Book PDF
Book PDF
NdIdj yd idys;Hh
11 fYa%‚h
i
m<uqjk uqøKh 2015
fojk uqøKh 2016
f;jk uqøKh 2017
isõjk uqøKh 2018
miajk uqøKh 2019
ISBN 978-955-25-0408-2
ii
Y%S ,xld cd;sl .Sh
Y%S ,xld ud;d
wm YS% ,xld" kfuda kfuda kfuda kfuda ud;d
iqkaor isßnßkS" iq/¢ w;s fidanudk ,xld
OdkH Okh fkl u,a m,;=re msß ch N+ñh ruHd
wmyg iem isß fi; iokd Ôjkfha ud;d
ms<s.kq uek wm Nla;s mQcd
kfuda kfuda ud;d
wm YS% ,xld" kfuda kfuda kfuda kfuda ud;d
Tn fõ wm úoHd
Tn u h wm i;Hd
Tn fõ wm Yla;s
wm yo ;=< Nla;s
Tn wm wdf,dafla
wmf.a wkqm%dfKa
Tn wm Ôjk fõ
wm uqla;sh Tn fõ
kj Ôjk foñfka ks;sk wm mqnqÿ lrka ud;d
{dk ù¾h jvjñk /f.k hkq uek ch N+ñ lrd
tl ujlf. ore le, neúkd
huq huq ù fkdmud
fm%au jvd ieu fNao ÿ/r Þ kfuda kfuda ud;d
wm YS% ,xld" kfuda kfuda kfuda kfuda ud;d
iii
wms fjuq tl ujlf. orefjda
tl ksjfiys fjfikd
tl mdge;s tl reêrh fõ
wm lh ;=< ÿjkd
wdkkao iurfldaka
iv
v
fmrjok
ví,sõ' tï' chka; úl%ukdhl"
wOHdmk m%ldYk flduidßia ckrd,a"
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j"
biqremdh"
n;a;ruq,a,'
2019'04'10
vi
kshdukh yd wëlaIKh ví,sõ' tï' chka; úl%ukdhl
wOHdmk m%ldYk flduidßia ckrd,a
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
ixialdrl uKav,h
1' r;akisß wrx., uydpd¾h
YS% chj¾Okmqr úYajúoHd,h
NdId ixialrKh
uydpd¾h mS' î' talkdhl
vii
wjidk we.hSu
1' uydpd¾h úu,a Ô' n,.,af,a
2' uydpd¾h r;ak úfÊ;=x.
f,aLl uKav,h
fidaÿm;a lshùu
ch;a mshoiqka l¾;D uKav,h" is¿ñK"
,xldfõ iSudiys; tlai;a m%jD;a;s m;% iud.u
msgljr ks¾udKh
bkaÈl .=Kj¾Ok
viii
mgqk
1 o<od fmryer 1
jpk fjka fldg ,sùu 6
2 ÿlg lshk lú iSmo 8
3 wlaIr ud,dj yd wlaIr úkHdih 13
4 úYajfldaIh 25
isxy, wldrdÈ ms<sfj< 28
5 riska ri ujk nia uysuh 33
6 jdlH Í;s 41
l¾;D ldrl l¾u ldrl fNaoh 42
úfYaI jdlH Í;s 45
7 jdlH rpkh 49
8 idys;H ri úkaokh yd úpdrh 56
idrdxYlrKh 69
9 Èhjr isßir 73
ix
10 YS%u;a whsj¾ fcksx.aia 80
11 úNla;s 89
12 ni bmÿKq ieá wikq h úia;r 100
rdcldß yd jHdmdßl ,sms ,sùu 110
13 nyq úO udOH Ndú;h 113
ì;a;s mqj;am;a ,sms yd iÕrd ,sms 117
l;= jels 118
;Sre ,sms 119
14 rg jgd mo rgd 121
ikaê 127
15 iudi 129
16 fYdalh;a rihla l< ñksfila 137
17 m%;Hhd¾: kdu 145
;oaê; 146
lDoka; 153
18 ñys ,sh k<f,a wxck ;s,fla''' 156
x
o<od fmryer 1
wei<
wei< fyj;audifhyscQ,s udifhys
^cq,s-wf.da
Èjhsifa;ka=& m%O
Èjhs
dk fúydria
ka m%:Odk dk
úydria
lsysmhla
:dk uqls ,a ysm
fldg
hla uqf.k,a fldg meje;a f.kfjkmeje;aw,xldr
fjk
w,xldr
fmryer foa fmryer
YSh ckhdf.a foaYShfukackhdf.a
u úfoaYslfuka hkaf.a ou
úfoa
wdl¾IKhg
Yslhkaf.a ,la o wdl¾IKhg
jQ foaYSh ixia ,lalD;sjQldx.hls
foaYSh '
ixia
uykqljD;sr"lw¨;a
dx.hlskq ' uykq
jr" kj.uq
jr fukaj" fojq
u l;r.u"
kaor" r;afojq
kmqk
raoh"r"
w¨;a
l;r.u
kqjr"wdÈ kj.uq
ia:dkj,j" r;aokwei<
mqrh wdÈfmryer ia:dkj,
meje;awei<
jqK
fmryer
o b;d W;a meje;a
l¾Ifhka
jqK o b;dwei< W;afmryer
l¾Ifhkameje;a wei<ffmryer
jkafka
meje;a
uykqjfrjka o<od
fka ud,s
uykq .dj
jr wdYs
o<od
%;jud,s
h' .dj wdYs%;j h'
mrïmrdkq
mrïmrdkq..;j ;jmejf;k
mejf;kk¾;k" k¾;k" jdok
jdok yd rx.k
yd rx.k wx.
rdYs
wx.hlsrdYs
ka h
ydlsk bmer‚
a yd bmer‚
pdß;%j,s pdß;%
ka iuka
j,skúa ;iuka
fï ú fmryer
; fï
YSfmryer"
% ,dxflah YSwkkH;dj
% ,dxflah ms<wkkH;djsìUq lrk W;a ms<isìjhla
Uq lrkf,i
ie,flhs
W;aijhla ' wfma
f,i wei< ie,flhs
fmryer ' mer‚
wfma wei<bkaÈhdfõ fmryer
mej;s
wdIdV
mer‚W;a bkaiÈjhdfõ
fyj;a mej;s
wei< wdIdV
fl<sf W;a
ha i
mßKdufhka
j fyj;a wei< we;s
jQfl<s
jla fia
fha msmßKdufhka
<s.efka' uykqwe;s jr wei< jQjlafmryer
fia ie,flhs j¾;udk '
uquykq
yqKqjjrr f.k
wei<we;a fmryer
f;a lS¾;s j¾;udk
YS% rdcisxuqyyqKrdcqjriufhys
f.k
mgka
we;af;anjlS¾fmfka ;s YS% ' rdcis
úúOxym%f rc
oaYj,iufhkawei<miqfmryer j nj
meje;a
fmfkaf'jkq úúO fham%ftaoaYtaj,m%f
wei<
oaYhgfmryer wêm;s meje;a
fia ie,flkfjkqfha
foúhl=
ta ta m%foauq
Y, hga lrwêm;s .ksfia
ñksie,flk
' tfy;a foúhl= uykqjruq,wei< a lr
fmryer
.ksñks' uykqo<odjjruqwei< ,a ;ekafmryer
ys ,d o<odj meje;auqf, jk a ;eka
fn!oa
ys,dO
ufyda
meje;a;aifjk
jhla fn!oajk Ow;rufyda thg ;aimßjdr
jhls' jYfhka
tfy;a thg úúO
foújreka
mßjdr jYfhka iïnkaúúO O lr foújreka
.ekSu is iïnka
ÿ flf¾'O lrtfyhs .ekSuka
o<od
isÿ flf¾'
fmryer tfyhs úúO ka o<od
wd.ï fmryer
w;r iyÔjkh úúO wd.ï j¾Okh
w;r
lrk
iyÔjkh pdß;%j¾Okhjdß;%j,slrkka iukapdß;% ú;pdß;%
jQjlaj,sfia
ka iuka
w.h úl< ;
yels
jQjlah'fia isxy,
w.h úYal<
jfldayels
Ifha h' ;=kisajxk
y,ldKaúYav jflda
fha wei<
Ifha
fmryer
;=kajk ldKa uefhka vfhajk wei< ,smfmryer
sh wdY%fuefhkahka iïmdÈ; jk ,smfï sh
mdvu
wdY%fhkao<odiïmdÈ;
fmryerfuu ms<sn|mdvu fláo<od ye¢kafmryer
ùuls' ms<sn|
flá ye¢kaùuls'
“ld,;=jlal= fjä iy fldä;=jlal= úismy .Kka .; fkd yels ;rï
uy;a f>daIdjla tod meje;a;=jd h' fuhdldr uy;a f.!rjfhka lr`vqj
jevujd f.keú;a we;d <Õ isáh m,af,a.ïmfya uyks,fï w;g
W;=udKkajykafiaf.ka lr`vqj ,enqKd h' we;d msg isáh ud;f,a
Èidm;s uy;auhd iy Wvm<df;a Èid uy;auhd;a úiska rkays,sf.a
wNHka;rhg lr`vqj jevujd we;d msáka ìug neyemq ;ek f;ajdj
NdKav wr.;a iEu ro,jre úiska u W;=udKkajykafiag jev isàug
;kd ;snqK m%:u uKavmhg W;=udKkajykafia le|jdf.k f.dia tys
fmdfrd;a;= l<d h'”
tl, w,s we;=ka msßjrd .;a m%foaYSh kdhlfhda Tjqkaf.a Oc iy ,dxPk /f.k
yuqqodj msßjrd f.k fmryerg tla jQy' j¾;udkfha th o<od ud,s.dfõ ks,OdÍka
iy .x oyfha úodfk,d we;=¿ m%dfoaYsl iq¿ ks,OdÍka msßilg iSud ù ;sfí' by;
oelajqK wjêhg jvd j¾;udkfha o<od fmryer k¾;kdx. /ilska iukaú; h'
fjia kegqï wdÈ úÑ;%dx. /ila thg tla ù ;sfí'
w;S;fha isg fï olajd úúO fjkialïj,g Ndckh fjñka mj;ajd f.k wd kuqÿ
o<od fmryer .uka lsÍfï idïm%odhsl wkqms<sfj<la o olakg ,efí' tlS
fm<.eiafï ;sfnk iuyr fmryer wx.j, ixfla;d;aul w¾: o we;s njg woyila
mj;S' kshÕfhka yd ÿ¾NslaIfhka rg wdrlaId lr f.k rdcH úpdÍu md,lhdf.a
hq;=luls' ta i|yd c,h w;HjYH h' jeiaig wêm;s bkaø foúhkaf.a ksfhdað;hd
f,i rc;=ud fï ish,a, ixfla;d;aulj bgq lrhs' lma isgqùu" Èh lemSu wdÈh
c,h yd iïnkaO ixfla;d;aul ld¾h fia ie,fla' tksid u o<od fmryer c,h
wdYs%; W;aijhla f,i o ie,flhs' jeiai wdYs%;j flfrk úÿ,s flàu li
msmsrùfuka ixfla;j;a flfrhs' bkaø foúhkaf.a jeis j,dl=¿ fuka u rcqf.a
Yla;sh o w,s we;=kaf.ka ixfla;j;a flf¾' idudkH ckhdf.a iyNd.s;ajfhka
flfrk fmryerj, § w,s we;=ka fjkqjg .jhd fhdod .ekSu oelsh yels h'
kj.uqj m;a;sks foajd,fha wei< fmryer Bg ksoiqkls' fyK yf`vys fodaxldrh
isys .ekaùug fnr y`v fhdod .efkk nj ms<s.efka'
uq,a hq.fha wei< fmryefrys wisßh yd ieris,s pdß;% jdß;% ms<n
s |j foaYh
S uQ,dY%hj,
fuka u *dyshka" yshxq idx wd§kaf.a foaYdgk jd¾;dj, o i|yka fõ' frdnÜ
fkdlaif a .a ,xldj ms<n
s | .%k:
a fhys iy ì%;dkH md,k iufha Wvrg ixpdrhl
fhÿKq ffjµ jhsg¾ fydama bÈßm;a l< jd¾;dj, lma isgù q fï mgka f.j§u olajd
jQ ish¨ úia;r we;=<;a lr we;' fcdaka fâú" ú,afy,aï .hs.¾" y¾nÜ l=Iu a dka
wd§kaf.a f,aLkj, o wei< fmryer ms<n s | f;dr;=re we;=<;a h' ú,shï ,sÜ,audka
keue;a;d wei< fmryer Ñ;%hg o k.d we;'
úfoaYslhkaf.a weiska ÿgq idlaIsj,g wu;rj uydjxih" §mjxih" odGdjxih"
mQcdj,sh" o<od isß;" o<od mQcdj,sh" o<od j;=r" t¿ o<od jxYh" o<od mqj;" o<od
jreK wdÈ .%ka:j, o ta ta wjêfha o<od fmryer meje;ajQ wdldrh ms<sn| f;dr;=re
/ila we;=<;a h'
úfYaIK mo
hula j¾Kkd lsÍu" úia;r lsÍu" iajNdjh oelaùu i|yd Ndú; lrk mo ‘úfYaIK
mo’ hs' bka j¾Kkd fjk moh ‘úfYaIH moh’ hs'
W.;a úpdrlhd ish¨ idys;H ks¾udK uOHia:j úfõpkh lrhs'
by; jdlHfha ‘úpdrlhd’ hk kdu mohg ‘W.;a’ hk úfYaIK moh;a ‘úfõpkh
lrhs'’ hk ls%hd mohg ‘uOHia:j’ hk úfYaIK moh;a fhdod we;' kdu mohlg
uq,ska fhfok úfYaIK mo ‘kdu úfYaIK’ f,i;a ls%hd mohlg uq,ska
fhfok úfYaIK mo ‘ls%hd úfYaIK’ f,i;a ye¢kafõ'
fuu ljr úfYaIKhla jqj o f,aLkfha § fjk u mo f,i fjka fldg ,sùu Í;sh
hs' tfy;a úfYaIKh úfYaIHh yd tla fldg ,sùfï iïm%odhla o mj;S'
r;= u, r;=u,
WKq j;=r WKqj;=r
N+ p,k N+p,k
N+ñ lïmdj N+ñlïmdj
Wmi¾.
