Maślak limbowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
maślak limbowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Suillus plorans (Rolland) Kuntze Revis. gen. pl. (Leipzig) 3(2): 535 (1898) | |
Maślak limbowy (Suillus plorans) (Rolland) Kuntze – gatunek grzybów z rodziny maślakowatych (Suillaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Suillus, Suillaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1861 r. Léon Louis Rolland nadając mu nazwę Boletus placidus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1945 r. Otto Kuntze, przenosząc go do rodzaju Suillus[1].
- Boletus eleutheros (Rolland) J. Blum 1969
- Boletus plorans Rolland 1889
- Boletus plorans var. eleutheros Rolland 1889
- Boletus plorans Rolland 1889 var. plorans
- Suillus plorans subsp. cyanescens Singer 1965
- Suillus plorans (Rolland) Kuntze 1898 subsp. plorans
Nazwę polską nadała Alina Skirgiełło w 1960 r.[3]. Naukowa nazwa gatunkowa plorans oznacza płaczący – jest to nawiązanie do wydzielanych kropelek cieczy.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnicy 3–15 cm, początkowo półkulisty, później wypukły z garbkiem. Powierzchnia ochrowopomarańczowobrunatnawa, czasami bardziej żółta, przerośnięta brunatnymi włóknami. W czasie wilgotnej pogody jest lepki, szybko jednak wysycha i wówczas stają się widoczne wrośnięte włókienka[4].
Wysokość 4–10 cm, grubość 1–2,5 cm, zazwyczaj grubszy u podstawy i zwężający się ku wierzchołkowi, pełny, rzadziej porowaty lub pusty. Powierzchnia brudnoochrowa lub brudnopomarańczowa z licznymi gruczołkami wydzielającymi mleczko. Początkowo ma ono mleczną barwę, ale zasychając ciemnieje i staje się czarne[4].
Rurkowaty. Rurki początkowo pomarańczowobrunatne, później oliwkowoochrowe, u starszych okazów znów jaśniejsze – brudnożółte. Pory małe i mniej więcej okrągłe, o tej samej barwie co rurki, lub nieco ciemniejsze. U młodych owocników wydzielają białe mleczko, po zaschnięciu brunatniejące[4].
O pomarańczowej barwie, powyżej rurek i u wierzchołka trzonu bardziej żółtawy. W kapeluszu miękki, w trzonie twardy. Zapach lekko owocowomigdałowy, smak kwaskowaty[4].
Brunatnooliwkowy[4]. Zarodniki o wymiarach 9–11,5 × 4–5 μm[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje tylko w Europie – w Alpach Centralnych i Karpatach[4], oraz w Niemczech[6]. W Polsce występuje tylko w Tatrzańskim Parku Narodowym[3].
Rośnie na ziemi pod limbami i świerkiem pospolitym[3].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb mikoryzowy[3]. Jest jadalny, jednak ze względu na rzadkość zasługuje na ochronę[4]. W Polsce nie może być zbierany, gdyż występuje tylko na chronionym prawnie obszarze parku narodowego.
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Najłatwiej pomylić z maślakiem wejmutkowym (Suillus placidus), który również rośnie pod limbą, ale także pod wejmutką. Ma on jednak bardziej jasną barwę[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-09-23]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Alina Skirgiełło: Flora Polski. Rośliny zarodnikowe Polski i ziem ościennych. Grzyby (Mycota). Basidiomycetes – podstawczaki. Rząd Boletales – borowikowce. Warszawa: PWN, 1960.
- ↑ S. plorans « boletales.com [online], boletales.com [dostęp 2018-11-15] (ang.).
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-09-23].