Fernando Rodríguez de Castro
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 1280 (Gregoriano)  Reino de León |
| Morte | 1304 (23/24 anos) Monforte de Lemos, España |
| Causa da morte | combate |
| Pertegueiro maior de Santiago | |
| Adiantado maior do reino de Galicia | |
| | |
| Actividade | |
| Ocupación | aristócrata, militar |
| Familia | |
| Familia | Casa de Castro |
| Cónxuxe | Violante Sánchez of Castile |
| Fillos | Xoana Fernández de Castro, Pedro Fernández de Castro |
| Pais | Estevo Fernandes de Castro e Aldonza Rodríguez de León |
| Parentes | Afonso VIII de León e Galicia |
 | |
 | |
Fernando Rodríguez de Castro ou Fernando Ruiz de Castro,[1] nado no 1280 e finado en Monforte de Lemos no 1304 ou 1305, foi un nobre galego da casa de Castro. Señor de Lemos e Sarria e de Cabreira e Ribeira e desempeñou os cargos de Adiantado maior de Galicia, pertegueiro maior de Santiago e comendeiro da Igrexa de Lugo.[2]
Orixes familiares
[editar | editar a fonte]Fernando Rodríguez de Castro foi fillo de Estevo Fernández de Castro e de Aldonza Rodríguez de León. Por parte paterna era neto de Fernando Gutiérrez de Castro, alférez do rei Afonso IX de León, e de Emilia Íñiguez de Mendoza, e por parte materna era neto de Rodrigo Alfonso de León, fillo de Afonso IX de León, e de Inés Rodríguez de Cabrera.[3]
Traxectoria
[editar | editar a fonte]
Fernando Rodríguez de Castro naceu en 1280. O seu pai foi señor de Lemos e Sarria, adiantado e meiriño maior de Galicia e pertegueiro maior de Santiago. Algúns autores sinalaron equivocamente que en 1285 Fernando Rodríguez de Castro contraeu matrimonio con Violante Sánchez de Castela, filla ilexítima do rei Sancho IV de Castela e de María de Meneses, pero o historiador Luis de Salazar y Castro demostrou que o matrimonio se celebrou en 1293, segundo se deduce dun documento outorgado en Layosa o día 17 de abril dese mesmo ano por Fernando Rodríguez de Castro, no que revalidou a carta de arras que o seu pai, Estevo Fernández de Castro,[4] outorgara en 1291 en nome do seu fillo por ser aquel menor de idade.[5]
En devandita carta de arras, Estevo Fernández de Castro cedeu ao seu nora Violante a vila e o castelo de Villamartín de Valdeorras, situados na provincia de Ourense,[a] e os cotos de Arcos da Condesas, Sauceda, Valladares, Gullaes, Noguera, Caldelas e Pías, que estaban situados en terras de Santiago de Compostela e Turonio,[5] e aos que se sumaron os estados de Ucero e de Traspinedo, no Val do Esgueva, que Violante Sánchez herdou da súa nai, e outras posesións que herdou da mesma en Burgos, Sahagún e Villafamor.[5] E á morte do seu pai, ocorrida logo de xuño de 1291, Fernando Rodríguez de Castro herdou as súas posesións[6] e pasou a ser o nobre galego máis poderoso[7] durante os reinados de Sancho IV e Fernando IV.[8]
Durante o reinado do seu sogro, Sancho IV, apoiou a este último e combateu contra os infantes de la Cerda, aínda que en 1296, durante a minoría de idade de Fernando IV de Castela, suscitou numerosas demandas á raíña María de Molina e, debido á negativa desta a concederllas, abandonou a Corte e rompeu os seus vínculos vasaláticos co monarca. Retirouse entón a Galicia, acompañado por Xoán Afonso de Alburquerque, e comezou a apoiar as pretensións do infante Xoán Afonso de Borgoña, aspirante ao trono castelán. En 1298 suscitou novas reclamacións á raíña María de Molina, e posteriormente levantouse en armas contra Fernando IV de Castela.[9]
Na Crónica de Fernando IV consta que en 1304 o infante Felipe de Castela, irmán de Fernando IV, cercou a vila de Monforte de Lemos por orde do seu irmán o rei, malia que aínda era un neno, xa que soamente tiña uns doce anos de idade.[10] E cando Fernando Rodríguez de Castro foi informado de que o infante Felipe cercara a súa vila de Monforte de Lemos, acudiu coas súas mesnadas a socorrela, aínda que os acompañantes e conselleiros do infante Felipe intentaron persuadir a Fernando Rodríguez de Castro para que depuxese a súa actitude e aceptase chegar a un acordo de paz coa súa cuñado o infante, xa que este era medio irmán da súa esposa Violante Sánchez de Castela. Porén, non alcanzaron ningún acordo e tivo lugar unha batalla na que perdeu a vida Fernando Rodríguez de Castro[10] Porén, outros historiadores[11][12] como Antonio López Ferreiro argumentaron que en realidade o cerco de Lemos e a morte de Fernando Rodríguez de Castro deberon ocorrer en 1305, baseándose no testamento que este outorgou o día 17 de decembro de 1305 e que foi consignado no Tombo B da catedral de Santiago de Compostela.[13]
Trala morte de Fernando Rodríguez de Castro os seus bens foron confiscados por Fernando IV e entregados no seu maior parte ao medio irmán de Violante, o infante Felipe, que pasou a ser, entre outras cousas, señor de Lemos e Sarria, pertegueiro maior de Santiago,[14] adiantado maior de Galicia e comendeiro da Igrexa de Lugo.[15]
Matrimonio e descendencia
[editar | editar a fonte]Froito do seu matrimonio con Violante Sánchez de Castela, filla ilexítima de Sancho IV de Castela, naceron dous fillos:
- Pedro Fernández de Castro (m. 1343). Señor de Lemos, Monforte e Sarria.[16]
- Xoana Fernández de Castro.[17]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Na carta de arras outorgada por Esteban Fernández de Castro á súa nora Violante Sánchez consta que o castelo de Villamartín de Valdeorras pertencera a Rodrigo Fernández de Valduerna, señor de Cabrera e Ribeira e avó de Aldonza Rodríguez de León, esposa de Esteban Fernández de Castro. Cfr. Echániz Sans (1993), p. 67.