Wmi¾.hla ks;r u kdu mohl fyda ls%hd mohl uq,g tl;= jkakls' tksid
Wmi¾. fjk u mohla f,i f,aLkfha fkd fhfohs'
w;solaI f,i wNsO¾uh foiQ wkqkdysñhkag odhlfhda oyï m`vqre ms<s.kaj;s'
fuys w;solaI" wNsO¾uh" wkqkdhl" ms<s.kaj;s hk moj, w;s" wNs" wkq" ms<s hk
Wmi¾. olaI" kdysñs" O¾uh" .kaj;s hk mo iu. tlaj fh§ we;'
,sÅ; wNHdi
1' ¸' úfYaIK mo fh¥ jpk mylaa mdvfuka Wmqgd olajkak'
¸¸' my; oelafjk jpkj,g úfYaIK mo fhdod ,shkak'
<uhd" foudmshka" ßhÿrd" f,aLlhd" fmd;" lrhs" kghs" iskdfihs" ,shhs"
ÿjhs
2' ¸' my; oelafjk Wmi¾. fhdod jpk idokak'
mr" iq" ÿ" ix" ÿIa" ks¾" wê" ú" m%
¸¸' my; oelafjk moj, we;s Wmi¾. háka bß w¢kak'
ksYaYío" w;sri" ikaksfõokh" mn," wjudkh
3' m%lD;s yd m%;Hh tla fldg ,shkak'
n¨¬wd" ß<d¬wd" ñksia¬wdf.a" fmd;a¬j," .ia¬tka"
lr¬ñ" ÿj¬;s" kg¬ñka" n,¬uq" ,sh¬ys
2' r' uq' kS' i' 180543 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 7
2 ÿlg lshk lú iSmo
wjfndaOh
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka tla tla fhÿug iudk fhÿu mµ mka;sfhka Wmqgd ,shkak'
¸' <dnd, -
¸¸' ks|d .kakjd -
¸¸¸' ueÈhu wjika ù -
¸¹' iS;, we;s ckjdßfha -
¹' iS;, ord .kak -
¹¸' /h myka jk ;=re -
¹¸¸' kskao hkafka -
¹¸¸¸' iq<Õg fi,fjk -
2' my; bÈßm;a lr we;s tla tla fhÿfï jHx.Hd¾: ,shd olajkak'
¸' rgd úhmq w;a fol ug isys fjkjd -
¸¸' we`vQ lÿ¿ uqyqog tla jqKd foda -
¸¸¸' isjq mo lshk uu ;kshu mef,ahd -
¸¹' mef,a .skak ú;rhs ;kshg we;af;a -
¹' wfka .srjqfka ud ni widmka -
3' my; i|yka tla tla fhÿï i|yd mµ mka;sfha we;=<;aj ;snQ ckjyr bÈßm;a
lrkak'
¸' rgd úhQ -
¸¸' túg -
¸¸¸' ueÈhu -
¸¹' fkdue; -
¹' fkd yels h -
¹¸' Tnf.a uqúka -
¹¸¸' wE;ska -
¹¸¸¸' keÕ‚fhda -
¸º' fidhkak -
º' ksÈj¾ð;j -
m%dfhda.sl wNHdi
1' mka;sh lKavdhï jYfhka ilia ù mµ mka;sh wdYs%;j my; olajd we;s
ls%hdldrlï bÈßm;a lrkak' wjYH úg § .=re iydh ,nd .kak'
1 lKavdhu
mµ mka;sfha wka;¾.;h meyeÈ,s lrkak'
2 lKavdhu
mµ mka;sfha we;=<;a Yío rih WodyrK iys;j úia;r lrkak'
3 lKavdhu
mµ mka;sfha w¾: rih ms<sn| flá idlÉPdjla mj;ajkak'
4 lKavdhu
mµ ks¾udKh ri ú¢ñka flá úpdrhla bÈßm;a lrkak'
5 lKavdhu
.=re iydh ,nd f.k by; bÈßm;a lsÍïj, W!k mQrKh" we.hSu" iudf,dapkh
isÿ lr" wjik ia;=;sh mqo lrkak'
iajr j¾.SlrKh
jH[ackdlaIrhla m%lD;s jYfhka u y,a wl=rla f,i mj;S' tAjdg iajr ixfhda.
lsÍfuka y,a iajNdjh ke;sj f.dia myiqfjka WÉpdrKh l< yels ;;a;ajhg
m;a fõ'
jpkhl uq, fhfok iajrh muKla iajrdlaIrfha uq,a iajrEmfhka u ,shkq ,efí'
wur R;=j
bínd t<sh
Wi T!IO
tfy;a m%lD;s jHCoackhlg iajr tl;= l< nj fmkaùug úfYaI ,l=Kq Ndú;
flf¾' tu ,l=Kq ms,s ^ms,a,ï& f,i ye¢kafõ' ms,a,lska ksrEmKh jkafka iajr
Yíohls' fï ms,a,la wl=rl uq,g" Wvg" hgg" w.g fyda we;eï úg lSm ;ekl
u fhfoa' tA ixfhda. jk iajrh wkqj hs' jH[ackhlg ‘w’ iajrh tl;= jQ nj
fmkajkqfha jH[ackfha y,a ,l=K bj;a lsÍfuks'
la ¬ w } l
ï¬w}u
ha ¬ w ¬ ;a ¬ W ¬ ¾ ¬ w ¬ } h;=r
la ¬ W ¬ ò ¬ W ¬ ¾ ¬ t ¬ ka } l=Uqfrka
wjfndaOh
1' j¾;udkfha Ndú; isxy, wlaIr ud,dfjys uq¿ wlaIr .Kk lSh o@
2' h" r" ," j wlaIr y÷kajkafka l=uk kulska o@
3' Y - I - i - y - * W!IaudlaIr f,i y÷kajkafka l=ula ksid o@
4' nyq,j Ndú; jk i[a[l wlaIr y;r ,shd WodyrK jpk fol ne.ska
,shkak'
5' wkqiajdrh iys; mo folla o úi¾.h iys; mo folla o ,shkak'
wlaIr úkHdih
wlaIr úkHdih hkq lsishï NdIdjlg wod< f,aLk jHjydrfha § wjYH ksjerÈ
yd iïu; wlaIr Ndú;h hs' isxy, wlaIr úkHdih hgf;a y%iaj-§¾>" w,amm%dK -
uydm%dK" f>daI - wf>daI m%fNao fuka u K" k" ," < fNaoh" ;d¨c ‘Y’ uQ¾Oc ‘I’
yd oka;c ‘i’ ldr fh§u flfrys úfYaIfhka wjOdkh fhduq flf¾' ^k" K" ,"
<" Y" I" i wlaIr fhfok Í;s 10 fY%a‚fha § y÷kd f.k we;'& ;j ÿrg;a wlaIr
ksjerÈj fhÈh hq;= wdldrh y÷kd .ksuq'
wkjYH §¾>h
WodyrK( ksrjoH idjoH
w;HjYH ^w;s¬wjYH& w;HdjYH
kS;Hkql+, ^kS;s¬wkql+,& kS;Hdkql+,
m%dix.sl ^m%ix.¬bl& m%didx.sl
idu¾:Hh ^iu¾:¬h& idud¾:Hh
‘ft$whs’ Ndú;h
WodyrK( ksrjoH idjoH
ft;sydisl fft;sydisl$whs;sydisl
ftlHh fftlHh
ftrdjK fftrdjK$whsrdjK
ffjrh jhsrh
ffu;%S uhs;%S
,sÅ; wNHdi
1' ksjerÈ wlaIrh f;dard ysia;ek iïmQ¾K lrkak'
¸' mdvï lr'''' <uhdf.a kqj'''' jefâ' ^k$K&
¸¸' l=l='''' megjd l=re'''' .Khg wh;a h' ^¨$¿&
¸¸¸' iajdNdúl jH''''k ms<sn|j fidhd ne,Sug úfYa'''' úu¾''''k
lKavdhula furgg meñ‚ nj mqj;am;aj, i|yka úh' ^Y$I$i&
¸¹' f,a''''ï;=ud mß''''Kl f,a'''k úuid n,d ld¾h uKav,hg §¾'''' f,i
Wmfoia ÿkafka h' ^l$L$.$>&
¹' msß;a iÊ''''hkdj, § uekúka WÉ''''rKh l< yels NslaIQka jykafia,d
iyNd.s lr .; hq;= nj ''''';sl ix> iïfï,kfha § idlÉ'''' flß‚'
^pd$Pd$cd$®d&
¹¸' fcHaIa'''' YsIHhka YsIa'''' iïmkak f,i yeisrùug oD'''' kHdhka fuka u
,>q oKa'''khka o ,nd §ug isÿ ù we;s nj úÿy,am;s;=ud mejiS h'
^g$G$v$V&
¹¸¸' k¾'''k l=i,;d j¾''''kh lr .;a isiqka úiska ;u m%''''u ika''''¾Ykh
bÈßm;a lrk ,È' ^;$:$o$O&
m%dfhda.sl wNHdi
1' Tfí iy Tfí ñ;=rdf.a fjk;a úIhhka iïnkaO igyka fmd;a /f.k
tajdfha wlaIr úkHdi jerÈ ksjerÈ lrkak'
2' we;eï mqj;am;aj, fndfyda wlaIr úkHdi fodaI olakg ,efí' tajd tl;= lr
ksjerÈ lrkak'
NdIdjl wldrdÈ ms<sfj< ilia jkafka tys fydaäh ilia ù we;s wdldrh wkqj h'
fï ksid wldrdÈ ms<sfj< ta ta NdId wkqj fjkia fõ' isxy, fydaäfha wlaIr
mámdáh fndfyda ÿrg ixialD; wldrdÈ ms<sfj< wkqj ilia ù we;' isxy, wlaIr
ud,dj fm< .iajd we;af;a ta ta wlaIrhg ysñ iïu; ia:dkhg wkql+,j h'
isxy, f,aLk jHjydrfha we;s wlaIr .Kk yegls' tajdyss wldrdÈ ms<sfj< my;
oelafõ'
la ( wla ^wxlh" w. ,l=Kq&
l ( wlïm
ld ( wld,
le ( wlem
ls ( wlsßh
lS ( wlSlre
l= ( wl=re
lD ( wlD;{
fl ( wflõ ^je<lSu&
fld ( wfldia ^nekSu&
fl! ( wfl!Y, ^wúµdj&
lalaw ( wlalr
lalawd ( wlald
laIaw ( wlaIr
laIaT! ( wlafI!ysŒ
laIahawd ( wlaIHdfrda.HYd,dj
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 29
wldrdÈ ms<sfj<g wkqj jpk fm< .eiaùfï § y,a wl=r fh§u iïnkaOfhka
ixialD;sl lghq;= fomd¾;fïka;=j u.ska iïmdÈ; isxy, YíofldaIh yd yßYapkaø
úch;=x.f.a m%dfhda.sl isxy, YíofldaIh wdÈfhys wkq.ukh lr we;s ms<sfj;
wkqj" y,a jH[ackhlska wjika jk mo ix.%y fldg we;af;a iajr Yío wjidkfhys
h' fuys wldrh fmrgqj fhfok ‘w¬la’ tkafka ‘w¬la¬w’" ‘w¬la¬T!’ wdÈ jYfhka
fhÿKq jpkj,g miqj h' ixialD; bx.sßis we;=¿ Ydia;S%h YíofldaI wkq.ukh
lr we;af;a uq,ska lS l%uh hs'
l ( wlïm
ld ( wld,
le ( wlem
ls ( wlsßh
lS ( wlSlre
l= ( wl=re
lD ( wlD;{
fl ( wflõ ^je<lSu&
fld ( wfldia ^nekSu&
fl! ( wfl!Y, ^wúµdj&
la ( wla ^wxlh" w. ,l=Kq&
lalaw ( wlalr
lalawd ( wlald
laIaw ( wlaIr
laIaT! ( wlafI!ysŒ
laIahawd ( wlaIHdfrda.HYd,dj
fï l%uhg wkqj" iajrhlg yd jH[ackhlg miqj wl=re fhfok ms<sfj< fufia h'
wl wld wle wlE wls wlS
wl= wl+ wlD wlDD wfl wfla
wffl wfld wflda wfl! wla wlala
rldrdxYh hkq jHxck Yíohlg miqj tk ‘r’ hkak ,shd oelaùu ms‚i fhfok
ixfla;hla fyhska" rldrdxYh iys; wl=re tkafka wldrdÈ ms<sfjf<a ‘h’ hkakg
miqj h'
la - ud ( wlaudj
la - hd ( wlahd,
la - r ( wl%u
la - rd ( wl%dka;
