Internacia Fonetika Alfabeto

	Lokoj de artikulacio
	Labialo
	Bilabialo
	Labial-velaro
	Labial-alveolaro
	Labial-dentalo
	Koronalo
	Lango-labialo
	Interdentalo
	Dentalo
	Alveolaro
	Apeksa konsonanto
	Laminalo
	Postalveolaro
	Alveolo-palatalo
	Retroflekso
	Dorsalo
	Palatalo
	Labial-palatalo
	Velsono
	Uvularo
	Uvular-epiglotalo
	Radikalo
	Faringalo
	Epigloto-faringalo
	Epiglotalo
	Glotalo
	Ĉi tiu paĝo entenas fonetikan informon en la IFA, kiu povas ne ĝuste montriĝi per iuj retumiloj.
	[Helpon!]
	v • d • r

Partoj
	simbolo de Internacia Fonetika Alfabeto vd

Internacia Fonetika Alfabeto
fonetika alfabeto
Komenco	aŭgusto 1888 vd
Partoj
	simbolo de Internacia Fonetika Alfabeto vd
Retejo	Oficiala retejo
	v • d • r

La Internacia Fonetika Alfabeto (IFA; angle International Phonetic Alphabet [IPA]; france L'alphabet phonétique international [API]) estis kreita de britaj kaj francaj fonetikistoj sub observado de la Internacia Fonetika Asocio, fondita en Parizo dum la jaro 1886. La organizaĵo kaj la alfabeto havas la mallongigon IFA. La IFA intencas esti norma alfabeto por la fonetika skribado de ĉiuj lingvoj. Multajn fojojn dum ĝia historio, la alfabeto ŝanĝiĝis, inkluzive de kelkaj grandaj ŝanĝoj oficialigitaj ĉe la IFA-Kunveno ĉe Kiel (1989); la plej aktuala versio aperis en 1993, reŝanĝita en 1996. La plejparto de la literoj elvenis el la latina alfabeto aŭ estas modifitaj latinaj literoj, kelkaj el ili elvenis el la greka alfabeto, kaj kelkaj aliaj ŝajne ne estas rilataj al iu ajn norma alfabeto.

Priskribo

La konsonantoj kiuj elvenas rekte el la latina alfabeto preskaŭ ĉiam similas al siaj esperantaj sonoj: /p/, /b/, /t/, /d/, /k/, /g/, /m/, /n/, /f/, /v/, /s/, /z/, /h/, /l/, /r/, /j/. Ankaŭ la kvin esperantaj vokaloj /i/, /e/, /a/, /o/, kaj /u/, samas al la IFA-vokalliteroj.

La restantaj simboloj, kiuj estas komunaj inter la IFA-a kaj la latina alfabeto, kiel /c/, /ø/, /y/, kaj /w/, reprezentas sonojn kiuj estas skribataj per tiuj literoj en aliaj lingvoj (en tio w identas al esperanta ŭ). /c/ estas palatala plozivo, kiel en la indonezia lingvo. /y/ estas la vokalo kiun signifas tiu litero en la skandinaviaj lingvoj (aŭ ü en la germana/turka/hungara/estona). La ĝenerala principo estas uzi nur unu simbolon por ĉiu fonemo, evitante du- aŭ tri-literaĵojn tiajn kiaj "sh" en la esperanta -h-sistemo, sx en la x-sistemo, "th" en la angla, "ch" kaj "eau" en la franca, "sch" kaj "ng" en la germana ktp.

La literoj kiuj estas modifitaj latinaj literoj ofte signifas similan sonon. Ekzemple, ĉiu retrofleksa konsonanto havas la saman simbolon al la sammaniere elparolata alveola konsonanto, kun hoketo ĉe la fundo de la litero.

Diakritiloj povas esti kombinataj kun IFA-literoj por skribi modifetitajn fonetikajn sonojn aŭ artikulaciajn ŝanĝetojn. Ekzistas ankaŭ specialaj signoj por supersegmentaĵoj kiel akcento kaj tono.

Kiam oni enmetas IFA-literojn en alian skribmanieron, ili estas izolataj el la resto de la teksto aŭ per diagonalaj strekoj ("/") aŭ per angulaj brakumoj ("[" kaj "]"). Lingvistoj uzas brakumojn kiam ili skribas laŭparole kaj montras ĉiun aŭdeblan kvalitan distingon de ĉiu sono. Ili uzas diagonalajn strekojn por montri nur la distingojn inter sonoj, kiujn uzas la lingvo por distingi inter vortoj.

IPA-numeroj

Ĉiu IFA-litero havas propran numeron, por ne estu konfuzo inter similaj signoj (ekzemple, ɵ kaj θ, ɤ kaj ɣ, or ʃ kaj ʄ) dum presado de manskribaĵoj. Diversaj grupoj havas diversaj intervaloj de numeroj.^[1]

Numerojn havas ne nur fonemoj, sed ankaŭ aliaj signoj. Ekzemple, la vasta antaŭa nerondigita vokalo [a] havas la numeron 304, la diakrita signo de centrigo [◌̈] havas numeron 415, do , do la vasta centra nerondigita vokalo [ä] havas IPA-numeron 304 415.