- ↑ Pardo de Guevara, Eduardo. "Fernán Rodríguez de Castro". Real Academia de la Historia (en castelán).
- ↑ Pardo de Guevara y Valdés 2000a, p. 113.
- ↑ Pardo de Guevara y Valdés 2000a, pp. 112-113.
- ↑ Echániz Sans 1993, pp. 68-69.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Pardo de Guevara e Valdés 2000a, p. 130.
- ↑ Pardo de Guevara e Valdés 2000a, p. 27.
- ↑ Sotto Maior Pizarro 1987, p. 233.
- ↑ Moxó et a o 1969, p. 63.
- ↑ Pardo de Guevara e Valdés 2000a, pp. 123-125.
- ↑ Pardo de Guevara e Valdés 2000a, p. 127.
- ↑ Sotto Maior Pizarro 1987, p. 234.
- ↑ López Ferreiro 1902, p. 269.
- ↑ González López 1963, p. 22.
- ↑ Pardo de Guevara e Valdés 2000a, pp. 128-129.
- ↑ Sotto Mayor Pizarro 1987, p. 234.
- ↑ Pardo de Guevara y Valdés 2000a, p. 131.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Benavides, Antonio (1860). Memorias de Don Fernando IV de Castilla. Tomo I (1ª ed.). Madrid: Imprenta de Don José Rodríguez. OCLC 3852430.
- Echániz Sans, María (1993). El monasterio femenino de Sancti Spíritus de Salamanca: colección diplomática (1268-1400). Volumen 19 de Textos medievales / Universidad de Salamanca (1ª ed.). Salamanca: Ediciones Universidad de Salamanca. ISBN 84-7481-748-X.
- González López, Emilio (1963). La insumisión gallega, mártires y rebeldes. Galicia y Portugal en la Baja Edad media (siglos XIV y XV) (PDF). Colección Idacio (1ª ed.). Buenos Aires: Editorial Citania. OCLC 12361225. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 25 de febreiro de 2014. Consultado o 06 de xaneiro de 2016.
- López Ferreiro, Antonio (1902). Historia de la Santa A. M. Iglesia de Santiago de Compostela. Tomo V. Santiago de Compostela: Impresión y encuadernación del Seminario Conciliar Central. OCLC 682842812.
- Moxo, Salvador de; VV.AA. (1969). "De la nobleza vieja a la nobleza nueva. La transformación nobiliaria castellana en la Baja Edad Media". En Instituto Jerónimo Zurita. Estudios sobre la sociedad castellana en la Baja Edad Media. Cuadernos de Historia: Anexos de la Revista Hispania Volumen 3 (1ª ed.). Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas, CSIC. pp. 1–211. OCLC 462164146.
- Pardo de Guevara y Valdés, Eduardo (2000a). Los señores de Galicia: tenentes y condes de Lemos en la Edad Media (Tomo I). Edición preparada por el Instituto de Estudios Gallegos «Padre Sarmiento» (CSIC) (1ª ed.). Fundación Pedro Barrié de la Maza. ISBN 84-89748-72-1.
- Salazar y Acha, Jaime de (2000). Centro de Estudios Políticos y Constitucionales, ed. La casa del Rey de Castilla y León en la Edad Media. Colección Historia de la Sociedad Política, dirigida por Bartolomé Clavero Salvador (1ª ed.). Madrid: Rumagraf S.A. ISBN 978-84-259-1128-6.
- Sotto Mayor Pizarro, José Augusto de (1987). Os Patronos do Mosteiro de Grijo (Evolução e Estrutura da Familia Nobre - Séculos XI a XIV) (en portugués). Tesis doctoral. Porto. ISBN 978-0883-1886-37.
Outros artigos
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]| Predecesor: Estevo Fernández de Castro |
Señor de Lemos e Sarria c.1291 - c.1305 |
Sucesor: Felipe de Castela |
| Predecesor: Estevo Fernández de Castro |
Pertegueiro maior de Santiago 1295 - c.1305 |
Sucesor: Felipe de Castela |
