
- 1987 nièng: Dṳ̆ng-guók tàu huòi páh-mâ̤ tū-dê sāi-ê̤ṳng-guòng.
9 nguŏk 9 hô̤: Dièu-siēng: Guók-kéng
- 9 nièng: German-nè̤ng găk Teutoburg sĕng-lìng páh iàng Lò̤-mā Dá̤-guók gì buô-dôi, miĕk lâi ĭ gì 3 ciáh gŭng-tuàng.
- 1927 nièng: Dṳ̆ng-guók Gê̤ṳng-sāng-dōng găk Hù-nàng huák-dông „Chiŭ-siŭ kī-ngiê“.
- 1948 nièng: Dièu-siēng Mìng-ciō-ciō-ngiê Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók găk Bìng-iōng sìng-lĭk. Gāu-muōi-lāu cī siŏh nĭk ké̤ṳk Dièu-siēng Céng-hū dêng có̤ guók-kéng-nĭk.
- 1976 nièng: 83 huói gì Mò̤ Dĕk-dŭng(dù) diŏh Báe̤k-gĭng bâng-sī.
9 nguŏk 10 hô̤: Dṳ̆ng-guók: Gáu-sṳ̆-cáik
- Sèng 74 nièng: Háng-dièu dâi-sìng Huók Guŏng lĭk Háng Sŏng-dá̤ Làu Bâng-ī có̤ huòng-dá̤.
- 1368 nièng: Mìng-dièu buô-dôi páh gáu Dâi-dŭ (gīng-dáng Báe̤k-gĭng), Nguòng Sông-dá̤ téng buáng-màng-săng-găng cāu kó̤ Siông-dŭ, Nguòng-dièu miĕk-uòng.
- 1980 nièng: Diêu Ciē-iòng ciék-tá̤ Huà Guók-hŭng có̤ Dṳ̆ng-guók Guók-ô-iêng cūng-lī.
- 2003 nièng: Sôi-diēng nguôi-gău buô-diōng Anna Lindh(dù) diŏh báik-huó gŭng-sĭ diē-sié ké̤ṳk nè̤ng áng-sák.
- 1297 nièng: Sŭ-gáik-làng-nè̤ng diŏh Stirling Bridge páh iàng Ĭng-gáik-làng gì buô-dôi.
- 2001 nièng: 911 sê̤ṳ-giông: Al-Qaeda giék-tì hĭ-gĭ kó̤ pâung Mī-guók Niū-iók gì Sié-gái Mâiu-ĭk Dâi-làu(dù), sī 2,996 ciáh nè̤ng.
- 2008 nièng: Dṳ̆ng-guók mùi-tā̤ kăi-sṳ̄ bó̤-dô̤ Săng-lṳ̆k ngù-nĕng-hūng ô ŭ-niēng.
- 2009 nièng: Dài-uăng gì sèng cūng-tūng Dìng Cūi-biēng ĭng-ôi tăng-ŭ gâe̤ng sā̤-cièng, ké̤ṳk niăh lā̤ puáng ù-gĭ dù-hìng.
- Sèng 490 nièng: Hĭ-lé-nà̤-nè̤ng diŏh Marathon páh iàng Pŏ̤-sṳ̆ gì buô-dôi.
- 1940 nièng: 4 ciáh Huák-guók gì chĭng-nièng-gŏ̤ diŏh Dordogne sēng gì Vézère săng-gók Lascaux săng-dâe̤ng huák-hiêng 17,300 nièng ī-sèng gì biáh-uâ(dù).
- 1943 nièng: Dáik-guók puái dĕk-cṳ̄ng buô-dôi kó̤ É-dâi-lé, ciŏng guŏng diŏh Gran Sasso săng gì Benito Mussolini géu chók lì.
- 2005 nièng: Mī-guók uōng-lŏk gŭng-sĭ eBay giŏk-dêng siŭ-gáiu Skype.
- 122 nièng: Lò̤-mā Dá̤-guók găk gĭng-dáng gì Ĭng-guók kăi-sṳ̄ kī Hadrianus Diòng̤-siàng(dù).