la - ß ( wls%h
la - frda ( wfl%daO
la - ,d ( wla,dka;
la - j ( wlajrej
la - I ( wlaI
,sÅ; wNHdi
1' my; oelafjk kdu wldrdÈ ms<sfj<g ilikak'
¸' w;a;d" uq;a;d" k;a;d" mk;a;d" ls;a;d" lsßls;a;d" weáls;a;d
¸¸' fkañkao" BIOr" úk;l" iqo¾Yk" wYajl¾K" hq.kaOr" lrùl
¸¸¸' fld<U" rcrg" fudrgqj" reyqK" le,‚h" fmardfo‚h" hdmkh
¸¹' w.=<" w.Dys;" w.ia;s" w.aks" w.s,a" w.dO
¹' wudj;=r" O¾um%§msldj" nq;airK" ioaO¾ur;akdj,sh" mQcdj,sh"
ioaO¾ud,xldrh
m%dfhda.sl wNHdi
1' úIh ixl,am meyeÈ,s lr .ekSu ms‚i mdi,a mqia;ld,fha we;s úYajfldaIh
Ndú; lrkak'
2' isxy, wldrdÈ ms<sfj< ,shd mka;sfha m%o¾Ykh lrkak'
“kdkdúO úyÕ .Khdf.a uOqr ®xldr l=yl=ydrj .=uq.=udrjd§ka lkal¨ jQ
iqmqIams; jEfld| ;ud,,;dÈ ,;dloïn pqïì; mdomfY%a‚ka úis;=re jQ ¨ïìks
jfkdaoHdkhg jeo tys kka úis;=re n,kakdyq úis;=re ;=r. fmdl=re ,U fok
iqjm;a ú,sl=ka ñhqre wU isU ;=vq ;nd uOqr ri Wrd î u;aj ika ȧ fl<kd rka
;s;a fjfy,a le, oel flld ir kÕd rÕd niakd u;a fudkr le,kaf.a i|eia ms,a
le,a le¨fuka tl¨ jQ'''”
ioaO¾ur;akdlrh
“fofjks mE;siai rcqf.a u,a rÊcqrejka bkakd wjêfha u jeõ n¢kav .shdy' jeõ
n¢kd ;ekg fojk mE;siai rcqf.a l=udrhd .shdy' ta l=udrhdg rdÊch ysñ lr
fokag ´kE ksid tìij wU f.kakjd ie<shl ,d u;=msg úi fhdod ;snd ie<sh
jeiqï ne| weßhdy' jej n¢kd ;ekg tjqfõ ula ksid o lSfjd;a m<uq ie<sh uqod
rÊcqrefjda l;S is;d weßhdy' miqj l=udrhdg fo;shs is;d weßhdy' ta ie<sh f.k
jej n¢kd ;ekg f.dia rcq isákd ;ek ;snqfõ h' <Õ isá l=udrhd ie<sh lvjeiau
uqojd u;=msg ;snq úi fmjQ wUh lñka tfõf,a u keiqfKa h' ”
rdcdj,sh
uqøK Ys,amh meñŒu;a iu. fmd;a m;a m%ldYkh jHdma; fõ' lshjkq weiSu
fjkqjg iudch l%ufhka lshùug yqre fõ' mqiafld<j,g iSud jQ mer‚ .µ
idys;H lD;s o uqøK oajdrfhka ksl=;a fõ' mqj;am;a yd iÕrd m%ldYkhg m;a fõ'
fuf;la lshjkq wid ri ú£ug f.dv keÕ=Kq idys;Hh úkaokd;aulj lshjd ri
ú£ug WÑ; NdId ffY,shla fhdod .ekSfï wNsfhda.h ful, f,aLlhka yuqfõ
mej;s‚' ta i|yd mer‚ iïNdjH .µ idys;Hh weiqfrka ñY% isxy, f,aLk
ffY,shla fj; fhduq jkakg oerE W;aidyh mqj;am;a ,smsj,ska o m%lg fõ'
5' r' uq' kS' i' 180543 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 35
“fï iÕrdfõ m%Odk woyi kï WmfoaYfhka muKla fkd j wdo¾Yfhka o YsIagdpdr
.=Kh j¾Okh lrùu fõ' YsIagdpdr .=Kh iu. idu.%Hh o thska j¾f.dakak;sh o
jefâuehs' ta ms‚i {dk m%fndaOhg fya;= fõ' tfyhska {dk m%fndaOhg fya;= jQ
kdkdúO Ydia;%hka iïnkaO jQ m%fhdackj;a jdlHhkaf.ka irid fï iÕrdj m%isoaO
lrkq ,efí' f,dalh iïnkaO jQ f;dr;=re o ixialD;" Y=oaOud.ê" m%lD;" isxy, hk
NdIdjka yd ;;a iy.; jQ jHdlrK ksrela;s Pkafoda,xldr ldjH kdgldÈ Ydia;%hka
o iïnkaê; jQ jdlHhka m%isoaO lsÍu fuys m%Odkdx.hla fõ'” ^is¿ñK" 1908&
^WoaOD;hs( m%{dfYaLr 1964( 54-55&
“ud W;aijhg f.dia fudfgda ßfhka neiai ú.i u Wvrg idß ye| f.k isá
;re‚fhda mia fofkla wdpdr iïmkak ú,difhka u| iskdfjka hq;=j ud foig
wdjdyq h' Tjqkaf.ka tlshla ;ud wf;ys jQ u,a ou uf.a lfrys me,÷jd h' ;j;a
tlshla ;ud f.k wd u,a fmdl=rla ug msßkeuqjd h' wk;=rej Tjqyq ud bÈßfhys isg
f.k ud ms<s.ekSug iqNdisxik .S;sldjla .ehQy' uu Bg lka § f.k isg" Tjqka .hd
yudr jQ miq" tu wjia:dj i|yd ;kk ,o úfYaI Yd,djg msúi fõÈldjg kexf.ñ'”
“uu Tjqkaf. f;dúf,g .sys,a, ld¾ tflka neiai yeáfh u" idß fldgj,a ojg
f.k ysgmq fl,af,d rxpqjla úß;a; f.k ud Èydjg ÿj f.k wdj' tla fl,a,la
uf.a fn,af, .er`äfhla T;kj jf.a u,a ud,djla f.k,a, uf.a lr Wv w;
weßh' ;j;a fl,a,la w;ska .=,s lr f.k wdmq u,a fmdl=rla ug Èla flrej' Bg
miafi" uQ‚Épdjg lshk mo j.hla f.d;d, yomq isx.drula há .sßfhka lsh lshd
lE.ykak mgka .;a;' ta lkafodialsßhdj uu bji f.k b|, hka;ka bjr jqKd
u .sys,a," me;af;ka yod, ;sìÉp yrla .d,g we;=¿ jqKd'”
fï fþofhys we;=<;a jkafka tu Ydlfhys m;%" mqIam" M, wdÈ wx.;a tys mdßißl
jHdma;sh;a ms<sn| f;dr;=re h' fï f;dr;=rej, úfYaI;ajh jkafka ksYaÑ; ùu;a
wod< f;dr;=rej, i;Hdi;HNdjh wjYH ljrl=g jqj o mÍlaId lr ksYaph lr
.; yels ùu;a h'
ñka wk;=rej oelafjkafka fnda .i iïnkaOfhka ,shjqKq fjk;a f;dr;=rej,g
uq,a ;ek ÿka f,aLkhls' fuhska lshfjkafka Ydlfha fN!;sl iajrEmh fkd j tys
jHdma;sh yd Bg wod< iudc-ixialD;sl miqìu iïnkaO úia;rhls(
fnda Ydlh ms<sn| idys;Huh WoaOD; folla my; oelafjhs' tys § Wmud wdÈ
w,xldr ndyq,Hh" yeÕSï okjk NdId Ndú;h wdÈ iqúfYaI;d u;= ù fmfkhs'
<d ;U m;a ,sh,k i|
oU r;arka leghula h
ta ;U m;a fudark u|
m,d meyeh uysuhla h'
fï tla tla WoaOD;h ,shQ f,aLlhdf.a wNsm%dh l=ula o hkak ta tla tla fþofhys
m%ldYk ú,dih" jd.a ú,dih fuka u Wmhqla; rpkd Í;sh o wkqj meyeÈ,s jkq
we;' úoHd;aul yd Ydia;%Sh f,aLkhl § biau;= jkafka lreKq" f;dr;=re yd idOl
hs' tys ,d f,aLlhdf.a ufkdaNdj fyj;a yeÕSï we;=<;a fkd fõ' tl u úIhhla
wrNhd Ydia;%Sh f,aLkhla fuka u ufkdaNdjd;aul f,aLkhla o iïmdokh l<
yels nj;a tys ,d jeo.;a jkafka m%ldYk ú,dih yd jd.a ú,dih nj;a by;
WoaOD; i;r lshùfuka Tng meyeÈ,s jkq we;'
w;S; iudcfhys lkska wid ri ú¢ idys;H lD;s uqøs; yd úoHq;a udOH ÈhqKq
j¾;udkfhys weiska n,d lshùug fndfyda fokd mqreÿ ù isá;s' tu ksid wo ìys
jk idys;H ks¾udK o Y%e;s f.dapr rgdfjka ñ§ oDIaá f.dapr rgdjg wkql+, jk
fia ,shefjhs' tod isá Y%djlfhda wo mdGlhka njg m;a ù isá;s' j¾;udk mdGlfhda
oekqu i|yd o úkaokh i|yd o lshj;s' Bg iß,k fia wµ;k idys;H .%ka:j, o
mqj;am;a yd iÕrdj, o m%ldYk ú,di" jd.a ú,di fuka u rpkd Í;s o úúO;ajfhka
yd úÑ;%;ajfhka Tm fjhs'
,sÅ; wNHdi
1' my; oelafjk jpk i|yd úreoaOd¾:j;a mo mdvfuka Wmqgd olajkak'
¸' fkd .eUqre - ¸¹' wñysß - ¹¸¸' wkjYH - º' mgyeks -
¸¸' ielfhka - ¹' wiu.sh - ¹¸¸¸' wúksYaÑ; -
¸¸¸' l,HdK ñ;%hd - ¹¸' wm%lg - ¸º' wdOHd;añl -
2' my; i|yka fldgia fjk;a wdldrfhka ,shkak'
¸' “tf;u f.dka ke;la fõ,d fkdolafka h”
¸¸' uu ojia .Kkla ksrdydrfhka lsis n,hla ke;sfhñ'
¸¸¸' ;d l< fia fkd fhfohs'
¸¹' thska u j¾f.dakak;sh o jefâ uehs
¹' idudkHhlg kSri jQjd fya ri Nß; flfrhs'
m%dfhda.sl wNHdi
1' mdvug we;=<;a uyd lms cd;lfha fldgi Yío k.d lshjkak'
2' my; oelafjk jpk ;;aiu yd ;oaNj jYfhka fjka fldg j.= .; lrkak'
m%md;fhl" Woe,a," rdcHh" M,dM," j÷rd" n%dyauK" jHd>%dÈka" lkal¨" úyÕ"
Yafõ;" ie<sh" cq.=maidj" mµh" mrud¾:h" m<uq" uqiq" isU" i|eia" ud¾f.damlrK"
úhrK
3' my; i|yka WoaOD;hkays we;=<;a ;oaNj ;;aiu jpk iys; ñY% isxy,
Í;sfhka rÑ; jdlHh ne.ska Wmqgd ,shkak'
¸' uyd lms cd;lh ¸¸' is¿ñK i`.rdj
¸¸¸' WoaNso úµd;aul f,aLkh ¸¹' ioaO¾ur;akdlrh
4' ioaO¾ur;akdlrfha i|yka Yío rih u;= flfrk fhÿï myla Wmqgd ,shkak'
5' rdcdj,sfha i|yka l:k yd f,aLk ni ñY% jQ jdlHhla Wmqgd olajkak'
40 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
jdlH Í;s 6
ixYhd¾:h
fïjdfha ‘we; ke;’ fhÿK o l¾;D wkqla; h' Bg fya;=j ‘lreKd lr" iQodkï ù’
hk mQ¾j ls%hd yd ‘.hkq’ hk Ndj ls%hd fhÿKq neúks'
ta wkqj jdlH wjidkfha ‘we;$ke;’ fhÿK o Bg uq,ska mQ¾j ls%hdjla fyda Ndj
ls%hdjla fhÿK fyd;a l¾;D wkqla; fjhs'
