1628.
- Ovo je članak o godini 1628.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1590-e 1600-e 1610-e – 1620-e – 1630-e 1640-e 1650-e |
| Godine: | 1625 1626 1627 – 1628 – 1629 1630 1631 |
| Gregorijanski | 1628.. (MDCXXVIII) |
| Ab urbe condita | 2381. |
| Islamski | 1037–1038. |
| Iranski | 1006–1007. |
| Hebrejski | 5388–5389. |
| Bizantski | 7136–7137. |
| Koptski | 1344–1345. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1683–1684. |
| • Shaka Samvat | 1550–1551. |
| • Kali Yuga | 4729–4730. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4264–4265. |
| • 60 godina | Yang Zemlja Zmaj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11628. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1628 (MDCXXVIII) bila je prijestupna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u utorak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
- januar - Šah Džahan postaje vladar Mogulskog Carstva (do 1658).
- 17. 1. - Carlo di Gonzaga-Nevers stiže u Mantovu i proglašava se za vladara - doći će do Rata za mantovsko nasleđe (1628-31).
- 25. 1. - Melchior Klesl se vraća u Beč i na biskupsku stolicu.
- 1. 3. - Čarlsov rok za plaćanje brodarskog poreza (Ship money) od svih okruga u Engleskoj ali morao se povući zbog opozicije.
- 17. 3. - Oliver Cromwell prvi put nastupio kao član Parlamenta.
- 23. 3. - Kralj Ferdinand ponovno imenovao Žigmunda Erdedija banom "s punom vlašću" s određenom plaćom[1].
- 6. 4. - Bosanac Gazi Husrev-paša postaje veliki vezir (do 1631), Mehmed-paša Ćuprilić mu je haznadar[2].
- maj - Tridesetogodišnji rat: počinje opsada Stralsunda, jer grad ne želi prihvatiti Francburšku kapitulaciju po kojoj mora izdržavati Wallensteinovu vojsku (danski kralj Kristijan IV ga deblokirao 4. 8.).
- 7. 6. - Petition of Right ("Molbenica prava"): izložena prava podanika u Engleskoj koja kralj ne sme pogaziti.
- 20. 6. - Zagrebački biskup Petar Domitrović stigao u Varaždin da dočeka članove Vlaške komisije; međutim, neka Nijemica, kojoj je spočitnuo zbog grijeha preljube, bacila ga u tvrđavski šanac gdje se udavio[1]; nasljediće ga Franjo Ergelski (do 1637).
- 3. 7. - U Varaždinu sastanak Vlaške komisije, predstavnika hrvatskog sabora i zainteresirane vlastele. Komisija daje 10 razloga zašto Vlasi ne bi trebali postati podanici Hrvatske i kmetovi vlastele, koje Hrvati ne prihvaćaju[1].
- 5. 7. - Vlaški prvaci u Varaždinu: ne priznaju hrvatsku vlastelu već samo Nijemce i kralja[1].
- 11. 7. - Skup Vlaha u Rovišću (naoružanih 3.000 pješaka i 400 konjanika): komisiji kažu da ih preporuči kralju, vlasteli neće davati ni najmanju daću[1][3][4].
- 13 - 14. 7. - Komisija odlučila da njemački garnizon napusti Varaždin, tužbe Hrvata zbog krađa i ubojstava koje su počinili Vlasi prepuštene posebnom sudu[1].
- 23. 7. - Neredi u Veneciji i građanski sukobi između propapske i oligarhijske frakcije dužda Kornara i antipapske frakcije nižeg plemstva iza Reniera Zena iz Vijeća Desetorice.
- 6. 8. - Gradonačelnik Bamberga Johannes Junius spaljen kao veštac.
- Malo ledeno doba: godina bez leta u centralnoj Evropi, umnožila su se suđenja vešticama. Nerodna godina u Hrvatskoj - dogodine glad[1].
- 10. 8. - Švedski brod Vasa potonuo na prvom putovanju (izvučen 1961).
- 19. 8. - U Sibiru osnovan Krasnojarsk.
- 23. 8. - Ubijen omrznuti George Villiers, 1st Duke of Buckingham.
- 2. 9. - Bitka kod Wolgasta, Albrecht von Wallenstein porazio Kristijana IV.
- 8. 9. - Osamdesetogodišnji rat, bitka u Zalivu Matanzas na Kubi: Holanđani Pieta Heina zarobili špansku flotu s blagom.
- 22. 9. - Veliki vezir Gazi Husrev-paša prisilio na predaju erzurumskog pobunjenika Abaza Mehmed-pašu[5]
- 23. 10. - Na saboru u Zagrebu Žigmund Erdedi svečano uveden u bansku čast[1].
- 28. 10. - Opsada La Rochella okončana nakon 14 meseci predajom hugenota - definitivna pobeda Louisa XIII, katoličanstva i centralne vlasti u Francuskoj. U opsadi je stradalo 22 od 27 hiljada stanovnika grada.
- 21. 11. - Zasjedanje vrhovnog kraljevskog suda u Požunu: razmatra imanja u križevačkoj županiji koja su naselili Vlasi i Hrvati - određeno da oni moraju pripasti vlasteli i kraljevini Hrvatskoj; krajiški kapetani i generali (koji su štajerski Nijemci) nemaju prava na zemljište i narod[1] (odluka se ne može sprovesti)[8].
- Odigrana Gundulićeva "Dubravka".
- Rusinski unijatski episkop Metodije Terlecki stigao u Hrvatsku (do 1644)[9].
- Monasi manastira Remeta sakupljaju milostinju u pravoslavnom delu Poljske i Rusiji.
- William Harvey objavljuje Exercitatio Anatomica de Motu Cordis et Sanguinis in Animalibus sa nalazima o cirkulatornom sistemu.
- René Descartes napisao Regulae ad directionem ingenii ("Pravila za usmerenje uma", objavljeno posthumno).
- 3. 1. - Alvise II Mocenigo, mletački dužd († 1709)
- 8. 1. - François-Henri de Montmorency-Luxembourg, maršal Francuske († 1695)
- 12. 1. - Charles Perrault, bajkopisac († 1703)
- 10. 3. - Marcello Malpighi, doktor († 1694)
- 20. 9. - Marko Capogrosso, slikar iz Splita
- 1624-28? - Andrija Zmajević, književnik († 1694)
- 13. 7. - Robert Shirley, avanturista (* ca. 1581)
- 1. 8. - Juraj Baraković, pjesnik (* 1548)
- 16. 10. - François de Malherbe, pisac i kritičar (* 1555)
- Radnja Les Trois Mousquetaires iz 1844. se događa ove godine.
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Horvat, Ban Sigismund Erdedi
- ↑ Encyclopedia of the Ottoman Empire, Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters, p. 314 (Google Books)
- ↑ Historija n. J., 691
- ↑ Istorija s. n., 465
- ↑ History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1, Stanford J. Shaw, p. 195 (Google Books)
- ↑ Historija n. J., 582
- ↑ Sarajevo u osmanskom periodu Arhivirano 2011-05-21 na Wayback Machine-u, sarajevo.ba
- ↑ Istorija s. n., 466
- ↑ Vladimir Ćorović, Verski pokreti, rastko.rs
- Literatura
- Rudolf Horvat, Ban Sigismund Erdedi (hr Wikisource)
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5