- 1229 nièng: Genghis Khan gì dâ̤ 3 ciáh giāng Ögedei ciék-băng có̤ Mùng-gū gì Khan.
- 1943 nièng: Ciōng Gái-sĭk dŏng-sōng Dṳ̆ng-huà Mìng-guók gì guók-mìng céng-hū ciō-sĭk giĕng hìng-céng-iêng iêng-diōng.
- 1971 nièng: 913 Sê̤ṳ-giông: Dṳ̆ng-guók Gê̤ṳng-sāng-dōng Dṳ̆ng-iŏng Ūi-uòng-huôi gì hó-ciō-sĭk Lìng Biĕu dák hĭ-gĭ cāu kó̤ Sŭ-lièng, buáng-diô-dŏng sék-sê̤ṳ sī kó̤.
- 1867 nièng: Karl Marx gì «Cṳ̆-buōng-lâung» găk Ĭng-guók Lùng-dŭng chók-bēng.
- 1911 nièng: Ngò̤-lò̤-sṳ̆ cūng-lī Pyotr Stolypin diŏh Kiev ké̤ṳk nè̤ng áng-sák.
- 1959 nièng: Sŭ-lièng gì ù-ìng nguŏk-giù táng-cháik-ké Luna-2(dù) diŏh nguŏk-giù dĕng-lṳ̆k. Cuòi sê sié-gái gà̤-dēng tàu ciáh găk nguŏk-giù dĕng-lṳ̆k gì táng-cháik-ké.
- 2000 nièng: Mì-niōng huák-buó Windows ME.
- 1835 nièng: Ĭng-guók kuŏ-hŏk-gă Charles Darwin gáu Galápagos gùng-dō̤, găk hŭ-uái tō̤ ciĕ-tì céng-huá-lâung gì gó sâ̤ céng-gé̤ṳ.
- 1916 nièng: Dâ̤ 1 ché̤ṳ Sié-gái Dâi-ciéng: Ĭng-guók buô-dôi găk Somme Ò̤ tàu huòi sāi gáu tāng-káik.
- 1935 nièng: Nazi Dáik-guók kăi-sṳ̄ sāi „Uâng-cê-gì“(dù) có̤ cê-gă gì guók-gì.
- 1950 nièng: Dièu-siēng Ciéng-cĕng: Lièng-hăk-guók-gŭng diŏh Dièu-siēng buáng-dō̤ gì Incheon dĕng-lṳ̆k.
- 1810 nièng: Mĕ̤k-să̤-gŏ̤ gáu-sêu Miguel Hidalgo y Costilla diŏh Dolores Hidalgo huák-dông huāng-dó̤i Să̤-băng-ngà tūng-dê gì dŭk-lĭk ciéng-cĕng.
- 1908 nièng: Mī-guók Tŭng-ê̤ṳng ké-chiă gŭng-sĭ(dù) sìng-lĭk.
- 1969 nièng: Ciōng Gái-sĭk diŏh Iòng-mìng-săng săng-kă chók chiă-huô, sĭng-tā̤ muōng biéng muōng chă.
- 1978 nièng: Cī nĭk dṳ̆ng-chiŭ-cáik gì màng-buŏ huák-sĕng nguŏk-siăh, uòng-ciòng káng mâ̤ diŏh nguŏk.
- 745 nièng: Dòng Hièng-cŭng hŭng Iòng Tái-cĭng có̤ gói-hĭ, ciā nṳ̄-gái cêu sê chók-miàng gì Iòng Gói-hĭ(dù).
- 1894 nièng: Gák-ngū Ciéng-cĕng: Muāng-chĭng diŏh Uòng-hāi Hāi-ciéng ké̤ṳk Nĭk-buōng páh suŏ kó̤.
- 1900 nièng: Ĭng-guók găk Dâi-iòng-ciŭ gì 5 ciáh sĭk-mìng-dê dṳ̆k-lĭk, cū siàng Ó̤-ciŭ Lièng-băng.