my; jdlH ksjerÈ lr ,shkak'
¸' <ufhla l:djla mj;ajkq we;'
¸¸' ixpdrlfhda iS.sßh krUd ke;'
¸¸¸' wfmalaIlfhda úNd.hg iQodkï ù we;'
¸¹' l=re,af,da leo,s lrd mshUkq we;'
“hula rgdjlg ,shd bÈßm;a lsÍu rpkh kï fjhs' ta wkqj rpkh hkq rgdjlg
ieliSu hk w¾:h hs' th jvd;a meyeÈ,sj m%ldY l< hq;af;a( “ksYaÑ; ud;Dldjla
hgf;a Bg wod< lreKq yd yeÕSï l%uj;aj ixúOdkd;aulj yd ks¾udKd;aulj
f,aLk udOHfhka bÈßm;a lsÍu jdlH rpkh fõ” hkqfjks' fï wkqj jdlH
rpkh lsishï ie,iqï l%uhlg wkqj ,súh hq;= m%nkaOhls'
jdlH rpkh hgf;a ud¾f.damfoaYs; rpkh hkak ye¢k .; hq;= fõ' rpkd
ud;Dldj hgf;a bÈßm;a lr we;s u. wkqj ke;fyd;a Wmfoia wkq.ukh lrñka
,súh hq;= rpkh" ud¾f.damfoaYs; rpkhls'
ud;Dldjla fh§u
6' r' uq' kS' i' 180543 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 51
jdlH rpkhl o< wdlD;sh
úÿ,sh wrmsßuisuq
Èhq Kqfõ rka fodrgq w;r wrmsßueiau o tlls' msßuid f.k mdúÉÑ lsÍu
wrmsßueiau hs' c,h" wdydr mdk" ñ, uqo,a" wrmsßueiafuka mdúÉÑ l< fyd;a tajd
wmg fndfyda ld,hla hk ;=re u mßyrKh l< yels h' wm rfÜ wrmsßueish hq;=
cd;sl iïm;a w;r úÿ,sh m%Odk tlls'
YS
% ,xldj oel=ïl¨ tfuka u iajNdj fi!kao¾hfhka wkQk rgls' WKqiqu isys,
w;r iu .=Kh iys; YS% ,xldj" úfoaYslhkaf.a fkdu| wjOdkhg fhduq jkafka tu
foaY.=‚l ;;a;ajh o fya;=fjks'
iudf,dapkh
jdlH rpkfha wjidk fþoh" iudf,dapkh i|yd fhdod .; hq;= h' tys § f;dard
.;a ud;Dldj hgf;a bÈßm;a l< lreKq l%uj;aj wjika l< hq;= fõ'
iudf,dapkfha § rpkfha bÈßm;a l< lreKqj, idrdxYhla wod< ud;Dldj ms<sn|
rplhdf.a ks.ukh fyda úksYaph iys;j bÈßm;a flf¾'
ud;Dldjg wod< nj
uq,alr .;a ud;Dldjg .e<fmk lreKqj,ska rpkh fmdaIs; úh hq;= h' ta i|yd
wod< lreKq muKla wkqms<sfj<ska fm< .iajd .; hq;= h' rpkh i|yd lreKq
úúO ck udOHj,ska" iÕrd yd fmd; m; lshùfuka idlÉPd yd iïuka;%K wdÈhg
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 53
ijka §fuka" /ia lr .; yels h' tfia /ia lr .;a lreKq rpkd ud;Dldjg
.e<fmk f,i wkqms<sfj<ska fm< .iajd .; hq;= h' ,sùfï § tajd uq,a lr .;a
ud;Dldjg wod< whqßka ;¾ldkql+,j yrj;aj ixúOdkd;aulj ks¾udKd;aul f,i
yd m%udKd;aulj bÈßm;a l< hq;= fõ' ta i|yd rpkd iels,a,la ms<sfh, lr .ekSu
m%fhdackj;a h'
,sÅ; wNHdi
1' fï tla tla ud;Dldj hgf;a jdlH rpkh ne.ska ,sùu i|yd wod< lreKq
wxl myla hgf;a ixúOdkh lr olajkak'
¸' wfma hym;a isß;a úß;a
¸¸' lS%vdj wmg lshd fok mdvï
¸¸¸' f,dal iduh i|yd f,dal n,j;=ka fj; mejfrk j.lSu
¸¹' uu .xj;=rg ueÈ ùñ
¹' wdmod l<ukdlrKfha jeo.;alu
3' my; oelafjk tla tla úia;rh hgf;a jpk 250la muK jk fia rpkd
,shkak' ta tlsfklg iqÿiq ud;Dldj ne.ska fhdokak'
¸' mß.Kl ;dlaIKh uq¿ f,dj úYaj .ïudkhla njg m;a lr yudr h'
bka iudchg ie,fik hym; w;suy;a h' bf.kqï b.ekaùï ls%hdj,sh
mß.Klfhka jvd;a ld¾hlaIu lr .; yels h' tfy;a oreoeßhka mß.Kl
Ndú;hg fhduq lrùu mfriaifuka l< hq;a;ls'
¸¸¸' mqj;am; ;ju;a ck;djg f;dr;=re imhk m%n, uqøs; udOHhls' mqj;amf;a
ld¾h Ndrh w;r jeo.;a jkafka ksjerÈ f;dr;=re l,g fõ,djg iemhSu h'
mqj;am;ska iudc" wd¾Ól" ixialD;sl f;dr;=re bÈßm;a lsÍfuka ck;djf.a
oekqu fmdaIKh fjhs' jd‚c;ajhg nr jQ we;eï mqj;am;aj, m< jk ydkslr
mqj;a rgg úkdYhls' mqj;amf;a j.lSu iudc iqpß;h ie,iSu h'
¸¹' c, ysÕh" kdh hEu" .xj;=r" <eõ .sks wdÈh we;s ùug fndfyda ÿrg fya;= ù
we;af;a iajNdj O¾uhg jvd ñksia lghq;= h' ñksiqka wd;aud¾:h .ek u ñi
fmdÿ hym; .ek fkd i,lkafka wehs@ fï úkdYldÍ lghq;= ue`v meje;aùu
fkd l< fyd;a wm lrd uyd úkdYhla <Õd jkq we;' th je<elaùu i|yd
È.= ld,Sk fuka u flá ld,Sk jevms<sfj< wjYH fõ'
lõ is¿ñK - »» mrdl%undyq
^iriúhf.a ne¨ï ud;%hlska jqj flfkl= lúhl= jkq we;' tfy;a lúfhys riNdj
ú¢k ckhd kï b;d ÿ,n h'&
idys;H ks¾udKhla ri ú£fï w.%M,h is; msßisÿ njg m;a ùu hs' tneúka ri
úkaokh hkq wOHd;auh fmdaIKh lr .ekSuls'
idys;H úpdrh hkq ;ud idys;H ks¾udKfhka ú¢ rih ms<sn|j lrkq ,nk
m%ldYkhls' ri ú¢k ish¨ fokdg u fï ld¾hh ksis f,i l< fkd yels h'
úpdrlhd ldjHfha we;s jdpHd¾:h fuka u jHx.Hd¾:h o jgyd .; hq;= h'
idudkH f,dalhdg úIh fkd jQ úkaokhla Tyq ,nd .kS' idys;H ks¾udKhla
úpdrh l< hq;af;a fufia h hs iïu; Í;shla ke;' tys iajrEmh úúO whqßka
fjkia fõ' tkï( iyDohdf.a is;=ï me;=ï" nqoaê uÜgu yd lD;sfha iajNdjh
wkqj hs'
idys;H ks¾udKhl id¾:l wid¾:l nj ueksh yelafla uOHia:j isg th úpdrh
lsÍu u.sks' úpdrh o tla;rd wdldrhl l,djls' úpdrfha wruqK idys;H lD;sfha
.eí ù we;s ri biau;= fldg olajñka thg hï ndOd we;s ù kï tajd fmkajd §u h'
idys;H ks¾udKfhka rplhd ;u wOHdYh flf;la ÿrg bgq lr .ekSug iu;a ù
o" wiu;a ù o hkq úpdrfha wjidk ks.ukh hs'
hï idys;H ks¾udKhla ri ú|Sfï § fyda úpdrh lsÍfï § úpdrl wjOdkhg fhduq
úh hq;= mshjr lsysmhls'
³ idys;Hlrejdf.a mrud¾:h l=ula o@
³ ta i|yd Tyq Ndú; l< Wml%u fudkjd o@
³ tlS Wml%u u.ska Tyqf.a mrud¾:h id¾:l ù o wid¾:l ù o@
mrud¾:h l=ula o hkak úuiSfï § úpdrl wjOdkhg ,la úh hq;= wx. 2ls' tkï"
ks¾udKfhka idys;Hlrejd wfmalaIs; wruqK l=ula o@
tu wruqK bgq lr .ekSug úIh lr .;a w;aoelSu$jia;=úIh$wkqN+;sh l=ula o@
‘jeys j,dl=< mE l¿ hehs Tfí
fkd fydì;sZhs lsis f,ia fkd if;dia fkdjka
isrer mEfhkq .;a iqofkda f,dfõ
fkd y÷k;a W;=uka .=Kfhka úkdZ
ks¾udK miqìu
“Wmdilïud kue;s flál;dj ,shkak uf.a l,amkdj mqnqok ,oafoa ud mdif,a
W.kakd ld,fha ,enq w;aoelSula'”
ks¾udK miqìu
ks¾udK miqìu
ks¾udKlrejd weiqre lrk iudcfhka o w;aoelSï ,nd .kakd nj uy.u fialrf.a
by; m%ldYfhka meyeÈ,s fõ'
mqj;am;aj, yd fjk;a ckudOHj, m< jk f;dr;=re o lúhd ;u w;aoelSï i|yd
fhdod .kS'
“wjqreÿ foiShla Ôj;a ùfuka ,eìh fkd yels w;aoelSula" udkj pß;h ms<sn|
oekqug;a ;ekam;a kqjKg;a jeä w;aoelSula cd;l l;d fmd; W.ekafuka ,eìh
yels h” hs ud¾áka úl%uisxy uy;d mjihs'
ixl,am rEm hkq jpk u.ska bÈßm;a flfrk Ñ;%hls' tkï( idys;H ks¾udKhla
mßYS,kfhka mis÷rka u.ska mdGl ukig msúi mdGlhdf.a Ndj m%fndaOkhg fya;=
jk jpk ixfhdackh hs' ‘jdlaa Ñ;%’ hkqfjka o ixl,am rEm ye¢kafõ'
ufkda rEm" bkaøsh rEm" Ñ;a; rEm jeks kïj,ska o fïjd ye¢kafõ'
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 59
ixl,am rEm ksrEmKhg lúhd Wmldr lr .kq ,nkafka ldjHd,xldr h'
ks¾udKfha w¾: èjksh yd Yío èjksh flf¾ ldjHd,xldr n,mdhs' ldjHfha
w¾: ri Yíofha Woa§mkh lr oelaùug fhdod .kq ,nk Wmud rEml wdÈ fhÿï
ldjHd,xldr .Khg wh;a fõ'
Wmud
Wmudj hkq WmudjdÖ ksmd;hla fhdod .ksñka jia;=jla ;j;a jia;=jlg iudk
lr oelaùu hs' fuhska mqoa., is; ;=< ixl,am rEm ueùug bv m%ia;d ie,fia' ;u
w;aoelSu rislhdg ióm lr,Sug idys;Hlrejdg bv lv ie,fia'
“fï fka;%oajh ksid wE iqfka;%d kï jkakS h' taa j¾Kfhka yd §ma;sfhka b÷ks,añ‚
rejkla n÷ h' fkdfyd;a úksúo fmfkk meyem;a wyilg n÷ h' wef.a rkajka uqj
l=vd h¦ cmd mqIamhla ^frdai u,la& n÷ h' o;a fom< isyska h' §ma;su;a h' lmd Tm
uÜgï lrk ,o fyhska úÿreñ‚ fom<la fuka is¿gq h' iu h' fya u,afm;s
hqj<laj fof;d,ska wdjrKh jqj o iskdfik l, mqIam .¾Nhla fuka úlis; jk
