Anataz

Anataz

Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	oktaedryt
Skład chemiczny	TiO2 (dwutlenek tytanu)
Twardość w skali Mohsa	5,5–6
Przełam	muszlowy
Łupliwość	doskonała w dwóch kierunkach
Układ krystalograficzny	tetragonalny
Właściwości mechaniczne	Spójność: kruchy
Gęstość	3,8–3,9 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	bezbarwny, różowy, czerwony, żółty, brunatny, niebieski, czarny
Rysa	biała
Połysk	metaliczny do diamentowego (tłustawy)

struktura anatazu

Anataz (gr. anatasis = wydłużenie) – minerał, odmiana polimorficzna dwutlenku tytanu. Według ustaleń Louisa Nicolasa Vauquelina jego właściwości są analogiczne do rutylu. Pierwszy raz o tym minerale pisano w roku 1738.

Właściwości

Parametry komórki elementarnej:
a = 0,37852 nm
b = 0,37852 nm
c = 0,95139 nm

Tworzy kryształy ostro zakończone o postaci podwójnej piramidy. Rzadziej ma pokrój słupkowy lub tabliczkowy. jest jedną z trzech odmian polimorficznych dwutlenku tytanu obok rutylu i brukitu. Jest kruchy, przezroczysty, ciemno zabarwione kryształy wykazują pleochroizm o barwach: żółtobrązowej, zielonkawoniebieskiej, brązowej.

Występowanie

Powszechnie występuje jako składniki skał magmowych i metamorficznych. W żyłach typu alpejskiego, iłach, piaskowcach. Tworzy się z roztworów hydrotermalnych obok kryształu górskiego i adularu. Występuje niemal wyłącznie w formie małych, rozproszonych kryształów.

Miejsca występowania: Szwajcaria – w masywie St.Gothard i Francja – Bourg d'Oisans – połyskujące żółte kryształy, Norwegia – ciemnoniebieski anataz, Rosja – Ural, USA – Kolorado, Brazylia – Minas Gerais, RPA.

W Polsce: występuje w Sudetach, stwierdzony w okolicach Jeleniej Góry, Kowar, Strzelina.

Zastosowanie

• Jest wykorzystywany do produkcji głównie bieli tytanowej,
• do pozyskiwania tytanu.
• ma znaczenie naukowe
• stanowi poszukiwany kamień kolekcjonerski,
• bywa używany jako kamień jubilerski

Bibliografia

• Olaf Medenbach, Cornelia Sussieck-Fornefeld: Minerały. Warszawa: Świat Książki, 1996, seria: Leksykon Przyrodniczy. ISBN 83-7129-194-9.
• Podręczny Leksykon Przyrodniczy – Minerały i kamienie szlachetne
• Atlas mineralogii
• R.Hochleitner – Minerały i kryształy