Azolla

Azolla é un xénero de pteridófitas (fentos ou fieitos) da clase das polipodiópsidas e orde das salviniales, un dos dous comprendidos na familia das salviniáceas.

Taxonomía

Descrición

O xénero foi descrito en 1783 polo naturalista francés Jean-Baptiste Lamarck na súa obra Encyclopédie méthodique. Botanique. Tome 1^er (1): 343.

Etimoloxía

Lamarck deulle este nome a unha planta traída por Philibert Commerson do Estreito de Magallanes, e a orixe do nome podería ser simplemente o que a poboación local lle daban a esta planta.

Especies

Dentro do xénero recoñécense na acualidade as seguintes 7 especies:

• Azolla caroliniana Willd.
• Azolla filiculoides Lam.
• Azolla japonica Franch. & Sav.
• Azolla mexicana Schlecht. & Cham. ex K. Presl
• Azolla microphylla Kaulf.
• Azolla nilotica Decne. ex Mett.
• Azolla pinnata R. Br.

Nota taxonómica

Anteriormente, ou ás veces aínda hoxe en día, algúns autores consideran o xénero como o único da familia das azoláceas (Azollaceae). Pero esta familia non é admitida polo WoRMS, e outras bases de datos e, a maioría dos autores, incluén o seu único xénero na familia das salviniáceas.

Características

As especies deste xénero forman alfombras' que cobren a auga o son arrastradas polo vento cara a unha beira, e vólvense rapidamente tan densas que impiden que a luz solar penetre no corpo de auga, o que pode contribuír a fenómenos de distrofización, o estado extremo da eutrofización, que conduce á morte de organismos animais e vexetais superiores debido á anoxia (falta case total de oxíxeno) do medio.

As especies de Azolla presentan unha asociación simbiótica con cianobacterias. Estes microorganismos agrúpanse en criptas no envés das frondes flotantes: así quedan protexidos. A simbiose permite que o fieito se desenvolva mellor ao aproveitar as capacidades de absorción de nitróxeno atmosférico das cianobacterias (o nitróxeno xeralmente é o nutriente que limita o crecemento das plantas).

Reprodución

En inverno as especies de Azolla morren. As esporas que estes fietitos desprenderon en outono permiten que volvan a estar presentes na primavera seguinte. Pero é a división dos seus talos o que lles permiten poboar rapidamente un contorno.

Usos

Alimentación animal

Ademais do seu cultivo tradicional como biofertilizante nos arrozais (debido á súa capacidade para fixar nitróxeno no solo), as Azolla sp. encontraron uso na produción de pensos. As especies de Azolla son ricas en proteínas, aminoácidos esenciais, vitaminas e sales minminerais. Hai estudos que demostran que a alimentación de vacas leiteiras, porcos, patos e galiñas con Azolla sp. permiten aumentos significativos na produción de leite, no peso dos polos e na produción de ovos en comparación cos alimentos convencionais. Un estudo da FAO describe como Azolla sp. incorporadas á biomasa agrícola reduce a necesidade de achegas adicionais.

Asociación

As especies de Azolla utilizáronse, durante polo menos mil anos, nos campos de arroz como planta compañeira, debido á súa capacidade para fixar nitróxeno e bloquear a luz para evitar a competencia doutras plantas, ademais do arroz, que medra o suficiente como para sobresaír da auga a través da alfombra destes fieitos.

Larvicida

Ademais da súa función como biofertilizante, as especies de Azolla utilizáronse para controlar as larvas de mosquitos nos campos de arroz. A planta crece nunha alfombra grosa na superficie da auga, o que reduce a velocidade á que o oxíxeno se disolve na auga e asfixia eficazmente ás larvas.

Galería

• 
  Azolla caroliniana
• 
  Azolla caroliniana
• 
  Azolla filiculoides
• 
  Azolla japonica
• 
  Azolla nilotica
• 
  Azolla pinnata

Véxase tamén

Outros artigos

• Salviniales
• Salviniáceas