neúka iskyjg u ieÿKq uqj mshqfule”hs lsh hq;= h'
iqfka;%d l=ußhf.a rE imqj j¾Kkd lsÍug f,aLlhd Wmud fhdod .;a whqre úuid
n,kak'
j;ska fidñ i| jQ
f;fkka rka fm| jQ
rka,sh isßka n| jQ
Èh‚hka ;u <`.g le| jQ
nuqKq ÿjf.a uqyqK fi!uH pkaøhdg;a mfhdaOr rka mkaÿj,g;a" YÍrh rka je,lg;a
lúhd Wmud lr we;'
rEml
rEmlh hkq ksmd;hla fhdod fkd f.k jia;=jla i;= ,laIK ;j;a jia;=jlg
wdfrdamKh lr oelaùuls'
l;d nfyka iskdfiñka
Ôú;fha .sßÿ¾.h
k.sk
fid÷re .eyeksh Tn'
by; Wmqgd .ekSïj, fh§ we;s ‘Ôú;fha .sßÿ¾.h’" ‘ÿla.skaor’ rEmlj,g ksoiqka
l< yels fõ'
w;sYfhdala;sh
iajNdfjdala;sh
iajNdfjdala;sh hkq hul iajNdjh we;s ieáfhka u mejiSu hs'
idr m,h wU oU rU o j,amsg
ór c,h we< fod< l÷ msáka ng
kEr f,d,h jvjk ÿgq okka ;=g
lEr .,h jecfUhs fï f,iska isg
lEr., .fuys iqkaor;ajh mj;akd whqßka u j¾Kkd lsÍug lúhd iu;aj we;'
fuf,i fhdod .kakd ldjHd,xldr ks¾udKlrejdf.a wruqKg fldf;la WÑ; o
hkak yd tys wmQ¾j;ajh ^kjH nj& ms<sn|j o úuid ne,sh hq;= h'
nq;airK - úoHdpl%j¾;s
fuys jvq;a jvq;a" iefo;a iefo;a" f.hs f.hs" kg;a kg;a" y`v;a y`v;a wdÈ jYfhka
mo kej; kej; fh§fuka .S;j;a nj jeä ù we;s whqre fmfka'
fjr< b.s<" ;=< r< je< f,i Wf,<
ken< mg< fm< f,<jñks fl< fl<
lr< flr< fud< n< o< om my<
mqj< isy< o< n< uq¿ ks;s Ti<
.srd ixfoaYh
.=;a;s, ldjHh
<Õ <Õjd Wkqkg lr jdoh
fkdjrojd ùKd mo jdoh
rÕ wÕjd iqrÕk rÕ fíoh
fio lrjd rc inh mfndaoh
^ud;%d 16&
.=;a;s, ldjHh
úfok f,f<k kre nr mq¿¨l=< /£
fy<k k.k w; kqjk. ne¨ï ȧ
reúk Èf,k wnrK le¨u .; fh§
ief,k myk is¿ jeks rÕk ,sh ie§
^ud;%d 18& fuh iuqøf>daI úß; h - jvd;a m%lg úß;ls&
ie,<sys‚ ikafoaYh
rE /fia w¢kd f,fia w;a f,< ȧ úÿ,sh mnd
rka rfia tla jk f,fia fjK kdokQ md ;n ;nd
lï mfia fok ir f,fia foi n, n,d fk;.ska ind
uï flfia mjiï tfia jr iqr <÷ka ÿka rÕ fidnd
^ud;%d 26&
.=;a;s, ldjHh
is,s,dfrl fy,aue,S
fm;s w;ßka ie,s ie,S
lkg fkdfhk is;g oefkk
is,s is,shl meg,s,d
lúhd ksrEmKh lrk isÿùu fyda wjia:dj úß; fyda ßoauh fya;= fldg f.k
risl ukfiys Ñ;a;rEm ckkh lsÍug iu;a fõ'
lúhd mµ ks¾udKfha § fhdod .kakd wdlD;sh fyj;a iajrEmh o úúOdldr h'
ldjH wdlD;sh hkq tys ndysr yevh hs' th wka;¾.;hg wkql+,j úúOdldr fjhs'
mer‚ ldjH ks¾udKj, wdlD;sh flf¾ úfYaI ie,ls,a,la oelajqj o kQ;k lúhd
ta flf¾ jeä ie,ls,a,la fkd olajk nj fmfka'
idys;H úpdrl u;hg wkqj ldjHhl wdlD;sh u.ska Yío èjks yd w¾: èjks hk
fol u u;= l< yels h' úúO wdlD;s wkqj ,shejqKq mµ lSmhla y÷kd .ksuq'
isjqmo ldjH
mefihs ksn| iqj|e,a fl;aj;a wjg
wefihs <ud jiq meáhka y`v ÿrg
Èfihs fjfyr tys iqr úukla f,ig
rfihs wud riuh taa mshi ÿg
yxi ixfoaYh
uqj foõ od j;
fomo ldjH
miq.sh k;a;,a ldf,a ksjdvqfjhs ux wdfõ
mqxÑ fíì tlal, mdi,aa hkakhs ux wdfõ
ieye,s ldjH
ÿofkdo ì|
n| f;o l|
l| foõ ro idñfka
uf. l=l=<d keiQ tld
ooh Tnf. md¿ h ld
;j tl nqo Èkla ;ld
bkakg bv fkd § uld
ksi|eia
ysi kud .;s wE
isyska r;eÕs,s mg,jd .;s
i;shlg fmr f.kd jr
ú<ssnr h uf. rkajka ukd,sh
wjfndaOh
,sÅ; wNHdi
^rgla ÈhqqKq ùug tys jeishka kshu bf.kSula o nqoaêh yd kSfrda.sNdjh o ,enQ wh
úh hq;= h'&
^jpk 16&
my; oelafjk fþoh jpk 50-60 w;r jk fia idrdxY lr ,shkak' Tfí idrdxYfha
jpk ixLHdj W;a;rh w. ,shkak'
18-19 jeks Y;j¾Ihkays isÿ jQ we;eï iudc úm¾hdi idys;Hh flfrys n,mE nj
o th w¨;a uqyqKqjrlska ilia lsÍfuys ,d WmldÍ jQ nj o j¾;udk idys;Hh foi
úpdrdlaIsfhka n,k úg fmkS hhs' hdka;s%l hq.hg iß,k mßÈ iudch yev
.eiSfuys m%;sM,hla jYfhka tys w¨;a mka;shla mek kexf.a h' tkï( kd.ßl ueo
mka;sh h' j¾;udk f,aLlhka fndfyda fihska ìys jQfha w¨f;ka Woa.; jQ ueo
mka;sfhka h' w;S;fhys isg jeä jYfhka meúÈ l;=jrekag Ndrj ;snQ f,aLk
l,dj l%ufhka Tjqkaf.a w;ska .s,syS" .sys f,aLlhkaf.a w;g meñfKkag mgka
.;s' fï jQ l,s idys;H f,dalfhys tla;rd úma,jhla we;s lsÍfuys ,d iu¾: jQ
isÿùuls' meúÈ f,aLlhkaf.a lD;sj,g idudkHfhka úIh fkd jQ we;eï ud;Dld
.sys f,aLlfhda ;u rpkdj,g jia;= fldg .;ay' fnfyúka wd.ñl iajrEmhla
oerE mer‚ isxy, idys;Hh fmdÿ ckhdf.a idys;Hhla njg fmr¿fKa fï iudc
úm¾hdifha m%;sM,hla jYfhke hs lsj yels h' lúhdf.a fm!oa.,sl yeÕSï
.eí fldg rpkd lrk ,o YDx.drd;aul mµ úfYaIhla isxy,fhys my< jQfha fï
iudc úm¾hdihg wm idys;Hh f.dÿre jQ m%:u wjia:dfjys h' tkï( ud;r
wjêfhys h'
wdo¾Y ms<s;=r
18-19 ishjiaj, we;s jQ iudc úm¾hdih j¾;udk idys;Hhg n,md ;sfí' hdka;s%l
hq.hlg wkqj ieliqKq iudcfha m%;sM,hla f,i kd.ßl uOHu mka;sh ìys úh'
NslaIQka Ndrfha mej;s wd.ñl idys;Hh fmdÿ ck idys;Hhla njg mßj¾;kh
ùu;a ud;r wjêfha § YDx.drd;aul mµ isxy, idys;Hhg tla ùu;a tys m%;sM,hls'
^jpk 55&
my; oelafjk mdG tys jpk ixLHdfjka ;=fkka tlla jk fia idrdxY lr
,shkak' idrdxYfha jpk .Kk ms<s;=r w. ,shkak'
c,fha m%fhdack
,sÅ; wNHdi
1' my; oelafjkqfha mdvfuka Wmqgd .;a ixjdo fldgils' tA weiqfrka wid we;s
m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
wNHjldYfha isg n,k úg fi!r.%y uKav,fha b;du;a w,xldr .%yf,dalh
jYfhka fmfkkafka ks,a .%y f,dalh jk mDÓúh hs' mDÓú .%yf,dalhg fuu
w,xldrh ,eî we;af;a tys mDIaGfhka jeä fldgila c,fhka jeiS we;s
ksihs' mDÓúfhys Ôjfha iïNjhg fya;= jQ m%Odk idOlj,ska tlla jkafka
c,h hs' wm jgd we;s id.rj, w;súYd, m%udKhla c,h we;s ksid o m%Odk
ú,a yd .x.d ;=< o wmg fmfkk f,ig laIh fkd jk w;suy;a c,ialkaOhla
we;s ksid o ukqIH j¾.hdg lsis Èfkl c, ysÕhla we;s fkd fõ hehs
fndfyda úg Wml,amkh flfrkjd' tfyu jqK;a bÈß oYl lsysmh ;=< §
msßisÿ c,h ÿ¾,N fohla jk njg idlaIH bÈßm;a fjñka ;sfhkjd' wo jk
úg uq¿ f,dalh u ms<s.kakjd c,h hkq ksrdhdifhka ,efnk wiSñ; iïm;la
fkd j wdhdifhka ,efnk iSñ; iïm;la nj'
¸' fï fþoh jHdlrKdkql+,j ,sÅ; NdIdfjka olajkak'
¸¸' fþofha we;=<;a Wmi¾. yd ksmd; mo fjka fjkaj olajkak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' fuys we;=<;a f;dr;=re weiqre lr .ksñka c, l<ukdlrKh hk ud;Dldj
hgf;a rpkdjla ,shkak'
2' iuia; idlÉPdj ms<sn| jpk 50la muK jk fia idrdxYhla ilikak'
3' fï idlÉPdj mka;sh bÈßfha wkqlrKd;aulj olajkak'
80 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
YS% ,xldfõ úYajúoHd, wOHdmkfhys ks¾ud;Djrhd f,i ye¢kaúh hq;= YS%u;a whsj¾
fcksx.aia uy;d ì%;dkH cd;slfhls' Tyqf.a mqfrda.dñ;ajfhka 1942 § fld<U §
msysgqjk ,ÿj miqj 1952 § fmardfo‚hg f.k hk ,o ,xld úYajúoHd,h wm
Èjhsfka msysgqjk ,o m<uq kQ;k úYajúoHd,h fõ'
fojeksj fcksx.aia uy;d YS% ,xldjg ;j;a jeo.;a fufyjrla bgq lf<a h' tkï
1948 ,xldj ì%;dkH md,kfhka ñ§ ksoyi ,nk úg m%cd;ka;%jd§ wdKavql%u
jHjia:djla furgg iïmdokh lr §u hs'
YS% ,xldfõ wOHdmk b;sydifha kQ;k úYajúoHd,hla msysgqùfï lghq;a; oYl
.Kkdjla ;siafia foaYSh úoaj;=ka úiska lrk ,o Woaf>daIKhkays m%;sM,hla úh'
j¾I 1815 § ,xldj ì%;dkH hg;a úð; md,khg k;= ùfuka miqj fuys me;sreKq
bx.S%is wOHdmkh ,enQ we;eïyq uyd ì%;dkHfhka iy fjk;a úfoaYSh rgj,ska
Wmdê ,nd furg o úYajúoHd,hla msysgqjd ,sh hq;= hehs hg;a úð; md,lhka fj;
