Βικιπαίδεια
  Το λογότυπο της Βικιπαίδειας Σε κάθε κομμάτι υπάρχει το γράμμα "W" σε διαφορετικά συστήματα γραφής | |
| URL | wikipedia.org |
|---|---|
| Σλόγκαν | Η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια |
| Εμπορικός | Όχι |
| Τύπος ιστότοπου | Διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια |
| Εγγραφή | Προαιρετική |
| Γλώσσα | 317 γλώσσες, εκ των οποίων λειτουργούν εκδόσεις σε 306 γλώσσες |
| Άδεια περιεχομένου | CC-BY-SA 3.0 και GFDL (Οι άδειες των πολυμέσων ποικίλουν) |
| Γλώσσα προγραμματισμού | LAMP |
| Ιδρυτής | Τζίμι Γουέιλς Λάρι Σάνγκερ |
| Ιδιοκτήτης | Ίδρυμα Wikimedia |
| Ημερομηνία έναρξης | 15 Ιανουαρίου 2001 |
| Εισόδημα | Δωρεές |
| Κατάταξη Alexa |  9 (Σεπτέμβριος 2019) |
| Τρέχουσα κατάσταση | Ενεργό |
Η Βικιπαίδεια (αγγλικά: Wikipedia, προφορά: Γουικιπίντια) είναι διεθνής, παγκόσμια, ψηφιακή, διαδικτυακή, ελεύθερου περιεχομένου, εγκυκλοπαίδεια, που βασίζεται σε ένα μοντέλο ανοικτό στη σύνταξη του περιεχομένου της.
Γράφεται και αναπτύσσεται συνεργατικά από εθελοντές με το λογισμικό wiki, κάτι που σημαίνει ότι λήμματα μπορεί να προστεθούν ή να αλλάξουν από τον καθένα. Το έργο ξεκίνησε στις 15 Ιανουαρίου 2001 ως συμπλήρωμα στη γραμμένη από ειδήμονες Nupedia, με ιδρυτή τον Τζίμι Γουέιλς και λειτουργεί τώρα από το μη κερδοσκοπικό Ίδρυμα Wikimedia (Wikimedia Foundation). Η Αγγλική Βικιπαίδεια περιλαμβάνει πάνω από 6.565.000 λήμματα και η Ελληνική πάνω από 214.000 λήμματα.
Η Βικιπαίδεια έχει αυξηθεί σταθερά σε δημοτικότητα και έχουν γεννηθεί διάφορα αδελφά προγράμματα, όπως το Βικιλεξικό (Wiktionary), τα Βικιβιβλία (Wikibooks), τα Βικινέα (Wikinews), τα Βικιταξίδια (Wikivoyage), Βικιεπιστήμιο κλπ.
Λήμματα της Βικιπαίδειας αναφέρονται τακτικά από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ή αλλιώς M.M.E.) και τον ακαδημαϊκό κόσμο, που την εγκωμιάζουν για τη δωρεάν διανομή και έκδοσή της καθώς και για το ευρύ φάσμα που καλύπτει. Οι συντάκτες ενθαρρύνονται να τηρούν μια πολιτική "ουδετερότητας", κάτω από την οποία οι διάφορες απόψεις συγκεντρώνονται, χωρίς να γίνεται προσπάθεια να καθοριστεί μια αντικειμενική αλήθεια.
Εξαιτίας της ανοικτής φύσης της, ο βανδαλισμός και η ανακρίβεια είναι μόνιμα προβλήματα. Το κύρος της Βικιπαίδειας ως πηγής αναφοράς (π.χ. βιβλιογραφία) είναι αμφισβητούμενο. Έχει επικριθεί επίσης για τη συστηματική τάση προτίμησης της δημοφιλούς άποψης παρά της αξιόπιστης, καθώς και μια σχετική έλλειψη υπευθυνότητας και δικαιοδοσίας σε σύγκριση με τις παραδοσιακές εγκυκλοπαίδειες.
