Alphen aan den Rijn

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Gemeinte Alphen aan den Rijn

Provincie

Zuid-Holland

Hoofplaats

Alphen

Börgemeister (lies)

Liesbeth Spies (CDA)

Opperflaakde
– daovan water

57,65 km²
2,64 km²

Inwoeners
– deechde:

72.954 (1-8-2013)
1326/km²

Alphen aan den Rijn is 'n gemeinte in de Nederlandse provincie Zuid-Holland, aon d'n Awwe Rijn. 't Oppervlak vaan de gemeinte bedreug 132,49 km²; op 1 augustus 2013 woende hei 106.685 lui, boevaan 72.954 in de toenmaolege kleinder gemeinte. Neve de hoofplaots umvat de gemeinte nog de kerne Aarlanderveen, Benthuizen, Boskoop, Hazerswoude-Dorp, Hazerswoude-Rijndijk, Koudekerk aan den Rijn en Zwammerdam, zoewie de naobersjappe Benthorn, Groenendijk en Hogeveen.

Stadsgeziech

Alphen aan den Rijn is 'n aajd dörp en daodoor euverheers de nuibouw mie es in ander stei. In 't aajd dörp stoon nog wel e paar intersante hoezer aon d'n Awwe Rijn. De aw (pre-2014) gemeinte Alphen aan den Rijn kint 74 rieksmonuminte,^[1] boevaan 53 in de plaots Alphen zelf.^[2] Hei huurt ouch Oudshoorn bij, e veurmaoleg dörp wat allewijl es stadswiek weurt behandeld.

De PTT-torie, 'nen tillefoonmas, is in de ganse stad en häör umgeving good te zien.

Stadsfuncties

Alphen aan den Rijn is mèt Gouda 't centrum vaan 't Greun Hart. Behave in industrie en deenste wie hospitaole, sjaole en winkele uut dat ziech in cultureel en recreatief veurzieninge wie e poppodium, e themapark ('t Archeon) en 'ne vogel-zoo (Avifauna).

Waope

Op 23 aprèl 1918 kraog de gemeinte vaan d'n Hoege Raod vaan Adel 't volgend waope touwgekind:

In zèlver (wit) 'n achpuntege staar vaan sabel (zwart). 't Sjèld gedèk mèt 'n gouwe kroen vaan drei blajer en twie perelpunte en gehawwe door twie gouwe liewe, getóngk en genageld vaan keel (roed).^[3]

De staar vaan sabel op e veld vaan zèlver waor ummer al 't waope vaan de gemeinte Alphen; 't is 'n aofgeleide vaan 't geslachswaope vaan de Van Kralingens, die ouch hiere vaan Alphen waore (zuug oonder).^[4] Bij de oetbreiding vaan 1918 woorte de kroen (in d'n twintegsten iew gebrukelek veur gemeintewaopes) en de sjèldhawwers (twie Hollandse liewe) touwgeveug.

Historie

Alphen aan den Rijn is in de Romeinsen tied oontstande es castellum, 'n vesting aon d'n Awwe Rijn, dee de Rieksgrèns vaan 't Romeins Riek waor. 't Hètde daan Albanianae. In de iewe daonao greujde 't oet tot 'n ech dörp, zeker naotot in 1122 de Rien umgeleid woort nao de Lek en de euvers vaan de Aw Rien neet mier euverstruimde. Vaanaof naoventrint 1200 woort Alphen geregeerd door 'n aofsplitsing vaan 't hoes Van Cralingen; die gónge ziech naodeen de "hiere vaan Alphen" neume.

Nao de Napoleontischen tied woort Alphen 'n gemeinte. De naom Alphen aan den Rijn woort pas officieel in 1918 wie de gemeinte Aarlanderveen en Oudshoorn annexeerde. In 1964 woort ouch Zwammerdam touwgeveug. Nao 1950 is 't dörp oetgegreujd tot de middelgroete stad die 't noe is. De landeleke planning veur de Ruimteleke Ordening evels wèlt 't oetbreie vaan de gemeintes in 't Greun Hart liever get aofremme.

De ganse plaots raakde gechoqueerd wie op 9 aprèl 2011 in e winkelcentrum 'n döllemaanssjeetpartij plaotsvoont, de ierste in Nederland. Oetindelek vele zeve doeje, oonder wee d'n daoder zelf.

Op 1 jannewarie 2014 weurt de gemeinte Alphen aan den Rijn oetgebreid mèt Boskoop en Rijnwoude. Tot dees nui gemeinte de naom Alphen aan den Rijn blijf drage, is bij de fusiepartners neet gans oonumstreje.^[5]