Oos Men
An Oos Men o termyn kynsistorek pan wre tus toulys a ven. Prenn, eskern ha devnydhyow erel o usys ynwedh rag toulys, mes ny dhur an taklow ma maga ta. Ytho, y kevir moy a doulys men. Men o usys (yn arbennik eghen gales a ven henwys kelester) rag treghi taklow.
An oos a dhallathas gans an kynsa toulys men, nans yw a-dro dhe 2.7 milvil vledhen. Nebes bagas a dus o hwath y'n Oos Men bys y'n 20ves kansvledhen. Ynwedh i a wre ladha enevales rag boos ha dillas. I a usya kroghen eneval rag aga skovvaow.
An oos wosa Oos Men yw Oos Brons, henwys warlergh alkan brons. An Oos Men a dhiwedhas pan dhiskudhas tus an art teudhi (gul alkan). An kynsa alkan usys o kober, sewyes gans brons. Dres lycklod, tus a dhallathas usya brons yn le men yn Est Kres yntra 3000 ha 2000 KOK.
An Oos Men yw rynnys gans hendhyskonydhyon (tus neb a studh kreryow) yn teyr rann: Paleolithek ("men koth"), Mesolithek ("men kres") ha Neolithek ("men nowydh"). Priweyth a veur dismygys dres Oos Men Neolithek..
An Paleolithek yw oos kynsistorek aswonnys gans an displegyans a doulys men. Ev a styr an rann vrassa a dermyn denses (a-dro dhe 99% a istori den) war an Norvys, a nans yw 2.7 milvil vledhen dhe nans yw 20,000 vledhen. Ev a veu sewyes gans an Mesolithek ha'n Neolithek.
Yma'n erthygel ma owth usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek kres.
 |
Erthygel kott yw hemma. Ty a yll agan gweres y wellhe! Mar kodhes moy a-dro dhe'n desten ma, klyck chanjya ha dalleth skrifa! |
|
Onan a'n mil erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma. |