Σήμερα λειτουργούν Βικιπαίδειες σε 314 γλώσσες, ενώ άλλες 11 γλωσσικές εκδόσεις έχουν κλείσει λόγω έλλειψης δραστηριότητας. Κάθε χρόνο δημιουργούνται νέες γλωσσικές εκδόσεις της Βικιπαίδειας, οι οποίες αναπτύσσονται στον Επωαστήρα του Wikimedia (Wikimedia Incubator), ένα εγχείρημα για υπό ανάπτυξη γλωσσικές εκδόσεις της Βικιπαίδειας και των αδελφών εγχειρημάτων της.
Γενικά
Το σύνθημα της Βικιπαίδειας είναι "η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια που καθένας μπορεί να επιμεληθεί", και περιγράφεται από τον ιδρυτή της Τζίμι Γουέιλς ως "προσπάθεια να δημιουργηθεί και να διανεμηθεί μια ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια της υψηλότερης δυνατής ποιότητας σε κάθε μεμονωμένο πρόσωπο στον πλανήτη, στη γλώσσα του". Η Βικιπαίδεια αναπτύσσεται στον ιστοχώρο, που χρησιμοποιεί έναν τύπο λογισμικού που ονομάζεται "wiki". Ο Γουέιλς υποστηρίζει, ότι η Βικιπαίδεια πρέπει να επιτύχει μία "ίση ή και καλύτερη" ποιότητα σε σχέση με την Μπριτάννικα και να εκτυπωθεί.
Κύρια χαρακτηριστικά
Υπάρχουν τρία κύρια χαρακτηριστικά του σχεδίου της Βικιπαίδειας, τα οποία σε συνδυασμό ορίζουν τον ιστό του στο Διαδίκτυο (World Wide Web) και το κάνουν μοναδικό:
- Πρώτο και σπουδαιότερο, το σχέδιο της Βικιπαίδειας είναι ενσυνείδητα μία εγκυκλοπαίδεια. Αυτό σημαίνει ότι καλύπτει την ανθρώπινη γνώση σε βάθος και εύρος, δεν είναι λεξικό, διαδικτυακός τόπος συζήτησης ή άλλο παρεμφερές.
- Το σχέδιο της Βικιπαίδειας είναι επίσης, ουσιωδώς και ενσυνείδητα, ένα wiki, το οποίο επιτρέπει στο κοινό τη συγγραφή και διόρθωση οποιασδήποτε σελίδας. Η Βικιπαίδεια είναι η πρώτη σοβαρή γενική εγκυκλοπαίδεια που φτιάχτηκε με τη χρήση του συστήματος wiki. Μολονότι η Βικιπαίδεια έχει μεταβληθεί αρκετά σε σχέση με την αρχική ιδέα που περιβάλλει τα WikiWikiWebs έτσι, ώστε να δημιουργηθεί μία εγκυκλοπαίδεια, συνεχίζει να διατηρεί την ιδέα της από κοινού διαχείρισης και δημιουργίας που συναντάται σ' αυτά.
- Επίσης ουσιώδες, για το σχέδιο της Βικιπαίδειας και την επιτυχία του, είναι το γεγονός ότι είναι ανοιχτού περιεχομένου. Στα ανοιχτού περιεχομένου κείμενα και μέσα δίδεται η άδεια των πνευματικών δικαιωμάτων στο ευρύ κοινό, επιτρέποντας στον καθένα να αναδιανέμει και να αλλάζει το περιεχόμενο χωρίς χρέωση και με την εγγύηση ότι κανένας δε θα απαγορεύσει το δικαίωμα εισόδου σε τροποποιημένες εκδόσεις του περιεχομένου. Οι συμμετέχοντες, καταλαβαίνοντας ότι η προσπάθειά τους θα διανέμεται ελεύθερα και δωρεάν, αποκτούν το κύριο κίνητρο για να συμμετάσχουν. Η Βικιπαίδεια χρησιμοποιεί την άδεια GFDL περί πνευματικών δικαιωμάτων [1].
