Cudokaczka

Cudokaczka
	Callonetta leucophrys
	(Vieillot, 1816)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Rodzaj	Callonetta; Delacour, 1936
Gatunek	cudokaczka
Synonimy
	Anas leucophrys Vieillot, 1816;
	Anas leucophrys Vieillot, 1816;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cudokaczka^[6] (Callonetta leucophrys) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Zamieszkuje Amerykę Południową – od Boliwii po południową Brazylię, Urugwaj i północną Argentynę^[7]^[4]. Jest gatunkiem niemigrującym, choć po sezonie lęgowym rozprasza się na niewielkie odległości, pojawiając się na niższych wysokościach i zbliżając do wybrzeży^[7]. Od XX w. jest licznie hodowana w niewoli.

Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego wymienia ją na liście gatunków stwierdzonych w Polsce, lecz nie zaliczonych do awifauny krajowej (kategoria E w klasyfikacji AERC – pojaw nienaturalny)^[8].

Systematyka

Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Callonetta^[6]^[9]. Miejsce gatunku w rodzinie kaczkowatych jest niejasne, prawdopodobnie najbliżej spokrewnioną z nią kaczką jest grzywienka zwyczajna (Chenonetta jubata)^[10]. Nie wyróżnia się podgatunków^[9].

Morfologia

Wymiary

długość ciała: 35–38 cm^[11]
masa ciała: samce ok. 380 g, samice ok. 350 g

Ekologia i zachowanie

Środowisko: Bagniste lasy tropikalne, bagniste polany na nizinnych, dobrze zadrzewionych obszarach. Także zaciszne sadzawki i niewielkie strumienie^[7].
Pożywienie: Żywi się drobnymi roślinami wodnymi, planktonem, małymi owadami i skorupiakami.
Lęgi: Trwają od maja do lipca.
Gniazdo: Gniazduje na drzewie – w dziupli lub starych gniazdach innych ptaków zbudowanych z gałązek^[7].
Jaja: W zniesieniu 6–12 jaj^[7]. Samica sama wysiaduje jaja przez około 26 dni, natomiast samiec pomaga jej wodzić pisklęta.
Pisklęta: W chwili wyklucia ważą 170–200 g. Pierwsze pióra wyrastają im po 2 tygodniach. Pełne ubarwienie uzyskują dopiero po 3 miesiącach.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje cudokaczkę za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji na wolności, według szacunków organizacji Wetlands International z 2021 roku, prawdopodobnie mieści się w przedziale 25–100 tysięcy osobników. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako spadkowy ze względu na utratę siedlisk leśnych^[5].

Hodowla

Obecnie jest licznie hodowana w amatorskich hodowlach. Zaczęto ją sprowadzać do Europy w 1907 roku. Poza sezonem lęgowym można je trzymać w stadkach z innymi gatunkami ptaków. Są karmione standardowym pokarmem dla małych kaczek (ziarna pszenicy, owsa, kukurydzy i jęczmienia w formie śruty, mieszanki przemysłowe, zielonki, a młode dodatkowo pasze pochodzenia zwierzęcego).

Zobacz też

ptaki obserwowane w Polsce, lecz nie zaliczone do polskiej awifauny

Przypisy

↑ Callonetta leucophrys, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Callonetta, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-11-21] (ang.).
↑ Carboneras 1992 ↓, s. 597.
↑ ^a ^b Ringed Teal (Callonetta leucophrys). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).
↑ ^a ^b Callonetta leucophrys, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Anatidae Leach, 1820 – kaczkowate – Ducks, Geese, Swans (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-15].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Carboneras 1992 ↓, s. 598.
↑ Aneks. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce do 31.12.2021, lecz nie zaliczone do awifauny krajowej. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2023-01-27].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-07-15]. (ang.).
↑ Kevin P. Johnson, Michael D. Sorenson. Phylogeny and biogeography of dabbling ducks (genus Anas): a comparison of molecular and morphological evidence. „The Auk”. 116 (3), s. 792–805, 1999. (ang.).
↑ Cudokaczka (łac. Callonetta leucophrys). [w:] Portal hodowców ptaków ozdobnych www.ptakiozdobne.pl [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-16)].

Bibliografia

Carles Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Callonetta leucophrys, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Callonetta, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-11-21] (ang.).

[CITEREFCarboneras1992597-3] Carboneras 1992 ↓, s. 597.

[ibc-4] Ringed Teal (Callonetta leucophrys). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).

[iucn-5] Callonetta leucophrys, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-6] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Anatidae Leach, 1820 – kaczkowate – Ducks, Geese, Swans (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-15].

[CITEREFCarboneras1992598-7] Carboneras 1992 ↓, s. 598.

[kfaneks-8] Aneks. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce do 31.12.2021, lecz nie zaliczone do awifauny krajowej. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2023-01-27].

[ioc-9] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-07-15]. (ang.).

[auk113-10] Kevin P. Johnson, Michael D. Sorenson. Phylogeny and biogeography of dabbling ducks (genus Anas): a comparison of molecular and morphological evidence. „The Auk”. 116 (3), s. 792–805, 1999. (ang.).

[po-11] Cudokaczka (łac. Callonetta leucophrys). [w:] Portal hodowców ptaków ozdobnych www.ptakiozdobne.pl [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-16)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]