b,a,Sï bÈßm;a lf<da h' ,xldfõ úYajúoHd,hla msysgqjd .ekSfï wruq‚ka 1904 §
,xld úYajúoHd, ix.uh kñka ixúOdkhla o msysgqjd .ekq‚' fun÷ ixúOdkhkays
Woaf>daIKj, m%;sM,hla jYfhka 1921 j¾Ifha § ,xldj i|yd Wiia wOHdmk
wdh;khla msysgqjd §ug hg;a úð; rch lghq;= lf<a h' fld<U ;¾iagka mdf¾
^j¾;udk uqksodi l=udr;=x. udj;& f.dvke.s,a,l msysgqjk ,o ,xld úYajúoHd,
fld,Sðh ^Ceylon University College& hk tu wdh;kh iajdëk úYajúoHd,hla
fkd j ,kavka úYajúoHd,h hgf;a mej;s wkqnoaê; wdh;khla úh' tys Ydia;%
^l,d& úIhhka fuka u úoHd úIhh o we;=<;a úh' bka m%odkh flreKq Wmdê
,kavka úYajúoHd, Wmdê jQfha h'
iajdëk ,xld úYajúoHd,h talSh jQ o fkajdisl jQ o wdh;khla úh hq;= njg
tlÕ;djla hg;a úð; md,kh;a úYajúoHd, jHdmdrfha wh;a w;r ia:dmkh úh'
ó<Õg mek ke.=Kq m%Yakh jQfha tu wdh;kh fld;ek msysgqúh hq;= o hkak h'
fï .ek §¾> újdohla isÿ úh' we;euqka th mßmd,k flakaøh jQ fld<U msysgqúh
hq;= hehs lshd isá w;r wkHhka lshd isáfha w. k.rfha ld¾hnyq, mßirfhka
ñÿKq Ydia;% .fõIKh i|yd iqjodhl mßirhla we;s uykqjr m%foaYfha th
msysgqúh hq;= nj h' jir .Kkdjla ;siafia È.ska È.g isÿ jQ fï újdoh 1928 jk
úg wjika jQfha ‘th uykqjr m%foaYfha msysgqúh hq;= h’ hk ;SrKfhks'
fhdað; ,xld úYajúoHd,h i|yd ie,iqula bÈßm;a lsÍu i|yd rch úiska 1928 §
tjlg uyd ì%;dkHfha úYajúoHd, m%;smdok fldñifï iNdm;s jQ YS%u;a fjda,ag¾
nqlekka-ßâ,a uy;df.a m%Odk;ajfhka lñgqjla m;a lrk ,È' tys jd¾;dj 1929 §
ksl=;a úh' ì%;dkH úYajúoHd, ie,iqï mokï lr .;a ta jd¾;dj u.ska fhdað;
,xld úYajúoHd,fha jHQyh ms<sn| ks¾foaY bÈßm;a fldg ;sì‚'
uykqjr m%foaYfha l=uk ia:dkhl th msysgqúh hq;= o hkak .ek ksYaÑ; ;SrKhla
.kq ,enqfõ 1938 j¾Ifha § h' m<uqj woyi jQfha th ÿïnr ñáhdjf;a msysgqúh
hq;= h hkqfjks' wremam, N+ñ m%foaYhla o ta i|yd y÷kd f.k ;sì‚' tfy;a tu
m%foaYh uef,aßhd jix.;h mej;s m%foaYhla nj;a tys ;jÿrg;a m%idrKh i|yd
8' r' uq' kS' i' 180543 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
83
;u pß;dmodkfha Tyq fufia i|yka lr ;sfí(
“ud ksr;j isá l¾;jHh jk úYajúoHd,hla f.dvkexùu lsishï whl=g
NdrÈh yels jákd u l¾;jHhla fõ' ta ksid th ug Wfoa 9 isg iji 4 olajd
l< /lshdjla jQfha ke;' th we;eï úg iji 4 isg ? 9 olajd jQfha h' ;j;a
we;eï úfgl ? 9 isg miqjod Wfoa 4 olajd jQfha h'”
fï lshufkka fmfkkafka fcksx.aia uy;d Èjd ? fkd n,d úYajúoHd,h
msysgqjd,Sfï lghq;af;ys ksr; jQ wdldrh h' kj úYajúoHd,h i|yd tys jHQyh"
mSGj,g fnod ,Su" wdpd¾h uKav,h n|jd .ekSu yd Tjqkaf.a Wiia ùï mámdá"
YsIHhka n|jd .ekSu" m%fõY úNd. meje;aùu yd Wmdê mdGud,d ieliSu wdÈ
oyila foa Tyqf.a uQ,sl;ajfhka isÿ úh' ta wjêfhys úYajúoHd, m%fõY úNd.h
mj;ajk ,oafoa úYajúoHd,h úiska u nj fuys § i|yka l< hq;=j we;' úYajúoHd,h
wNHka;r jYfhka ixúOdkh lsÍug wu;rj th f,dalfha wkH úYajúoHd, úiska
ms<s.kq ,nk wdh;khla njg m;a lsÍu o isÿ l< hq;=j ;sì‚' fcksx.aia uy;dg
uyd ì%;dkHfha fuka u wka;¾cd;slj wOHdmk{hl= jYfhka jQ ms<s.ekSu" ,xld
úYajúoHd,hg wka;¾cd;sl ms<s.ekSula ,nd .ekSu i|yd ufydamldÍ jQfha h'
iajdëk úYajúoHd,h i|yd kS;s iïmdokh lsÍfuka miq 1942 cq,s 1 Èk tjlg
hqksj¾isá fld,Sðh wdh;kfha ld¾hd,h msysgqjd ;snQ ;¾iagka mdf¾ ^j¾;udk
l=udr;=x. uqksodi udjf;a& fldf,aÊ yjqia kï f.dvke.s,af,a by< ud,fhys
fldä .il iajdëk ,xld úYajúoHd, Och fcksx.aia uy;d úiska kexùfuka
,xld úYajúoHd,h msysgqùfï isoaêh ixfla;d;aulj isÿ úh' bka miq úYajúoHd,fha
lghq;= ukdj mj;ajd f.k hk w;r fhdað; mßÈ th fmardfo‚fha bÈ fjñka
mej;s kj f.dvke.s,s fj; f.k hEug fcksx.aia uy;d ie,iqï lf<a h'
fmardfo‚fha ,xld úYajúoHd,h fkajdisl úYajúoHd,hla úh hq;= hehs ;SrKh ù
;snqKq fyhska ta i|yd wfmalaIs; 500l muK YsIH YsIHdjkaf.a fkajdisl wjYH;d
imqrd ,Su ms‚i fkajdisld.dr .Kkdjla iriú ìfuys ;ekska ;ek bÈ fjñka
mej;s‚' cd;sl iïm%odhg f.!rj lrñka tla uq,a ldka;d fkajdisld.drhla
‘ix>ñ;a;d Yd,dj’ hehs kï úh' tla msßñ fkajdisld.drhla hqksj¾isá fld,Sðfha
m<uq m%Odkdpd¾h frdnÜ ud¾ia uy;d isys lrkq jia ‘ud¾ia Yd,dj’ f,i kï
84 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
flß‚' úis jk ishjfia cd;sl ksoyia wr.,fha mqfrda.dóka isysm;a lrñka
ch;s,l Yd,dj" wreKdp,ï Yd,dj" rdukdoka Yd,dj" fÊïia mSßia Yd,dj wdÈh
kï fldg ;sì‚' úYajúoHd,h i|yd uy;a Ok mß;Hd.hla l< ys,avd Tfífialr
ue;sksh kñka o Yd,djla kï flß‚' fï fkajdisld.drj, lghq;= ixúOdkh
lrkq ms‚i kS;s Í;s ud,djla o fcksx.aia uy;d úiska iïmdokh lrk ,È'
fkajdisl úYajúoHd,hla msysgqjd ,Sfï wruqK jQfha ksrka;rj wdpd¾h YsIH
iïnkaO;d u.ska yqfola mka;s ldurj, isÿ flfrk Ydia;% .fõIKhg yd
wOHdmkhg wu;rj idlÉPd yd iïuka;%K wdÈfhka {dkh j¾Okhg;a idys;H"
ix.S;" kdgH wdÈ l,d lghq;= m%j¾Okhg;a bv i,ik mßirhla ilid §u h'
miqj isxy, idys;Hfha;a" kdgH l,dfõ;a úYsIag ks¾udK ìys ùug;a wka;¾cd;sl
jYfhka mjd iïudkhg md;% jQ Ydia;% .fõIK yd m%ldYk t<s oelaùug;a moku
jegqfKa YS%u;a whsj¾ fcksx.aiaf.a mqfrda.dñ;ajfhka ls%hd;aul jQ fkajdisl
úYajúoHd, ixl,amh neõ lsj yels h' ,xld úYajúoHd,fha lghq;= .Kkdjlg Tyq
mqfrda.dñ;ajh iemhqfõ h' olaI tfy;a wd¾Ól w.ysÕlï we;s YsIHhkag úYajúoHd,
wOHdmkh ysñ lr §fï wruq‚ka YsIH;aj l%uhla msysgqùug Tyq mshjr .;af;a h'
úYajúoHd, l,d lghq;= ixúOdkh lsÍu ms‚i l,d uKav,hla msysgqjd ta i|yd
Wkkaÿj isá wdpd¾hjrekag tys lghq;= Ndr lf<a h' úYajúoHd,h i|yd Ñ;%
m%o¾Ykd.drhla iys; fl!;=ld.drhla ie,iqï l< Tyq" th i|yd m%:u mshjr
f,i iqm%lg Ñ;% Ys,amS fcda¾Ê lSÜf.a ‘mQcdj’ kï Ñ;%h ñ,hg .ekSug lghq;=
lf<a h' tu fl!;=ld.drh ;j u bÈ ù ke;;a Ñ;%h úYajúoHd, mqia;ld,fha
m%o¾Ykh ù ;sfí'
fcksx.aiaf.a fufyjr úYajúoHd,hg iSud jQfha fkd fõ' 1948 § ,xldj ksoyi
,nk wjia:dfõ ta ksoyia rdcHh i|yd wdKavql%u jHjia:djla iïmdokh lsÍfï
l¾;jHh ì%;dkH rcfha fuka u YS% ,dxlsl foaYmd,k kdhlhkaf.a tlÕ;dfjka
whsj¾ fcksx.aia uy;d fj; mejß‚' 1948 ksoyi ,enQ od isg 1972 kj ckrc
jHjia:djla ia:dmkh jk f;la furg md,kh jQfha fcksx.aia úiska iïmdokh
lr fok ,o wdKavq l%u jHjia:dj wkqj h' Tyqf.a tu olaI;dj y÷kd .;a kj
ksoyia rdcH lsysmhl tkï" mlsia:dkh" uef,aishdj" >dkdj" .hdkdj" fkamd,h
iy ud,Èjhsk rdcHhkays wdKavql%u jHjia:d iïmdokh jQfha Tyqf.a Wmfoia
wkqj h'
ld¾hnyq, Ôú;hla .; l< kuq;a YS%u;a whsj¾ fcksx.aia ish oekqu f,dalhd fj;
m%odkh lrkq i|yd .%ka: .Kkdjla ,shd m< lsÍug iu;a úh' The Law and the
Constitution ^kS;sh yd wdKavql%u jHjia:dj&" Cabinet Government ^leìkÜ rdcH
md,kh&" Parliament ^md¾,sfïka;=j&" The Commonwealth in Asia ^wdishdfõ fmdÿ
rdcH uKav,h&" Nationalism, Colonialism and Neutralism ^cd;sljdoh" hg;aúð;
jdoh yd uOHia:jdoh&" The Constitutional Laws of the Commonwealth ^fmdÿrdcH
uKav,fha jHjia:d kS;s&" Approach to Self-Government ^iajhx md,khg m%fõYh&
wdÈh bka iuyrls'
wjfndaOh
m%dfhda.sl wNHdi
1' YS%u;a whsj¾ fcksx.aia uy;df.a pß;hg wod< lreKq my; oelafjk
wkqud;Dld Tiafia fm<.iajkak'
f.dú wd } f.dúhd
