Persiar golkoa
| Persiar golkoa | |
|---|---|
  Persiar golkoa Persiar golkoa (Asia) | |
 | |
| Ozeanoa | Indiako ozeanoa |
| Kontinentea | Asia |
| Koordenatuak | 26°N 52°E / 26°N 52°E |
| Azalera | 251.000 km² |
| Luzera | 989 km |
| Zabalera | 56-360 km |
| Sakonera | batez bestekoa: 50 m handiena: 90 m |
Persiar golkoa[1] (persieraz خليج فارس khalīj-e-Fārs) Indiako ozeanoko golkoa da, Irango hego-mendebaldearen eta Arabiar penintsularen artekoa, Xatt al-Arabetik, Tigris eta Eufrates ibaien ahotik, Ormuzko itsasarteraino hedatzen dena. 56-360 kilometro zabal eta 989 kilometro luze da, eta 251.000 kilometro koadroko eremua hartzen du. Sakonera gutxikoa da, 90 metro inguru tokirik sakonenean. Iran aldeko kostaldea Arabiakoa baino sakonagoa da.
Geografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Mendebaldetik ekialdera, ordulariko orratzen noranzkoari jarraituz, ondorengo herrialde hauek daude golkoaren inguruan:
Ekologia aberats eta askotarikoa, industrializazio astunak eta, batez ere, azken urteotako gerretako petrolio isurketa handiek arriskuan jarri dute oreka naturala.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1990 eta 1995 artean AEBek gidatutako koalizio batek (Kuwait, Saudi Arabia eta Erresuma Batua) borrokatu zuen Iraken aurka. George H. W. Bush presidente estatubatuarra zen orduan, Margaret Thatcher eta gero John Major britainiarrak eta Saddam Hussein irakiarra. Irakeko Gerraren aurrekari nagusia izan zen.
2014ko azaroaren 11n, Errusiak eta Iranek Persiar golkoan bi erreaktore nuklear eraikitzeko asmoa adierazi zuten. Gainera, Iranen guztira zortzi erreaktore nuklear eraikitzeko aukera ematen zuen protokoloa sinatu zuten Moskun egindako ekitaldi batean[2].
Abenduaren 9an, zuten tentsio giroa lasaitzeko saioa egin zuten Golkoko herriek. Dohan bi eguneko bilera egingo zuen Golkoko Lankidetzarako Kontseiluak eta enbaxadoreak Qatarrera itzultzea onartu zuten monarkiek[3].
Ekonomia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Garrantzi handia du munduko ekonomiarentzat, ertzetako estatuek –Saudi Arabia, Bahrain, Arabiar Emirerri Batuak, Kuwait, Iran, Irak– munduko petrolioaren laurdena ekoizten baitute, bertatik zabaltzen da mundu guztiko findegietara. Bertako perlak oso aintzat hartuak dira.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia. Ekialde Hurbileko eta Ipar Afrikako toponimia. .
- ↑ «Errusiak eta Iranek bi erreaktore eraikiko dituzte Persiar golkoan», EiTB, 2014-11-11
- ↑ Makazaga, Xabin,«Tentsio giroa baretzeko saioa egingo dute gaur Golkoko herriek», Berria, 2014-12-09
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q34675
Multimedia: Persian Gulf / Q34675