Magreb
Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:
Coordinadas: 30°N 5°E / 30°N 5°E
| Magreb المغرب | |
|---|---|
 Mapa polìtica de su Magreb | |
| Istados e territòrios | |
| Tirada | 6.045.741 km2 |
| Populatzione | 105.095.436 |
| Densidade | 16,72 /km2 |
| Limbas | |
| Nùmene bividores | Magrebinos |
| Organizatziones regionales | |
| Zona orària | Dae UTC+0 a UTC+2 |
Su Magreb o Maghreb (in àrabu المغرب al-Maġrib; in bèrberu, Tamazgha) est unu faeddu chi signìficat literalmente «su logu in ue iscurigat», su Ponente, sa parte prus otzidentale de su mundu àrabu. S'impreat pro inditare sa parte otzidentale de s'Àfrica de su norte, susetotus Algeria, Marrocu, Tunisia e Lìbia.
Connotu fintzas comente Àfrica nord-otzidentale, su Magreb Àrabu (المغرب العربي al-Maghrib al-'Arabi), e Berberia, est una sub-regione de su norte de s'Àfrica chi est diaderus una parte otzidentale de su mundu àrabu e est mescamente musulmana. Sa regione incluet in s'interi Algeria, Lìbia, Mauritània (parte de s'Àfrica otzidentale ), su Marrocu, su Sahara Otzidentale e sa Tunisia, chi sunt totus istados membros de s'Unione de su Magreb Àrabu (UMA) francu su Sahara Otzidentale chi tenet istatus de territòriu perricadu intre su Marrocu e sa RASD. In su 2018, sa regione teniat una populatzione de prus de 100 milliones de persones.[1][2]
Su Magreb in generale si definit comente parte manna de s'Àfrica de su norte, inclùende parte manna de su desertu de su Sahara, ma escluet Egitu e Sudàn, chi formant parte de su Mashrek, sa parte orientale de su mundu àrabu. Sa definitzione traditzionale de su Magreb, chi dd'allindaiat a is montes de s'Atlante e a is pranos de costera de Marrocu, Algeria, Tunisia e Lìbia, fiat istèrrida cun s'inclusione de Mauritània e de su territòriu in perricadu de Sahara Otzidentale.[3][4]
In antis de sa costitutzione de is istados natzionales modernos in sa regione durante su sèculu XX, Magreb inditaiat masaprestu a un'àrea prus minore, intre su mare Mediterràneu e is montes de s'Atlante in su sud. Fatu·fatu s'incluiat su territòriu de s'estu de sa Lìbia, ma non sa Mauritània moderna. A sa fine de su sèculu XIX, su trèmene "Magreb" s'usaiat pro si refèrrere a sa regione de su Mediterràneu otzidentale in s'Àfrica setentrionale de costera in generale, e a s'Algeria, su Marrocu e sa Tunisia, in piessignu.[5]
Durante su guvernu de su regnu bèrberu de Numìdia, sa regione si fiat unida in forma entidade polìtica indipendente. Custu perìodu fiat istadu sighidu dae su domìniu o influèntzia de s'Impèriu romanu. FIat sighida a pustis s'ocupatzione curtza de is Vàndalos, remplasados pagu prus a tardu de sa conchista torra e ateretantu curtza, non prus dèbile de is romanos de s'Impèriu bizantinu. Is califados islàmicos fiant arribados a su pòdere suta su califadu omayyade, su califadu abbaside e su califadu fatimide. Su domìniu prus de dura fiat istadu su de sos istados bèrberos locales chi abbratzat unu arcu de tempus dae su sèculu VII a su XIII. S'Impèriu otomanu etotu aiat controlladu pro una iscuta de tempus partes de sa regione.[6]
Algeria, Lìbia, Mauritània, Marrocu e Tunisia ant istabilidu s'Unione de su Magreb Àrabu in su 1989 pro promòvere sa cooperatzione e s'intregatzione econòmica in unu mercadu comunu. S'unione at inclùdidu in su Sahara Otzidentale in manera implìtzita essende su Marrocu membru, e at postu fine a sa gherra frita longa intre Marrocu e Algeria a pitzu de custu territòriu. Sende gasi, custu progressu at tentu durada curtza e su sindacadu como est firmu.
Is tensiones intre Algeria e su Marrocu subra su Sahara Otzidentale ant torradu a aparèssere, afortigadas dae perricas de frontera chentza solutzione intre is duos istados. Custos duos cunflitos printzipales ant impedidu su progressu in is obietivos comunos de su sindacadu e in pràtica dd'ant lassadu paradu. S'instabilidade in sa regione e is minetzas creschende pro sa seguresa transfronteras ant torradu pesare is tratativas pro sa cooperatzione regionale. In su mese maju de su 2015, is ministros de Afàrios èsteros de s'Unione de su Magreb Àrabu aiant decraradu sa netzessidade de una polìtica de seguresa coordinada. Custu fatu at torradu a dare isperos de lòmpere a carchi forma de cooperatzione.[7]
Riferimentos
[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]- ↑ (EN) Northwest Africa, in english-for-students.com.
- ↑ (EN) History and present condition of the Barbary states, in archive.org.
- ↑ (EN) Travels in England, France, Spain, and the Barbary States, in the years 1813-14 and 15, in archive.org.
- ↑ (EN) Barbary Wars, 1801–1805 and 1815–1816, in history.state.gov.
- ↑ (FR) L'Union du Maghreb arabe, in maghrebarabe.org. URL consultadu su 18 nadale 2021 (archiviadu dae s'url originale su 20 abrile 2010).
- ↑ (EN) Maghreb, in bartelby.com. URL consultadu su 18 nadale 2021 (archiviadu dae s'url originale su 29 cabudanni 2007).
- ↑ Samir Amin, mir Amin, The Maghreb in the Modern World: Algeria, Tunisia, Morocco.
Àteros progetos
[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine] |
Wikimedia Commons tenet files chi ligant a: Category:Maghreb |