- 1982 nièng: Báe̤k-gĭng diêng-sê cié-piéng-chiōng sìng-lĭk, cuòi sê Dṳ̆ng-guók tàu ciáh diêng-sê cié-piéng-chiōng.
- 14 nièng: Lò̤-mā Dá̤-guók gì ciŏng-gŭng Tiberius dĕng-gĭ có̤ huòng-dá̤.
- 1066 nièng: Normandie gŭng-ciók Willam 1-sié kăi-sṳ̄ páh Ĭng-guók, có̤i-cṳ̆ng diŏh 1-ā-nguŏk-nĭk ī-hâiu ciŏng ĭ miĕk lâi.
- 1924 nièng: Dṳ̆ng-guók Guók-mìng-dōng huák-biēu «Hô-huák Sŏng-ngiòng», ciáng-sék Báe̤k-huăk.
- 1931 nièng: 918 sê̤ṳ-biéng(dù): Nĭk-buōng puái buô-dôi páh Sīng-iòng gì Dṳ̆ng-guók buô-dôi, gáu-muōi-lāu uòng-ciòng ciéng-liāng Muāng-ciŭ.
- 1356 nièng: Ĭng-guók gì Ū-tái-cṳ̄ Edward găk Poitiers páh iàng Huák-guók buô-dôi, ciŏng ĭ gì guók-uòng Jean 2-sié niăh kó̤.
- 1991 nièng: 2 ciáh Dáik-guók-nè̤ng diŏh Alps-săng gì bĭng-chiŏng gà̤-dēng huák-hiêng mummy (dă gì sĭ-tā̤) Bĭng-nè̤ng Ötzi.
- 2004 nièng: Gŏng Dĕk-mìng(dù) sṳ̀ kó̤ Dṳ̆ng-guók Gê̤ṳng-sāng-dōng Dṳ̆ng-iŏng gŭng-ūi ciō-sĭk gì cék-ô.
- 2006 nièng: Tái-guók buô-dôi diŏh cūng-lī Thaksin Shinawatra chók-guók gì sèng-âu huák-dông céng-biéng, ciŏng ĭ dṳ̆k lŏk-dài.
- Sèng 480 nièng: Hĭ-Pŏ̤ Ciéng-cĕng: Hĭ-lé-nà̤-nè̤ng diŏh Slamis-hāi gà̤-dēng páh iàng Pŏ̤-sṳ̆ buô-dôi.
- 1519 nièng: Buò-dò̤-ngà-nè̤ng Fernão de Magalhães(dù) sô̤i sùng kăi-sṳ̄ kuàng sié-gái gì lṳ̄-hèng.
- 1644 nièng: Muāng-chĭng gì Sông-dê Huòng-dá̤ ciŏng siū-dŭ téng Sêng-gĭng (gĭng-dáng gì Sīng-iòng) buăng gáu Sông-tiĕng (gĭng-dáng gì Báe̤k-gĭng).
- 1954 nièng: Dṳ̆ng-huà Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók tŭng-guó tàu buô hiēng-huák.
- 1069 nièng: Sóng Sìng-cŭng chāi-năk Uòng Ăng-sĭk gì gióng-ngiê, kăi-sṳ̄ sĭk-siĕ Chiăng-mièu-huák.
- 1792 nièng: Huák-guók Dâi-gáik-mêng: Huák-guók guók-mìng huôi-ngiê tŭng-guó dàu-piéu, hié-dṳ̀ gŭng-ciō-cié.
- 1898 nièng: Cṳ̀-hĭ Tái-hâiu huák-dông ciéng-biéng, ciŏng Guŏng-sê̤ṳ Huòng-dá̤ guŏng kī kó̤, Muô-sók biéng-huák sék-bâi.
- 1937 nièng: Ĭng-guók cáuk-gă John Ronald Reuel Tolkien chók-bēng «The Hobbit»(dù).
- 189 nièng: Dĕ̤ng Háng gì nguôi-chék Hò̤ Céng ké̤ṳk huâng-guăng áng-sák.