m%:ud" l¾u" l¾;D" lrK" iïm%odk" wjê" iïnkaO" wdOdr" wd,mk hkqfjka tjeks
fn§ï" tkï ‘úNla;s’ kjhla isxy, NdIdfjys olakg ,efí' lsishï kdu m%lD;shla
fuu úNla;s kjfhys tal jpk yd nyq jpk jYfhka fnod oelaùu ‘jrkeÕSu’
hkqfjka ye¢kafõ' mqreI" ia;S%" kmqxil hk ,sx. ;=kg u wh;a kdu mo fufia
jrkeÕsh yels h'
fï jdlHj, ‘,shhs" rls;s" lS%vd lrhs" ls%hd lrjhs’ hk ls%hd moj,ska Wla; jkafka
‘f,aLlhd" f.dúfhda" YsIHhd" u,a,S’ hk l¾;D mo hs' tajd fh§ we;af;a m%:ud
úNla;sfhks'
1'1 my; oelafjk jdlHj, we;s m%:ud úNla;s mohg háka brla w¢kak'
¸' jE;a;Efõ ysñ .=;a;s, ldjHh rpkd lf<a h'
¸¸' l,dlrefjda iïuka;%Khg iyNd.s jQy'
¸¸¸' nd,sldfjda WoEik u mdi,g meñfK;s'
¸¹' b;sydi{fhda Ydia;S%h idlÉPd mj;aj;s'
¹' l;=jreka úiska YsIHfhda lS%vdjg fhduq flfr;s$fhduq lrkq ,n;s'
¹¸' olaI ks<shka úiska rislfhda i;=gq flfr;s$lrkq ,n;s'
¹¸¸' uj úiska orefjda we.fh;s$w.hkq ,n;s'
1'2 m%:ud úNla;s mo myla fhdod jdlH myla ks¾udKh lrkaak'
fïjdfha hj;s" wdrlaId lr;s" oekqj;a lrhs" Èkd .ks;s hk ls%hdj,g hg;a j
we;af;a orejka" ksjerÈlrejka" .=rejreka" b,a,Sï hk l¾u úNla;s mohs'
² fuka" fia" jeks" tõ" f,i" uq;a" ú,i" mdid" fj;" lrd hkdÈ
ksmd; mo iu. fhfokafka o l¾u úNla;s mohs'
5'1 my; oelafjk kdu moj, iïm%odk úNla;s rEm ,shd olajkak'
jks;dj" ixpdrlhd" úoHd{fhda" fiakdj" uqrlre
5'2 tu iïm%odk úNla;s jpk fhdod jdlH ilia lrkak'
fï jdlHj, kslau hdug" bj;aj hdug" c,h .ekSug" ìug neiSug iSudj oelajqfKa
‘ráka" mÈl fõÈldfjka" <sf|ka" jy,fhka’ hk moj,sks' fï mo wjê úNla;sfhka
fhfohs'
uydpd¾h fÊ' î' Èidkdhl uydpd¾h úu,a Ô' n,.,af,a
wjfndaOh
1' mdvfï we;=<;a .=jkaúÿ,s idlÉPdjg mokï ù we;s ldrKh l=ula o@
2' NdIdfõ wdrïNh ms<sn| uQ,sl u;jdo ks¾udKh ù we;af;a l=uk ldrKd
mokï lr f.k o@
3' NdIdfõ Wm;g iu.dój isÿ jQ udkjhdf.a j¾OkSh wjia:dj l=ula o@
3' f,dalfha mj;akd NdId .Kk ksYaÑ;j m%ldY lsÍug fkd yelafla l=uk
fya;= ksid o@
4' NdIdj ixialD;sfha jdylh f,i y÷kajkafka wehs@
m%dfhda.sl wNHdi
1' lKavdhï mylg fn§ my; oelafjk ud;Dld hgf;a nqoaê uKav, idlÉPd
mj;ajkak'
¸' fvx.= Wjÿr ÿre lruq
¸¸' fmd;a lshùfï jeo.;alu
¸¸¸' mdßißl w¾nqo ks¾udKh lrkafka ñksid u h'
¸¹' o<od fmryer
¹' iS' ví,sõ' ví,sõ' lkakka.r ue;s;=ud wOHdmk lafIa;%hg l< fufyjr
2' ‘NdIdjl Wm; ms<sn| mßKdujd§ u;h’ hk ud;Dldj hgf;a l:djla
mj;ajkak'
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
109
rdcldß yd jHdmdßl ,sms ,sùu
iNdm;s"
YS% ,xld rEmjdyskS ixia:dj"
fld<U 07'
ia;=;shs"
'''''''''''''''''''''''''''''''''''
mS' ví,sõ' úoHdfialr
úÿy,am;s
1' PdhdrEm yd ùäfhda o¾Yk bÈßm;a lsÍu i|yd Ndú; l< yels" mdvfï i|yka
fuj,u l=ula o@
2' wl=re ‘j¾K’ kñka ye¢kafjk nj ;yjqre l< yels mer‚ kso¾Ykhla
mdvfï we;=<;a fõ' ta l=ula o@
3' YsIHhka msgq fmr<kh Wmfhda. lr f.k m%o¾Ykh lf<a l=ula o@
4' mdvfï i|yka mer‚ jHdlrK .%ka:h l=ula o@
5' NdId Èk Wf<f,a § Wysia m%lafIamlh Ndú; flrefKa l=ula i|yd o@
iÕrd ,sms
lsishï úfYAI wruqKla f;audjla mokï lr f.k iÕrd iïmdokh flf¾'
iÕrdjl m%jD;a;suh" ld,Sk ,sms fuka u ks¾udKd;aul úfYaIdx. ,sms o we;=<;a
fõ' lsishï iÕrdjl we;=<;a flfrk ,sms o wod< iÕrdfõ f;audjg wkq.;j
iïmdokh flfrhs'
;Sre ,sms
ld,Sk" wdl¾IŒh f;audjla mokï lr f.k ,shefjk ixlaIsma; mqj;am;a ,sms
úfYaIhla" ;Sre ,sms f,i ye¢kafjhs' ;Sre ,smshl Bg wod< m%ia;=;h ms<sn| iuia;
mqj;amf;a wdl,amhg jvd rplhdf.a wdl,amh ms<sìUq flf¾' tl u ldrKh mokï
lr .;a ;Sre ,sms folla l;=jrekaf.a rpkd ffY,sh" NdId ú,dih" jdla fldaIh"
ixfla; Ndú;h wdÈ lreKq wkqj úúO fõ¦ tlsfklska fjkia fõ' tl u f,aLlhd
jqj o fjkia ud;Dld foll § fjkia ffY,shlg" NdId ú,dihlg wkqj ;Sre ,sms
iïmdokh lrhs' we;eï úg l;=jre ish kduh fjkqjg wdrEV kduhlska ;Sre ,sms
iïmdokh lr;s' pkaør;ak udkjisxy uy;df.a j.;=. o ohdfiak .=Kisxy
uy;df.a rhs.ï rd< yd Wl=iaid o w;sYhska ckms%h jQ ;Sre ,sms ud,d h' ;Sre ,smshl
§ Ndú; lrk NdId ffY,sh úfõpkd;aul h' mejish hq;= lreKq fláfhka kuq;a
;shqKq f,i mejiSu o id¾:l ;Sre ,smshl lemS fmfkk ,laIKhls'
fï mdvfï j.;=. ;Sre ,sms ud,dfjka ,sms foll fldgia we;=<;a lr we;' th ;Sre
,smshl iajNdjh wjfndaO lr .ekSug Tng bv i,ikq we;' tl u rplhd f;aud
foll § NdIdj Ndú; lr we;af;a fohdldrhlg nj o thska meyeÈ,s fõ' l=udr;=x.
ms<sn| oelafjk ,smsfha l=udr;=x. rpkdjkays NdId ffY,shg wkqrEmj ilia lr
.;a jHjydrhla Ndú; lrk Tyq wdkkao iurfldaka ms<sn| ,smsfha § Ndú; lrkafka
fjkia NdId ffY,shls'
m%dfoaYsl WmNdId
lsishï m%foaYhlg úfYaI jk NdId jHjydr m%dfoaYsl WmNdId f,i y÷kd .;
yels h' lsishï m%dfoaYsl WmNdIdjla me;sr mj;akd m%foaYh WmNdId l,dmhla
jYfhka kï flf¾' reyqK" Wvrg" W!j" È.du`vqq,a," i;afldar<h" kqjr l,dúh
wdÈh isxy, NdIdfõ m%Odk m%dfoaYsl WmNdId l,dm lsysmhls'
reyqKq WmNdIdj
Wvrg WmNdIdj
j¾;udk uOHu m<d; jYfhka ie,flk l÷lrhg;a by< W!j f,i ie,flk
l÷lrhg;a y;r fldar<hg;a úfYaI jQ WmNdIdj Wvrg ck jyr jYfhka .efka'
fmdÿ jyr Wvrg ckjyr
óyrld weïnrhd
yÜá wmam,af,a
uÕ=,a lmqjd fla,ïldrhd
m‚úvh myskh
ys;=jlaldrhd .=;a;d
ysñÈßh ysksñÈßh
lrorh wlr;eính
k<jkjd mqkakkjd
122 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
È.du~q¨ WmNdIdj
j¾;udk kef.kysr m<d;g yd W!j m<d;g wh;a ìï;ekakm;a;=j" jeõ.ïm;a;=j"
mdku yd fj,a,iaim;a;=j hk m%foaYj, jHjydr jk nia jyr hss'
fmdÿ jyr È.du~q¨ ckjyr
uj fuda$fudù
uy¨ l; fydá wïud
n,a,d lEgd
óyrla fnda,a¨
j,id mßhd
fydoao ldhu
lsßn;a mqlald
fyjKe,a, fyau,hd
u,ajr ùu ms,sfyd| ùu
frda. je,£u úidÈh
i;afldarf<a WmNdIdj
inr.uq WmNdIdj
r;akmqr Èia;s%lalhg wh;a l=l=¿fldar<h" wgl,kafldar<h" fldf<dkakfldar<h
hk m%foaYj,g úfYaI jQ WmNdIdj hs'
fmdÿ jyr inr.uq ckjyr
mÈxÑ ùu me,mÈhï ùu
jeiai .Õ=, ndkjd
w,s w,a,k mqoa.,hd mks;a;,hd
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
123
úY%du Yd,d uvï
w,s we,a,Su l=refj rdcldßh
l=vd ksji uvq me,
mßñ; NdId
hïlsis wjia:djla fyda ia:dkhla mokï fldg f.k ksYaÑ; iSudjla ;=< Ndú;
jk NdId" mßñ; NdId f,i y÷kajkq ,efí' úúO jD;a;Ska" wd.ñl ia:dk" úúO
iudc lKavdhï yd wNspdruh wjia:d uq,a fldg .;a NdId jHjydr óg wh;a fõ'
tA wkqj ëjr" m;,a" fyaka wdÈ jD;a;s wdYs%; NdId jHjydr o YS%mdo jkaokdj" f;dú,a
jeks wjia:d mokï fldg .;a jHjydr o mßñ; NdId jHjydr jYfhka y÷kd .;
yels h'
my; oelafjkqfha mßñ; NdId lsysmhlg wod< ksoiqka jpk ud,djls'
lu;a NdIdj
ëjr NdIdj
fyaka NdIdj
m%dfoaYsl yd mßñ; NdId ms<sn| ±kqj;a ùu u.ska isxy, NdIdj yd isxy, ck;dj
ms<sn| jeo.;a jQ;a rij;a jQ;a f;dr;=re Wlyd .ekSug yels h' idys;H
ks¾udKlrKfha § NdIdj ilia lr .ekSug o ñka wjia:dj Wod fõ' Ñrka;k
isxy, idys;Hh ms<sn| úoHd;aulj úu¾Ykh lsÍug m%dfoaYsl yd mßñ; NdId
oekqu jeo.;a fõ' ck;djf.a ixialD;sl rgdj yeoEÍug ñka ,efnk msgqn,h
buy;a h'
m%dfhda.sl wNHdi
1' Tn Ôj;a jk m%foaYhg wdfõ‚l jpk fldaIhla ms<sfh, lrkak'
2' u.S m%jdykh yd iïnkaOj nia r: wdY%s;j jHjydr flfrk jpk fldaIhla
ilikak'
3' fla' ch;s,l iQÍkaf.a ‘pß; ;=kla’ kjl;dj lshjd tys m%dfoaYsl yd mßñ;
