Metro w Oslo

Metro w Oslo
	metro
	; Logo metra
	; MX3000 na linii Østensjø
Państwo	Norwegia
Lokalizacja	Oslo, Bærum
Operator	Sporveien T-banen
Liczba linii	5
Lata funkcjonowania	od 1966
Dzienna; liczba pasażerów	200 000 (2021)
Roczna; liczba pasażerów	74,000,000 (2021)
	Infrastruktura
	; Schemat linii (aktualny)
Długość sieci	85 km
Rozstaw szyn	1435 mm
Napięcie zasilania	trzecia szyna = 750V
Liczba stacji	101
	Tabor
Liczba pojazdów	115 MX3000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Metro w Oslo (norw. T-banen i Oslo) – system kolei podziemnej w stolicy Norwegii (przy czym większość stacji poza centrum miasta znajduje się na powierzchni ziemi). Operatorem metra jest Sporveien T-banen. Po Sztokholmie, Helsinkach i Petersburgu jest jednym z najdalej na północ wysuniętych systemów metra na świecie. Sieć metra złożona jest z 5 linii o łącznej długości 85 km i 101 stacji (z czego 17 jest pod ziemią). Wszystkie linie łączą się we Wspólnym Tunelu (Fellestunnelen) w centrum. W 2015 roku metro przewiozło ponad 94 miliony pasażerów^[2].

Historia

Dzieje metra w Oslo sięgają roku 1854, kiedy to otwarto najstarszą linię kolejową w Norwegii Hovedbanen, do miasta Eidsvoll przez dolinę Groruddalen. W 1872 roku otwarto linię Drammenbanen przechodzącą przez zachodnie Oslo, a w 1879 roku linię Østfoldbanen przecinającą dzielnicę Nordstrand, oferując ograniczone usługi kolejowe do tych części miasta^[3]. W roku 1898 otwarto podmiejską linię tramwajową Holmenkollbanen, która połączyła stacje Majorstuen z Holmenkollen^[4]. W roku 1916 trasa linii została wydłużona do Tryvann, z czego ostatni fragment od Frognerseteren jest wykorzystywany tylko przez pociągi towarowe^[5].

Pierwsza część szybkiego transportu miejskiego została uruchomiona w 1912 roku linia Ekeberg. Mając ten sam rozstaw szyn co trasa Holmenkollen, miała łączyć się z nią przez tunel tramwajowy biegnący pod miastem, jednak z powodów finansowych pomysł zarzucono^[6]. Metro oficjalnie otwarto 22 maja 1966 roku, kiedy otwarto fragment Wspólnego Tunelu między stacjami Brynseng i Jernbanetorget. W październiku otwarto fragment linii Grorud (linia 4 i 5) do stacji o tej samej nazwie. Linia Østensjø została połączona z systemem metra rok później, kiedy to wydłużono ją do stacji Skullerud^[7].

Linie

Linia	Stacje końcowe	Linie	Stacje
1	Frogneseteren ↔ Helsfyr (↔ Bergkrystallen)	Linia Holmenkollen, Linia Lambertseter	35
2	Østerås ↔ Ellingsrudåsen	Linia Røa, Linia Furuset	26
3	Kolsås ↔ Mortensrud	Linia Kolsås, Linia Østensjø	34
4	Vestli ↔ Bergkrystallen	Linia Grorud, Linia Løren, T-Baneringen, Linia Lambertseter	37
5	Sognsvann ↔ Vestli	Linia Sognsvanns, T-Baneringen, Linia Grorud	43

Metro działa we wszystkich 15 gminach Oslo, a także ma połączenie z pobliską gminą Bærum. Wszystkie pięć linii przechodzi przez Wspólny Tunel w centrum miasta. Fragment linii 4 i 5 pełni rolę kolei obwodowej w śródmieściu. Pociągi jeżdżą zazwyczaj pomiędzy 5 rano (6 rano w weekendy), a 1 w nocy^[8].