- 1630 nièng: Mìng-dièu ciŏng-gŭng Nguòng Cùng-huáng ké̤ṳk Cùng-dĭng Huòng-dá̤ lìng-dì tài-sī.
- 1888 nièng: Mī-guók gì guók-gă dê-lī căk-cé(dù) kăi-sṳ̄ chók-bēng.
- 1940 nièng: Dâ̤ 2 ché̤ṳ Sié-gái Dâi-ciéng: Nĭk-buōng bĭng téng Dṳ̆ng-guók gì Guōng-să̤ páh Uŏk-nàng.
- 1459 nièng: Muòi-gôi Ciéng-cĕng: Ĭng-gáik-làng York gă-cŭk diŏh Blore Heath páh iàng Lancaster gă-cŭk gì buô-dôi.
- 1831 nièng: Ĭng-guók kuŏ-hŏk-gă Michael Faraday huák-mìng huák-diêng-gĭ.
- 1846 nièng: Dáik-guók tiĕng-ùng-hŏk-gă Johann Gottfried Galle gŏng-gé̤ṳ Urbain Le Verrier gì gié-sáung huák-hiêng Hāi-uòng-sĭng(dù).
- 1949 nièng: Sŭ-lièng ngiēng-géu nguòng-cṳ̄-dâng sìng-gŭng báuk-cá.
- 622 nièng: Ĭ-sṳ̆-làng-gáu siĕng-dĭ Muhammad diŏh Mecca ké̤ṳk nè̤ng páe̤k-hâi, dái ĭ gì sáng-dù cāu kó̤ Medina.
- 1841 nièng: Ùng-lài gì sultan ciŏng Sarawak gák ké̤ṳk Ĭng-guók-nè̤ng James Brooke(dù). Ciā nè̤ng cêu cê̤ṳ-chĭng Sarawak Raja.
- 1967 nièng: Dṳ̆ng-guók gâe̤ng Sŭ-lièng gì buô-dôi diŏh Ŭ-sŭ-lī-gĕ̤ng huák-sĕng chṳ̆ng-dŏk.
- 1993 nièng: Kampuchea guók-uòng Norodom Sihanouk dĕng-gĭ.
- 1513 nièng: Să̤-băng-ngà nè̤ng Vasco Núñez de Balboa huăng guó Panama Dê-hiĕk, káng-giéng Tái-bìng-iòng.
- 1937 nièng: Dṳ̆ng-guók Báik-lô-gŭng diŏh Bìng-hìng-guăng páh iàng Nĭk-buōng bôi-dôi.
- 1972 nièng: Nĭk-buōng siū-sióng Tanaka Kakuei huōng-ông Dṳ̆ng-guók, 4 gĕ̤ng ī-hâiu, Nĭk-buōng gâe̤ng Dṳ̆ng-guók gióng-lĭk nguôi-gău guăng-hiê.
- 2008 nièng: Dṳ̆ng-guók gì Sìng-ciŭ 7 hô̤(dù) sìng-gŭng sĭng-tiĕng.
- 1580 nièng: Ĭng-guók nè̤ng Francis Drake sô̤i sùng găk sié-gái pă-lă siŏh kuàng ī-hâiu diōng gáu Ĭng-guók gì Plymouth.
- 1687 nièng: Venezia Gê̤ṳng-huò-guók gì buô-dôi kĕk páu páh ké̤ṳk Osman Dá̤-guók dò̤ lā̤ có̤ páu-dâng-kó gì Ngā-diēng Parthenon sìng-miêu (dù), ciŏng ciā miêu có̤ sáng-dáu kó̤.
- 1777 nièng: Mī-guók Dŭk-lĭk Ciéng-cĕng: Ĭng-guók buô-dôi páh giâ Mī-guók gì hèng-céng dṳ̆ng-sĭng Philadelphia.
- 1907 nièng: Sĭng-să̤-làng gâe̤ng Newfoundland biéng-siàng Ĭng-guók gì cê̤ṳ-dê-liāng.
