Czesław Miłosz

Czesław Miłosz, 1998 nî 12 goe̍h Kraków hip

Czesław Miłosz (1911 nî 6 goe̍h 30 ji̍t – 2004 nî 8 goe̍h 14 ji̍t), Pho-lân-gí ê si-jîn, sàn-bûn-ka. I chhut-sì tī Lō͘-se-a Tè-kok thóng-tī ê Lietuva, Šeteniai hit-tah-á. Sui-bóng i ê poē-kéng sī Pho-lân, i it-seng kiông-tiāu i hām Lietuva ê koan-hē, chheng-hō͘ ka-kī sī "Lietuvos Grand Duchy siōng-boé-ê kong-bîn". I toà koè Vilnius chit ê thàu-lām bô-kāng cho̍k-kûn, bûn-hoà ê siâⁿ-chhī, tī hia ê seng-oa̍h éng-hióng i it-seng. I 1940 nî lī-khui Vilnius, kàu-kah 1992 nî chiah tńg--khì. Āu--lâi toà Bí-kok. I tit-tio̍h 1980 nî ê Nobel Chióng, bûn-ha̍k lūi. Hit nî Pho-lân ê Gdansk tng ū hoán Kiōng-sán-tóng ê kang-lâng ūn-tōng. Koè-sin chêng tī Pho-lân ê Kraków khiā-khí.

1944 nî ê sî-chūn, i kū-choa̍t chham-ka Warszawa Khí-gī hoán Nazi. Tek-kok chiàm Polska ê hit 5 tang, i thè Polska ê tē-hā cho͘-chit pian-siá khan-bu̍t.

Chiàn-āu i chò Pho-lân Jîn-bîn Kiōng-hô-kok tiàm Bí-kok, Hoat-kok ê goā-kau-koaⁿ, hū-chek bûn-hoà pō͘-mn̂g. M̄-koh tī 1951 nî thoat-lî koan-hē, lâu tī Hoat-kok. 1953 nî i tit-tio̍h Au-chiu Bûn-ha̍k Chióng (Prix Littéraire Européen).

1961 nî khai-sí tī Berkeley ê California Tāi-ha̍k hun-hāu chò Slavic gí-giân bûn-ha̍k ê kàu-siū, thoè-hiu liáu-āu (1978) chò Professor Emeritus.

Miłosz chú-iàu sī si-jîn, m̄-koh i hit pún sàn-bûn chi̍p, Zniewolony umysł ("Sok-pak tiâu leh ê ì-sek"), khiok-sī i siōng chhut-miâ ê tù-chok, chē lâng o-ló sī gián-kiù ke̍k-koân chi-hā, tì-sek hūn-chú ê su-sióng án-choáⁿ hông niú-khiok siōng iu-siù ê 1 ê tù-chok. I kóng, pìⁿ-chiâⁿ hoán-tùi-phài ê tì-sek hūn-chú bī-pit ū siōng kian-kiông ê ì-sek, tian-tò sī ū siōng nńg-jio̍k ê ūi. Lâng ê náu ū-hoat-tō͘ kā jīn-hô mi̍h ha̍p-lí-hoà, m̄-koh lâng ê ūi kan-na ū-hoat-tō͘ thun-jún hiah chē.

I kóng, chò 1 ê si-jîn i bô beh khì tāng-tio̍h ka-kī kok-ka ê siong-chhùi, khah bē khang-chhùi pìⁿ-chiâⁿ sîn-sèng--ê.

Czesław Miłosz ê miâ kì tī Í-sek-lia̍t ê Yad Vashem kì-liām-koán; in chun-kèng i sī "Kok-tō͘ Tang-tiong Ū-gī ê".

I 93-hoè koè-sin ê sî-chūn ū 3 ê kok-ka ê hō͘-chiàu.

I ê si-chok ū lâng kā hoan-e̍k chò Bân-lâm-gí (Tâi-oân).

Chok-phín

• Kompozycja (1930)
• Podróż (1930)
• Poemat o czasie zastygłym (1933)
• Trzy zimy (1936)
• Obrachunki
• Wiersze (1940)
• Pieśń niepodległa (1942)
• Ocalenie (1945)
• Traktat moralny (1947)
• Zniewolony umysł (1953, sàn-bûn)
• Zdobycie władzy (1953)
• Światło dzienne (1953)
• Dolina Issy
• Traktat poetycki (1957)
• Rodzinna Europa (1958, chū-toān)
• Kontynenty (1958)
• Człowiek wśród skorpionów (1961)
• Król Popiel i inne wiersze (1961)
• Gucio zaczarowany (1965)
• Widzenia nad Zatoką San Francisco (1969)
• Miasto bez imienia (1969)
• Prywatne obowiązki (1972)
• Gdzie słońce wschodzi i kiedy zapada (1974)
• Ziemia Ulro (1977)
• Ogród nauk (1979)
• Hymn o perle (1982)
• Nieobjęta ziemio (1984)
• Kroniki (1987)
• Dalsze okolice (1991)
• Zaczynając od moich ulic (1985)
• Metafizyczna pauza (1989)
• Poszukiwanie ojczyzny (1991)
• Rok myśliwego (1991)
• Na brzegu rzeki (1994)
• Szukanie ojczyzny (1992)
• Legendy nowoczesności (1996)
• Życie na wyspach (1997)
• Piesek przydrożny (1997)
• Abecadlo Miłosza (1997)
• Inne Abecadło (1998)
• Wyprawa w dwudziestolecie (1999)
• To (2000)
• Orfeusz i Eurydyka (2003)

Goā-pō͘ liân-kiat

• Ūi Miłosz chò ê bāng-chām (Polska-gí)
• Tâi-gí hoan-e̍k
• Kán-kài Miłosz Archived 2004-07-25 at the Wayback Machine. (Hoâ-gí)
• Berkeley Daily Planet (Eng-gí)
• Baltic Times (Eng-gí)