Zómpsjiljkróddel
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De zómpsjiljkróddel (Emys orbicularis) is 'ne sjiljkróddel oete femielje vanne moorsjiljkróddele (Emydidae).
't Is 'n middelgroeate saort die ónopvallendje dónker kluuere haet mit gaelsige vlekskes op 't sjildj enne hoed. De sjiljkróddel kump in groeate deiler van centraal Europa toet in Azië veur. 't Is 'nen tupische moorbewoeaner dae in stilstäöndje, begreudje watere laef. Op 't Belsj en in Nederlandj is de sjiljkróddel neet mieër inheimsj, mer hae wuuertj sómtieds waal in Limbörg aangetróffen es 'nen dwaalgas.
De zómpsjiljkróddel is 'nen omnivoor dae zowaal deerlik es plantjaerdig matterjaal èt. De paartied is op 't vreugjaor; dae eikes waeren aafgezatj in zelfgegrave gater langs de waterkantj. De sjiljkróddel haet versjillige vieënj en parasiete, meh geitj veural in aantaal en verspreijingsgebied achteroet door toedoon vanne miens, wie 't dreuglègke van moorgebiede. De sjiljkróddel tèltj zèstieën óngersaorten en is in 't verli-jjen ónger versjillige weitesjappelike name besjreve. De óngersaorte versjille döks in laefgebied, meh zeen lestig te óngersjeie.