Η Βικιπαίδεια, όπως και η Nupedia (άλλο ένα σχέδιο ελεύθερης και δωρεάν εγκυκλοπαίδειας), υποστηρίζεται από τον υπέρμαχο του ελεύθερου και δωρεάν λογισμικού Ρίτσαρντ Στόλλμαν και το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού. Ο Στόλλμαν είναι ένας από τους ανθρώπους που μίλησε για τη χρησιμότητα μιας "ελεύθερης και δωρεάν οικουμενικής εγκυκλοπαίδειας" πριν από την ίδρυση των Wikipedia και Nupedia. Δείτε το δοκίμιό του στην ηλεκτρονική διεύθυνση: The Free Universal Encyclopedia and Learning Resource.
Πολιτική
Οι συμμετέχοντες στη Βικιπαίδεια, από κοινού, ακολουθούν και επιβάλλουν ορισμένους βασικούς κανόνες που είναι απαραίτητοι για τη διατήρηση της ομαλής και δημιουργικής λειτουργίας του σχεδίου Wikipedia. Οι ακόλουθοι είναι μερικοί από αυτούς τους κανόνες [2].
Πρώτος, εξαιτίας του τεράστιου αριθμού των συμμετεχόντων όλων των ιδεολογιών και εθνικοτήτων, η Βικιπαίδεια είναι αφοσιωμένη στο να εκθέτει τα λήμματά της όσο πιο αμερόληπτα γίνεται. Ο σκοπός δεν είναι να εκτεθούν τα λήμματα από μία "αντικειμενική" οπτική γωνία—αυτή είναι μια κοινή παρανόηση του κανόνα—αλλά η δίκαιη και αμερόληπτη παρουσίαση όλων των απόψεων επί ενός θέματος [3].
Αδελφικά εγχειρήματα
Η Βικιπαίδεια έχει, ελεύθερου περιεχομένου, αδελφικά εγχειρήματα που εκπληρώνουν μη-εγκυκλοπαιδικούς ρόλους. Αυτά περιλαμβάνουν: το Βικιλεξικό, ένα πρόγραμμα λεξικού ελεύθερης πρόσβασης, τα Βικιβιβλία, ένα πρόγραμμα με βιβλία και εγχειρίδια ελεύθερης πρόσβασης, τη Βικιθήκη, μια βιβλιοθήκη ελεύθερης πρόσβασης, τα Βικιφθέγματα, συλλογή αποφθεγμάτων, και τα Βικινέα, μια πηγή ειδήσεων ελεύθερης πρόσβασης. Τα Κοινά (Wikimedia Commons) είναι μια κοινή αποθήκη μέσων η οποία όπως και τα Βικιδεδομένα (βάση δεδομένων κεντρικής πρόσβασης και διαχείρισης δομημένων δεδομένων όπως διαγλωσσικές αναφορές και στατιστικές πληροφορίες) εξυπηρετούν όλα τα αδελφικά εγχειρήματα (συμπεριλαμβανομένης και της Βικιπαίδειας). Η Βικιπαίδεια και τα αδελφικά της εγχειρήματα διοικούνται από το Ίδρυμα Wikimedia.
Άλλες χρήσεις
Τον Ιανουάριο 2013, ένας αστεροειδής της Κύριας ζώνης αστεροειδών πήρε το όνομά του από τη Wikipedia και ονομάζεται 274301 Wikipedia.
Δείτε επίσης
- Ελληνική Βικιπαίδεια
- Κοινότητα της Βικιπαίδειας
- Τι είναι η Βικιπαίδεια
- Τι δεν είναι η Βικιπαίδεια
- Λογότυπο της Βικιπαίδειας
Παραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Wikipedia (κεντρικός κόμβος)
- Wikipedia Η έκδοση της Wikipedia στα αγγλικά
- Βικιπαίδεια Η έκδοση της Wikipedia στα ελληνικά