Przepiór perlisty
| Cyrtonyx montezumae[1] | |||
| (Vigors, 1830) | |||
 Samiec | |||
 Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
przepiór perlisty | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Przepiór perlisty[4] (Cyrtonyx montezumae) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny przepiórowatych (Odontophoridae), zamieszkujący Amerykę Północną. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Takson ten jako pierwszy opisał naukowo w 1830 roku Nicholas Aylward Vigors, nadając mu nazwę Ortyx Montezumae[2]. Obecnie gatunek umieszczany jest w rodzaju Cyrtonyx wraz z blisko spokrewnionym przepiórem maskowym (C. ocellatus)[2][4][5]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia 4 podgatunki: C. m. mearnsi, C. m. montezumae, C. m. rowleyi i C. m. sallei[5]. Opisany w 1897 roku podgatunek merriami, znany z jednego okazu pochodzącego z góry Orizaba[2], IOC uznaje za wątpliwy i traktuje jako synonim C. m. montezumae[5]. Takson sallei jest przez niektórych autorów (np. IUCN) traktowany jako odrębny gatunek[2][6].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]
Przepiór perlisty występuje od południa USA (Nowy Meksyk, Arizona, Teksas) aż po południowy Meksyk[7]. Nie migruje[3]. Zasiedla łąki na skrajach lasów i zarośla, gdzie buduje gniazda[7].
Poszczególne podgatunki zamieszkują[2][5]:
- C. m. mearnsi Nelson, 1900 – południowo-zachodnie i południowe USA oraz północny Meksyk
- C. m. montezumae (Vigors, 1830) – przepiór perlisty[4] – środkowy Meksyk
- C. m. rowleyi A.R. Phillips, 1966 – Oaxaca (południowy Meksyk)
- C. m. sallei J. Verreaux, 1859 – przepiór meksykański[4] – Michoacán i Guerrero (południowo-zachodni Meksyk)
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 20–23 cm, rozpiętość skrzydeł 41–43 cm, masa ciała 122–230 g[8].
Samiec ma białą głowę z czarnymi paskami[7]. Ma ponadto złotawy czubek, który może rozkładać[7][9]. Plecy brązowe[7]. Pierś kasztanowata, a jej boki srebrne z białymi groszkami[9][7]. Zależy to jednak od podgatunku[7]. Samica skromniej ubarwiona bez pasków na twarzy i jaśniejsza na plecach oraz bez czarnego bocznego paska w groszki[9][7].
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]- Zachowanie
Ten dość towarzyski ptak żyje w małych stadach liczących od 8 do 25 osobników[7]. Jest skryty i trudny do zauważenia. Pomiędzy seriami biegania często kuca nieruchomo i staje się prawie niewidoczny. Rzadko lata, chyba że spłoszony z bliskiej odległości[9].
- Pokarm
Jest wszystkożerny. Zjada bezkręgowce, nasiona, owoce i bulwy (w okresie suszy)[7].
- Odzew godowy
Samce przepióra perlistego wydają gwiżdżący odzew godowy, przypominający niektórym przylot statku kosmicznego[9].
- Rozród
Są to zazwyczaj ptaki monogamiczne, choć w latach obfitego urodzaju samica może mieć dwóch partnerów, składa wtedy jaja do dwóch gniazd[10].
Para tworzy kopulaste gniazdo z traw, gdzie samica składa maksymalnie do 14 jaj z ciemnym plamkowaniem i wysiaduje je razem z samcem[7]. Po 32 dniach wysiadywania jednodniowe pisklęta opuszczają gniazdo, stając się zagniazdownikami[7]. Pozostają z rodzicami przez kilka miesięcy, czasem jeszcze przez zimę, po czym rozpraszają się[10].
Status
[edytuj | edytuj kod]Przepiór perlisty jest uznawany przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Trend liczebności populacji uznaje się za stabilny[3][11]. Od 2014 roku IUCN traktuje przepióra meksykańskiego (C. (m.) sallei) jako odrębny gatunek i zalicza go do kategorii NT (Near Threatened – bliski zagrożenia). BirdLife International uznaje trend liczebności tego taksonu za spadkowy ze względu na degradację siedlisk (nadmierny wypas zwierząt, wylesianie) i prawdopodobnie polowania[6]. W 1994 roku szacowano, że liczebność przepióra perlistego (wraz z podgatunkiem sallei) może przekraczać 500 tysięcy osobników[3][11]; w 2017 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji lęgowej na 1,5 miliona osobników[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Cyrtonyx montezumae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f Montezuma Quail (Cyrtonyx montezumae). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).
- ↑ a b c d Cyrtonyx montezumae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Odontophorinae Gould, 1844 - przepióry (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-30].
- ↑ a b c d F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-30]. (ang.).
- ↑ a b Cyrtonyx sallei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-08-01] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Grzebiące i inne ptaki naziemne, [w:] David Alderton, Encyklopedia ptaków świata, Peter Barrett, 2020, ISBN 978-83-8172-650-4.
- ↑ Montezuma Quail Identification. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-08-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e Montezuma Quail Cyrtonyx montezumae. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-08-01]. (ang.).
- ↑ a b c Montezuma Quail Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-08-01]. (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: Cyrtonyx montezumae. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-08-01]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].