Ciyalilu.ciyalilay
Ciyalilu.ciyalilay （Hulam a kamu: 伽利略·伽利萊；Italy a kamu: Galileo Galilei）
nukaudipan生平
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u wawa ni ciyalilu tu sakakaay a tatayna “siuni maliya.saylaysete” kapah tu wama, nadikudan sa atu wamam pulungn amutadem i hululunsesen suziwzikaay a tabakiay nu tumunaw ci kaluli nilecuhan i yitali nu pisa “itawya u hululunse luma nu kakitaan”.
伽利略的大女兒維吉尼亞（修女瑪利亞·塞萊斯特），對父親終身盡孝，後與父親同葬在佛羅倫斯聖十字大殿伽利略生於義大利比薩（當時為佛羅倫斯公爵領地）。
u wawa ni uncincu.ciyalilay atu ci ciliya.amannati sakaenem a wawa nu sakakaay.
是溫琴佐·伽利萊與茱莉亞·阿曼娜蒂六個兒子中的長子。
Uncincu u singanganay tu matinengay miulugang, matineng tu misanga tu datuk atu aaduhan a sapidatuk a cuda.
溫琴佐是個著名的魯特琴手、作曲家和樂理學者。
ci kalilu udip matineng ku lima miulugang, miduduc tu kawaw nuwama nuka pabaliw t uku wayway, nu tineng misinanut, usausi tu sapitanam nu epuc amuwala, u tuki atu unput u cacay nisaliyat manamuh miadih , atu misausi atu mitanam masasuacawa atu mibuhat muhalhal.
伽利略自己是個靈巧的魯特琴手，並繼承了其父對現有權威的懷疑態度、對精湛謹慎的、量化實驗的價值取向、對時間或韻律的周期或是音樂性的欣賞，以及對數學與實驗聯姻的期望與啟迪。
Kalilu lalma kuheni malkaka u tatuluay balakitu nutademawan tu, sasabaay ci mikaylancilu mala singanganay tu matinengay miulugang, misangaay tu dadadiwan.
伽利略五個兄弟中的三個長大成人，最小的是米凱蘭傑洛成為了著名的魯特琴手、作曲家。
ci kaluli pakayni labunuluma’ nuheni u kakawsan ci kalilu.punitu a pangangan, ci punitu sa u hululunse a ising, saydan nu dayga, mikuwanay; yu sabaw sepat henay a siki nu dikudan tu, u ngangan nu labunuluma’ sumaden tu kalilay ha.
伽利略是根據一個家庭先祖伽利略·博尼圖來命名的。博尼圖是位佛羅倫斯醫生、大學教授、政治家；在14世紀末期，家族姓氏從博尼圖改為伽利萊。
Kalilu,punitu tademen i hululunse a siziwzikaay a tabakiay a tumunaw, 200 amhcaan nudikudan ina singanganay nu dikudan a lalumaan ci ciyalilu,ciyalilay itini atu baki maneknek ku bi’itini.
伽利略·博尼圖被葬在佛羅倫斯聖十字大殿，200年後這位著名後裔伽利略·伽利萊在此與先祖一同長眠。
yu kalilu.kalilay waluay henay ku mihcaan nida, ulabunuluma; nuheni mabulaw i hululunse, nika i ciyapuka.puluni papidapuen tusa amihcaan.
當伽利略·伽利萊8歲時，他的家庭搬回了佛羅倫斯，但是他在傑卡布·博洛尼那裡寄養了兩年。
nadikudan sa miliyas tu hululunse nu amin tu nutimulan 35 a kuli ku laad tu uwalungpulusa nu kamatulayse a cudadan nu sakasunghu tu siwni tida minanam.
之後，他在離佛羅倫斯東南35公里的瓦隆布羅薩的卡馬多萊斯修道院裏學習。
malamikingkiway 作為科學家
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]ci kaluli mizinziya tu ciwlu, yu wawahenay maedes ku pidateng itawya sakamusa amipuyuh hakiya mala sunghu sa, nika u wamanida pacici sa papi cuda tu sakalaising i pisa adayga micuda.
伽利略篤信基督，在年少時曾經嚴肅地考慮過是否要剃髮成為修士，但他父親堅持他去比薩大學學醫。
I 1581 a mihcaan minanam tu nuisingsa, maadih nida ku nikahuyahut nu macaitay a dingki, macuduh nubali ku macacuyay a dingkisa idaw ku tabaki nu nikahuyahuy sinadioaan.
在1581年學醫時，他注意到了搖擺的吊燈，吊燈在風的推動下劃出大小不一的軌跡。
atu udip nu saculil tu idang apatinaku, madih ni kaluli ku macacuyay a dingki nuni kahuyahuy nu laad mahica,
與自己脈搏做出對比後，伽利略發現不論吊燈搖擺的距離如何，他們的週期時長都是相同的。回家後，他架起了兩個長度相同的擺，將其中一個擺晃動大一些，另一個小一些，結果發現他們的時長的確相同。