Johan II van Castilië

Johan II
	1405 - 1454
Koning van Castilië en León
Periode	1406 - 1454
Voorganger	Hendrik III "de Lijder"
Opvolger	Hendrik IV
Vader	Hendrik III
Moeder	Catharina van Lancaster

Johan II van Castilië, in het Spaans Juan II de Castilla, (Toro, 6 maart 1405 - Valladolid, 20 juli 1454) was koning van Castilië van 1406 tot aan zijn dood.

Afkomst

Johan was de enige zoon van koning Hendrik III en diens vrouw Catharina van Lancaster, een dochter van Jan van Gent. Johan had twee oudere zussen, Maria van Castilië, die later trouwde met Alfons V van Aragón en Catharina van Castilië, later getrouwd met prins Hendrik van Aragón.

Jeugd

Toen zijn vader Hendrik in 1406 overleed, werd Johan op tweejarige leeftijd koning, onder het regentschap van zijn moeder en van zijn oom Ferdinand I van Aragón. In 1408 werd de jonge page Álvaro de Luna (1388-1453) door zijn oom aan het hof geïntroduceerd. Álvaro de Luna wist al snel veel invloed te krijgen op Johan II van Castilië. Uiteindelijk werd hij de belangrijkste raadgever van de jonge koning. Álvaro kon uitstekend jagen, vechten en paardrijden, en bovendien goed dichten.

1418-1424

Álvaro de Luna, regeerde tot 1453 samen met Johan II, die hem daarna liet onthoofden

Na de dood van zijn moeder in 1418 werd Johan II in maart 1419 meerderjarig verklaard, maar op dat moment stond hij al geheel onder invloed van Álvaro de Luna, met wie zijn moeder een verhouding had gehad^[1]. Johan maakte de Luna tot de machtigste figuur van zijn koninkrijk, hetgeen leidde tot voortdurende oppositie van de adellijke families, met burgeroorlogen tot gevolg. Niettemin werd zijn hof een centrum van cultuur.

Johan trouwde in 1418 met zijn nicht Maria van Aragón (1396-1445), de dochter van zijn oom Ferdinand I van Aragón. De kroon van Aragón, het Huis Trastámara, beschikte over veel bezittingen in Castilië. Toen Alfons V, koning van Aragón, merkte dat Álvaro de Luna bezig was om de macht van het huis Trastámara langzaam af te breken begon hij samen met zijn broers plannen te smeden voor een inval in Castilië.

Op 14 juli 1420 vond een staatsgreep plaats, de staatsgreep van Tordesillas. Onder het mom van een bezoek aan zijn moeder drong Hendrik van Aragón het kasteel van de koning binnen en nam de mayordomo Juan Hurtado de Mendoza, Johan II van Castilië en Álvaro de Luna gevangen. Vanaf dat moment was de regering van Castilië handen van de Prinsen van Aragón. De aanhangers van Johan II en Álvaro de Luna bleven zich echter verzetten en de macht was feitelijk verdeeld tussen twee kampen. Eleonora Urraca van Castilië bemiddelde in Fontiveros tevergeefs in de strijd tussen haar zoons. Hendrik brak de onderhandelingen af en vertrok van Ávila naar Talavera de la Reina.

Hendrik probeerde zijn macht te consolideren door twee huwelijken. Op 4 augustus trouwen Johan II en Maria, een zus van Hendrik in Ávila. Op 8 november 1420 trouwde Hendrik in Talavera de la Reina vervolgens met Catharina. Op 29 november 1420 wist Johan II echter met de hulp van Álvaro de Luna uit het kasteel in Talavera de la Reina te ontsnappen. Hij vluchtte naar het kasteel van La Puebla de Montalbán.

1424-1447

Vanaf 10 februari 1424 verbleef Alfons V in Valencia. Hij had de tegenpaus Benedictus XIII, die in 1423 was overleden, fanatiek gesteund en dreigde met het installeren van een nieuwe antipaus in Spanje, hetgeen opnieuw een schisma in de kerk zou veroorzaken. Johan II en Álvaro de Luna bleven trouw aan Rome.^[2]

De ambities van de Trastámaras veroorzaakten in 1429 en 1430 een oorlog tussen Aragón en Castilië.

In 1431 sloot Castilië vrede met Engeland, hetgeen de woede van de Hanzesteden opwekte.

In 1437 probeerde Álvaro zich te ontdoen van de machtige adel die de koning omringde, waaronder Pedro Manrique de Lara (1381-1440), Fadrique Enríquez en de graaf van Ledesma, Pedro de Zúñiga y Leiva. Maar de zoon van de graaf van Benavente, Alfonso Pimentel, waarschuwde de admiraal. Pedro Manrique was echter niet op tijd gewaarschuwd en werd opgesloten. Hij wist echter in de nacht van 20 op 21 augustus 1438 te ontvluchten.

In 1439 kwam de adel in opstand en eiste het vertrek van Álvaro de Luna. Ook de Prinsen van Aragón namen deel aan de revolte. Geen van de partijen was echter sterk genoeg om de ander te overwinnen. Er werd onderhandeld maar zonder resultaat.

Tot 1445 bleef de situatie onrustig. Op 19 mei van dat jaar vond een veldslag plaats tussen Castiliaanse troepen en die van de Prinsen van Aragón, de Eerste Slag bij Olmedo. Hendrik van Aragón werd zwaargewond en overleed enkele dagen na de slag in Calatayud.

De Prinsen van Aragón werden door de veldslag definitief afgebracht van hun aspiraties op de troon van Castilië. De overwinning betekende eveneens een belangrijke overwinning voor Álvaro de Luna die zijn macht wist te consolideren.

1447-1454

Johan II trad in 1447 (voor de tweede maal) in het huwelijk met Isabella van Portugal (1428-1496), die in 1453 op drastische wijze een einde maakte aan de invloed van de hovelingen. Ook de Luna, die grote populariteit genoot bij de lagere klassen, viel in ongenade: hij werd gearresteerd en onthoofd. Johan II overleed in 1454, en werd opgevolgd door zijn zoon Hendrik IV.

Nageslacht

met María van Aragón:

Catalina (1422 - 1424)
Eleonora (1423 - 1425)
Hendrik (1425 - 1474), opvolger van zijn vader als Hendrik IV van Castilië
María (1428 - 1429)

Met Isabella van Portugal:

Isabella (1451 - 1504), later koningin van Castilië en getrouwd met Ferdinand II van Aragón
Alfons (1453 - 1468), Príns van Asturië en kandidaat voor troonopvolging als Alfons XII