- 1822 nièng: Huák-guók-nè̤ng Jean-François Champollion sŏng-buó sìng-gŭng gāi-tŭk Rosetta siŏh-bĭ gà̤-dēng gì Gū Ăi-gĭk ùng-cê.
- 1905 nièng: Albert Einstein diŏh Dáik-guók gì «Ŭk-lī nièng-gáng» gà̤-dēng huák-biēu ùng-ciŏng, tŭi-dō̤ chók cék-nèng dēng-gá gì gŭng-sék „E=mc²“.
- 1940 nièng: Dáik-guók, É-dâi-lé gâe̤ng Nĭk-buōng găk Báik-lìng chiĕng-dêng dùng-mèng dèu-iók, gáu-muōi cī 3 guók hô̤ lā̤ „Dṳ̆k-sĭng-guók“.
- 1983 nièng: Mī-guók-nè̤ng Richard Stallman huák-kī GNU gié-hĕk(dù), ĭ gì mŭk-dék sê kăi-huák cê̤ṳ-iù gì chŏ̤-cáuk hiê-tūng UNIX.
9 nguŏk 28 hô̤: Dài-uăng: Gáu-sṳ̆-cáik
- Sèng 48 nièng: Ké̤ṳk Julius Caesar páh suŏ cāu kó̤ Ăi-gĭk gì Pompeius ké̤ṳk hŭ-uái gì Pharaoh (guók-uòng) áng-sák.
- 189 nièng: Háng-dièu gì sìng-sióng Dūng Dó̤h ciŏng huòng-dá̤ Làu Biêng hié lâi, lĭk ĭ gì diê Dìng-liù-uòng Làu Hiĕk có̤ huòng-dá̤. Ciā Làu Hiĕk cêu sê Háng Hióng-dá̤.
- 1986 nièng: Dài-uăng Mìng-ciō Céng-buô-dōng diŏh Dài-báe̤k gì Ièng-săng Dâi-buông-dáing sìng-lĭk.
- 2012 nièng: Dṳ̆ng-guók Gê̤ṳng-sāng-dōng sŏng-buó ciŏng Bŏk Hĭ-lài(dù) kăi-dṳ̀ dōng-cĭk.
- 1860 nièng: Dâ̤ 2 ché̤ṳ Ă-piéng Ciéng-cĕng: Muāng-chĭng gì Hièng-hŭng Huòng-dá̤ iù Uòng-mìng-huòng cāu kó̤ Sìng-dáik biê-sṳ̄ săng-cŏng, niông ĭ gì diê Gŭng-chĭng-uòng Ĭk-hṳ̆ng(dù) gâe̤ng Ĭng-guók, Huák-guók buô-dôi dàng-puáng.
- 1885 nièng: Ĭng-guók diŏh Lancashire gì Ŭ-tàng kăi-tŭng sié-gái gà̤-dēng tàu lô sĭk-ê̤ṳng gì diêng-chiă.
- 1913 nièng: Dṳ̆ng-guók tàu buô diêng-īng gó-sê̤ṳ-piéng „Nâng-hŭ nâng-chă̤“ diŏh Siông-hāi siông-iáng.
- 1972 nièng: Dṳ̆ng-huà Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók gâe̤ng Nĭk-buōng gióng-lĭk ngôi-gău guăng-hiê.
- 1949 nièng: Dṳ̆ng-guók Gê̤ṳng-sāng-dōng găk Tiĕng-ăng-muòng Guōng-diòng kăi-sṳ̄ kī Ìng-mìng ĭng-hṳ̀ng gī-niêng-bĭ(dù).
- 1955 nièng: Sĭng-giŏng Uyghur cê̤ṳ-dê-kṳ̆ sìng-lĭk.
- 1967 nièng: Nàng-gĭng Diòng-gĕ̤ng Dâi-giò buô-hông kī hō̤ tŭng-chiă.
- 1980 nièng: Mī-guók Digital, Intel, Xerox 3 ciáh gŭng-sĭ cà̤ cié-dêng chók Ethernet gié-sŭk giĕ-huâng.