Stacje

Linia 1

Linia 1: Frognerseteren – Stortinget – Helsfyr (– Bergkrystallen)

Frognerseteren • Voksenåsen • Lillevann • Skogen • Voksenlia • Holmenkollen • Besserud • Midtstuen • Skådalen • Vettakollen • Gulleråsen • Gråkammen • Slemdal • Ris • Gaustad • Vinderen • Steinerud • Frøen • Majorstuen • Nationaltheatret • Stortinget • Jernbanetorget • Grønland • Tøyen • Ensjø • Helsfyr • (Brynseng • Høyenhall • Manglerud • Ryen • Brattlikollen • Karlsrud • Lambertseter • Munkelia • Bergkrystallen)

Linia 2

Linia 2: Østerås – Stortinget – Ellingsrudåsen
Østerås • Lijordet • Eiksmarka • Ekraveien • Røa • Hovseter • Holmen • Makrellbekken • Smestad • Borgen • Majorstuen • Nationaltheatret • Stortinget • Jernbanetorget • Grønland • Tøyen • Ensjø • Helsfyr • Brynseng • Hellerud • Tveita • Haugerud • Trosterud • Lindeberg • Furuset • Ellingsrudåsen

Linia 3

Linia 3: Kolsås – Stortinget – Mortensrud

Kolsås • Hauger • Gjettum • Valler • Avløs • Haslum • Gjønnes • Bekkestua • Ringstabekk • Jar • Bjørnsletta • Åsjordet • Ullernåsen • Montebello • Smestad • Borgen • Majorstuen • Nationaltheatret • Stortinget • Jernbanetorget • Grønland • Tøyen • Ensjø • Helsfyr • Brynseng • Hellerud • Godlia • Skøyenåsen • Oppsal • Ulsrud • Bøler • Bogerud • Skullerud • Mortensrud

Linia 4

Linia 4: Vestli – Storo – Stortinget – Bergkrystallen

Vestli • Stovner • Rommen • Romsås • Grorud • Ammerud • Kalbakken • Rødtvet • Veitvet • Linderud • Vollebekk • Risløkka • Økern • Løren • Sinsen • Storo • Nydalen • Ullevål stadion • Forskningsparken • Blindern • Majorstuen • Nationaltheatret • Stortinget • Jernbanetorget • Grønland • Tøyen • Ensjø • Helsfyr • Brynseng • Høyenhall • Manglerud • Ryen • Brattlikollen • Karlsrud • Lambertseter • Munkelia • Bergkrystallen

Linia 5

Linia 5: Sognsvann – Stortinget – Storo – Stortinget – Vestli

Sognsvann • Kringsjå • Holstein • Østhorn • Tåsen • Berg • Ullevål stadion • Forskningsparken • Blindern • Majorstuen • Nationaltheatret • Stortinget • Jernbanetorget • Grønland • Tøyen • Carl Berners plass • Sinsen • Storo • Nydalen • Ullevål stadion • Forskningsparken • Blindern • Majorstuen • Nationaltheatret • Stortinget • Jernbanetorget • Grønland • Tøyen • Carl Berners plass • Hasle • Økern • Risløkka • Vollebekk • Linderud • Veitvet • Rødtvet • Kalbakken • Ammerud • Grorud • Romsås • Rommen • Stovner • Vestli

Tabor

Mapa linii metra i linii tramwajowych oraz głównych linii kolejowych w Oslo

Metro w Oslo obsługuje 115 pojazdów typu MX3000. Pojazdy te zostały zamówione w 2003 roku, w 2006 roku dostarczono 83 wagony. W 2010 roku zamówiono kolejne 32 sztuki, które dostarczono dwa lata później^[9].

Zajezdnie

Metro w Oslo ma cztery zajezdnie (Vognhall):

Avløs, otwarta w roku 1925,
Etterstad,
Majorstuen, otwarta w roku 1894,
Ryen, otwarta w roku 1964.

Zobacz też

Przypisy

↑ Olav Juven: Tidenes passasjervekst på T-banen i Oslo. [dostęp 2023-05-08]. (norw.).
↑ 2015 – 41 000 flere reiser hver dag. Ruter, 2016-02-17. (norw.).
↑ Bjerke i Holom 2004 ↓, s. 9.
↑ Aspenberg 1994 ↓, s. 8.
↑ Aspenberg 1994 ↓, s. 14.
↑ Aspenberg 1994 ↓, s. 29.
↑ Aspenberg 1994 ↓, s. 29–30.
↑ Rutetabell for T-banen. Ruter, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-16)]. (norw.).
↑ Oslo orders more metro cars. railwaygazette, 2010-12-22. [dostęp 2017-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-10)]. (ang.).