La alfabeto

Konsonantoj

Pulmonikaj

Nepulmonikaj kaj pluaj simboloj

Nazalo

m

ɱ

n̪

n

n̠

ɳ

ɲ

ŋ

ɴ

Klaketo

ʘ

ǀ

ǃ

ǂ

ǁ

Plozivo

p

b

•

t

d

ʈ

ɖ

c

ɟ

k

ɡ

q

ɢ

ʡ

ʔ

Injektivo

ɓ

ɗ

ʄ

ɠ

ʛ

Frikativo

ɸ

β

f

v

θ

ð

s

z

ʃ

ʒ

ʂ

ʐ

ç

ʝ

x

ɣ

χ

ʁ

ħ

ʕ

ʜ

ʢ

h

ɦ

Ejektivo

Alproksimanto

ʋ

ɹ

ɻ

j

ɰ

Ceteraj lateraloj

ɺ

ɫ

Trilo

ʙ

r

•

ʀ

•

Duoblartikulacia
alproksimanto

ʍ

w

ɥ

Frapeto

•

ѵ

ɾ

ɽ

•

Duoblartikulacia
frikativo

ɕ

ʑ

ɧ

Laterala frikativo

ɬ

ɮ

•

Afrikato

ts

dz

tʃ

dʒ

Laterala alproksimanto

l

ɭ

ʎ

ʟ

Duoblartikulacia
plozivo

k͡p

ɡ͡b

ŋ͡m

Noto 1: Kiam du signoj aperas en paro, la dekstra reprezentas voĉan konsonanton.
Noto 2: Ombraj areoj reprezentas artikulaciojn juĝitajn maleblaj.

Vokaloj

Manieroj de artikulacio
Bruanto
Klaketo
Plozivo
Ejektivo
Injektivo
Afrikato
Frotsono
Siblanto
Sonoranto
Nazalo
Frapeto
Trilo
Alproksimanto
Fluanto
Vokalo
Duonvokalo
Lateralo
Ĉi tiu paĝo entenas fonetikan informon en la IFA, kiu eble ne ĝuste montriĝos en ĉiu retumilo. [Helpon!]
redaktu

	Antaŭa				Centra			Malantaŭa
Malvasta	i	y			ɨ	ʉ		ɯ	u
			ɪ	ʏ			ʊ
Mezmalvasta	e	ø			ɘ	ɵ		ɤ	o
					ə
Mezvasta	ɛ	œ			ɜ	ɞ		ʌ	ɔ
	æ				ɐ
Vasta	a	ɶ						ɑ	ɒ

Noto: Kiam du signoj aperas en paro, la dekstra reprezentas rondigitan vokalon.

Supersegmentaĵoj

ˈ	Ĉefakcentita silabo
ˌ	Duarange akcentita silabo
ː	Longeco
ˑ	Duone longa sono
˘	Mallongegeco
.	Silaba limo
\|	Malgranda akcentogrupo (silabareto)
‖	Granda akcentogrupo (intonacio)
‿	Kunligilo (manko de aparteco)

Tonoj kaj akcentoj

e̋ aŭ ˥	Altega tono
é aŭ ˦	Alta tono
ē aŭ ˧	Meza tono
è aŭ ˨	Malalta tono
ȅ aŭ ˩	Malaltega tono
ě	Altiĝanta tono
ê	Malaltiĝanta tono
↓	Tona malaltigo
↑	Tona altigo
↗	Tutfraza tona altigo
↘	Tutfraza tona malaltigo

Diakritiloj

Diakritaj signoj

n̥ d̥	Senvoĉa	b̤ a̤	Spire voĉa	t̪ d̪	Dentala
s̬ t̬	Voĉa	b̰ a̰	Knare voĉa	t̺ d̺	Langopinta
tʰ dʰ	Aspiracia	t̼ d̼	Langolabiala	t̻ d̻	Langlamena
ɔ̹	Pli rondigita	tʷ dʷ	Bilabialigita	ẽ	Nazaligita
ɔ̜	Malpli rondigita	tʲ dʲ	Palataligita		Nazala konsonantofino
u̟	Antaŭigita	tˠ dˠ	Velarigita		Laterala konsonantofino
i̠	Malantaŭigita	tˁ dˁ	Faringita		Sen aŭdebla konsonantofino
ë	Alcentrigita	l̴	Velarigita aŭ faringita
e̽	Mezigita kaj alcentrigita	e̝	Malvastigita
ɹ̩	Silabnuklea	e̞	Vastigita
e̯	Nesilabnuklea	e̘	Antaŭigita langobazo
ə˞	Ro-eca	e̙	Malantaŭigita langobazo