Bibliografia

Thor Bjerke, Finn Holom: Banedata 2004. 2004. ISBN 82-90286-28-7.
Nils Carl Aspenberg: Trikker og forstadsbaner i Oslo. Oslo: Baneforlaget, 1994. ISBN 82-91448-03-5. (ang.).

Linki zewnętrzne

[1] Olav Juven: Tidenes passasjervekst på T-banen i Oslo. [dostęp 2023-05-08]. (norw.).

[ruter-2] 2015 – 41 000 flere reiser hver dag. Ruter, 2016-02-17. (norw.).

[CITEREFBjerkeHolom20049-3] Bjerke i Holom 2004 ↓, s. 9.

[CITEREFAspenberg19948-4] Aspenberg 1994 ↓, s. 8.

[CITEREFAspenberg199414-5] Aspenberg 1994 ↓, s. 14.

[CITEREFAspenberg199429-6] Aspenberg 1994 ↓, s. 29.

[CITEREFAspenberg199429–30-7] Aspenberg 1994 ↓, s. 29–30.

[Rutetabell-8] Rutetabell for T-banen. Ruter, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-16)]. (norw.).

[railwaygazette-9] Oslo orders more metro cars. railwaygazette, 2010-12-22. [dostęp 2017-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-10)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Linie istniejące	Wspólny Tunel Linia Furuset Linia Grorud Linia Holmenkollen Linia Kolsås Linia Lambertseter Lørensvingen T-Baneringen Linia Røa Linia Sognsvann Linia Østensjø
Operatorzy	Akersbanerne Bærumsbanen Holmenkolbanen Kollektivtransportproduksjon Oslo Sporveier Oslo t-banedrift Oslo Vognselskap Ruter Tryvanndsbanen
Zajezdnie	Avløs Etterstad Majorstuen Ryen
Tabor	T1000/T1300 T2000 MX3000
Stacje	Ammerud Avløs Bekkestua Berg Bergkrystallen Besserud Bjørnsletta (nowa stacja) Bjørnsletta (stara stacja) Blindern Bogerud Borgen Brattlikollen Brynseng Bøler Carl Berners Plass Egne hjem Eiksmarka Ekraveien Ellingsrudåsen Engerjordet Ensjø Forskningsparken Frognerseteren Frøen Furuset Gaustad Gjettum Gjønnes Godlia Grini Grorud Grønland Gråkammen Gulleråsen Hasle Haslum Hauger Haugerud Heggeli Hellerud Helsfyr Holmen Holmenkollen Holstein Homansbyen Hovseter Husebybakken Huseby skole Høyenhall Jar Jernbanetorget Kalbakken Karlsrud Kolsås Kringsjå Lijordet Lillevann Lindeberg Linderud Lysakerelven Løren Haugerud Majorstuen Makrellbekken Manglerud Merradalen Midtstuen Montebello Mortensrud Munkelia Nationaltheatret Nordberg Nydalen Oppsal Ringstabekk (nowa stacja) Ringstabekk (stara stacja) Ris Risløkka Rommen Romsås Ryen Røa Rødtvet Sinsen Skogen Skullerud Skøyenåsen Skådalen Slemdal Smestad Sognsvann Steinerud Storo Stortinget Stovner Sørbyhaugen Tjernsrud Trosterud Tryvandshøiden Tveita Tøyen Tåsen Ullernåsen Ullevål Stadion Ulsrud Valkyrie plass Valler Veitvet Vestgrensa Vestli Vettakollen Vinderen Voksenkollen Voksenlia Vollebekk Volvat Økern Østerås Østhorn Åsjordet

Metro	Oslo
Kolej aglomeracyjna	Oslo Trondheim Bergen Stavanger
Tramwaje	Bergen Oslo Trondheim
Trolejbusy	Bergen
Kolej linowo-terenowa	Fløibanen