NdId fhÿï ks¾udKlrKhg fhdod .;a wdldrh úuiSug ,la lrkak'
ikaê
mQ¾j yd wmr j¾K fyj;a wlaIr ksishdldrfhka .e<mSu ikaê kï jk nj iso;a
iÕrdj olajhs'
mQ¾j wlaIrh f,i ie,flkafka uq,a mofha w. we;s wlaIrh hs' fojk mofha uq,
we;s wlaIrh wmr wlaIrh hs' mQ¾j yd wmr wlaIr w;r f,dam" wdfoaY" wd.u wdÈ
ikaê ld¾h u.ska mo ikaê ùu isÿ fõ'
ikaê úêh WodyrK
mQ¾jiajrf,dam ikaê iqr;" .sr." k<Õk
mriajrf,dam ikaê .=re;=ud" nqÿl=re" ms<s;=re
iajr ikaê rejkdr" u,iqk" Wkqka
iajrdfoaY ikaê fudfydr" fufyiqre" jfgdr
.d;%dfoaY ikaê o~qjï" .skshï" nq;airK
mQ¾jrEm ikaê w;a;ï" ikakia" lïu,
mrrEm ikaê yoaoji" fld.a.," wiaik
.d;%dlaIrf,dam ikaê kshxidh" <sxj;=r" fk¨ïu,a
wd.u ikaê ksrjq,a" úhjq,a" lgqj,
oaú;ajrEm ikaê ÿkak" jeoaod" l=re,a,d
fjka fjka jQ w¾: we;s mo fufia tla ùu NdIdfõ § iudi hkqfjka ye¢kafjhs'
by; oelajqKq mo iudi ùu;a iu. uq,a mo tlg iïnkaO fldg ;snQ ksmd; mo o
lDoka; mo o uq,a mofha úNla;s m%;Hh o we;eï kdu mo o bj;a ù we;s nj Tng
meyeÈ,s jkq we;'
WodyrK( ;=re o ,;d o - ;=re ,;d ^o ksmd;h bj;a ù we;'&
.ukska jQ úvdj - .uka úvdj ^.uka¬bka jQ& úvdj - ^úNla;s m%;Hh yd
w;S; lDoka;h bj;a ù we;'&
u| fõ.fhka yuk iq<Õ - u| iq<Õ u| ^fõ.¬tka& yuk& iq<Õ -
^kduh" úNla;s m%;Hh yd j¾;udk lDoka;h f,dma ù we;'
fufia iudi ùfï § w¾:h fuka u mo o ixlaIsma; ù tla mohla njg m;a ùu
fndfyda úg oelsh yels h'
by; fþofhys i|yka" tfy;a ;o l¿ wl=ßka fkd oelafjk iudi mo úuid
n,kak'
130 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
isxy, NdIdfõ iudi úê myls'
1' wjHh iudih
2' úNla;s iudih
3' úfYaIK iudih
4' wkHd¾: idudih
5' oldrd¾: iudih
wjHh iudih
wjHh mohla ^Wmi¾.hla fyda ksmd; mohla& fjk;a mohlg uq,ska fh§
isÿ jkafka wjHh iudih hs'
iajr wlaIrhlg uq,ska fhfok ‘k’ ksmd;h ‘wka’ njg m;a fõ'
k ¬ wjYH - wkjYH ^wjYH fkd jkqfha&
k ¬ w,ia - wk,ia ^w,i fkd jkafka&
k ¬ T!Ñ;H - wfk!Ñ;H ^WÑ; Ndjhla ke;af;a&
11' r' uq' kS' i' 180543 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
131
jH[ack wlaIrhlg mQ¾jfhka fhfok ‘k’ ksmd;h we;eï úg fkd" kq iajrEmfhka
o isà'
k ¬ leu;s - fkd leu;s ^leu;s fkd jkafka&
k ¬ iqÿiq - kqiqÿiq ^iqÿiq fkd jkqfha&
úNla;s iudih
m%:ud yd wd,mk hk úNla;s fol yer fiiq úNla;Skag wh;a mohla uq,ska
fh§ isÿ jk iudih úNla;s iudih kï fõ'
ks,auyfk,a hkafkys ks,a meyeh uyfk,a hkafkys .=Khls' olaI YsIHhd hkafkys
olaI hkq YsIHhd hkafkys .=Khls'
úfYaIK iudih lsysm wdldrhlska isÿ fõ'
iqÿ ¬ u,a - iqÿu,a ^iqÿ meye jQ u,a&
È.= ¬ jr, - È.=jr, ^Èla jQ jr,&
fuys iqÿ yd È.= hk úfYaIK u,a yd jr, hk moj,g úfYaIK jYfhka uq,ska
fh§ iudi ù we;'
fiakl ¬ m`ä - fiaklm`ä ^m`äjrhl= jQ fiakl&
.jqï ¬ fmdä - .jqïfmdä ^fmdä .jqï&
fiaklm`ä yd .jqïfmdä hk moj, m`ä yd fmdä hk úfYaIK mo fh§ we;af;a
úfYaIH mohg miqj h'
i| ¬ j; - i|j; ^i| jeks j;&
uq;= ¬ o;a - uq;=o;a ^uq;= jeks o;a&
by; iudi moj, i| hkafkka ‘i| jeks’ yd uq;= hkafkka ‘uq;= jeks’ hk
WmudjdÖ w¾: m%ldY fjhs'
md ¬ mshqu - mdmshqu ^fk¨ï u,la jeks mdo&
uqj ¬ ;Ur - uqj;Ur ^;Ur jeks uqj&
.=K ihqr yd uqj;Ur hk iudi mohkays w.g fh§ we;s mshqu" ;Ur hk úfYaIK
moj,ska fk¨ï u,la jeks hk WmudjdÖ w¾:h m< fõ'
ixLHdpdÖ mohla úfYaIKhla fia uq,g fh§fuka o úfYaIK iudi mo ilia fõ'
oi ¬ rcoï - oircoï
;=ka ¬ ìh - ;=kaìh
oldrd¾: iudih
o ksmd;fhka iïnkaO ù we;s fjka fjka w¾: we;s mo ‘o’ ksmd;h rys;j
.e<mSu oldrd¾: iudih kï fõ'
ÿl o iem o - ÿliem
rka o ß§ o - rkaß§
br o y| o ;re o - bry|;re
orefjda o oeßfhda o - oreoeßfhda
wlald o kx.S o - wlalkfÕda
uydpd¾h fÊ' î' Èidkdhl iudi kdu mo ;j;a whqrlska ;=ka jeoEreï
fldg olajhs'
1' oaúmo iudi ^mo folla tla ùfuka iEfok iudi&
w. kqjr - w.kqjr wU hd¿fjda - wUhd¿fjda
flá l;d - flál;d .=K oyï - .=Koyï
2' ;s%mo iudi ^mo ;=kla tla ùfuka iEfok iudi&
wg od f.a - wgodf.a nla uy wl=Kq - nlauywl=Kq
i| lv myK - i|lvmyK Èh jvk ks,fï - Èhjvkks,fï
3' p;=Iamo iudi ^mo y;rla tla ùfuka iEfok iudi&
lõ ñ‚ u,a ou - lõñ‚u,aou
we;a wia ßh mdn< - we;awiaßhmdn<
uy je,s .x f;r - uyje,s.xf;r
u,a j;= kd ysñ - u,aj;=kdysñ
idïm%odhsl iudi úê myg wh;a jk mo o kQ;k jHjydrfha we;s jpk o
iudi f,i fhfok ;eka óg we;=<;a fõ' fï iudi mo tla fldg fyda
fjka fldg ,súh yels h' oyïirK jeks merKs
isxy, .oH .%ka:j, úis ;sia .Kka ixialD; jpk
tla ù ieÿKq iudi mo o olakg ,efí'
3' my; § we;s jdlHj, ;o l¿ wl=ßka uqøs; fldgia i|yd iqÿiq iudi mo
,shkak'
¸' iS.sßh k.sk w;r wms .,ska ne¢ mä .Kka lf<uq'
¸¸' i;=kag olajk lreKdj ñksiqka fj;ska wE;a fjñka mj;S'
¸¸¸' ieoeye;sfhda b;d msßisÿ j;ska ieriS fndau¿jg /ia jQy'
¸¹' ;reKfhda o ;re‚fhda o W;aijh ixúOdkh lsÍug fjfyiqKy'
¹' wm iudch jkik krl isß;a msgq oelsh hq;= h'
¹¸' mqrdúoHd leŒïj, § ueáfhka lrk ,o n÷ka lSmhla yuq úh'
¹¸¸' orejd lsß jeks o;a úoyd iskd iqfKa h'
¹¸¸¸' Tjqyq .=K o kqjK o jevqKq orefjda jQy'
¸º' wms ish,af,da u Y%S ,xldfõ jeisfhda fjuq'
º' bka§h id.rfha b;d n,j;a N+ñlïmdjla we;s úh'
tmßÈ" fYalaiamsh¾g ,enqKq rdcH wkq.%yh o w;suy;a úh' tlS rdcH wkq.%yh Tyqg
wysñ jQfha tla wjia:djl § mu‚' ta" 1599 jif¾ § lsx.a ßp¾â o filkaâ kdgHh
iïnkaOfhks' tu kdgHhg úIhh jQfha fojeks ßp¾â rcq rclfuka my lsÍu;a
miqj Tyq urd oeóu;a ms<sn| l;d mqj; h' tys ,d fYalaiamsh¾g úreoaOj m<uqjeks
t,sifn;a /ðkg fla,dï lSfuka lrk ,o l=uka;%Khla .ek o i|yka fjhs'
flfia jqj o miqj fYalaiamsh¾f.a fuka u Tyqf.a kdgH iud.fï o lS¾;s kduh
h<s;a ia:dms; úh'
1608 jirg miqj fYalaiamsh¾f.a kdgH ksIamdokhkays my; jeàula olakd ,efí'
ta jk úg" wdmiq iaÜ/Ü*¾â .ug meñ‚ fYalaiamsh¾" ish mjq, Wfoid iqúYd,
ukaÈrhla ;ekùu wrUd ;sì‚' tlS ukaÈrh “ksõ me,ia” (New Palace) hkqfjka
y÷kajkq ,eì‚' ta jk úg" fYalaiamsh¾ iajlSh m%foaYfha ms<s.;a m%N+jrhl= njg
m;aj isáfha h' uyd lúhd" ffofjdam.; f,i" yßhg u wjqreÿ 52la wdhq ú|" 1616
wfm%a,a 23 jeksod ñh .sfha h' Tyqf.a foayh iaÜ/Ü*¾â foajia:dkfha ñysoka lrkq
,eî h'
fYalaiamsh¾f.a kdglhkag fndfyda úg úIhh jQfha rdIag% md,kh hs' ta w;ska" uyd
lúhdf.a wmQ¾j;u kdgH ks¾udKh jkqfha" cq,shia iSi¾ h' frdauhg lS¾;sh f.k
wd cq,shia iSi¾ >d;kh lrkag msys myrj,a ÿka wh w;ßka wka;suhd jQfha" Tyqf.a
fyd| u i.hdj isá írEgia h' írEgiaf.a msys myr ld ñhefok iSi¾f.a uqjg
fYalaiamsh¾ kxjkafka" fødayslu;a mdjd §u;a .ek lsj yels fyd| u joka h'
ú,shï fYalaiamsh¾f.a lúh;a kdglh;a .ek ye¢kaùula lsÍu b;d wiSre h' Tyqf.a
idys;H ks¾udKhkays jk m%{dj .ek lSu Bg;a jvd wiSre h' ñksiqkaf.a ffojh;a
fY%aIaG;ajh;a fol u .ek lshk uyd lú fYalaiamsh¾" gqfj,a;a khsÜ ´ jÜ hQ ú,a
hk kdglfhys lrk fuu újrKh" f,dalh;a" f,da oyu;a ukqIH;ajh;a ms<sn|
Tyqf.a .eUqre wjfndaOh fï hhs mjik oDIagdka;hla jekak'
“Some are born great, some achieve greatness, and some have greatness thrust
upon them.”
“iuyre fYa%IaGj WmÈ;s' iuyre fYa%IaG;ajh Wod lr.ks;s' fYa%IaG;ajh"
iuyrekaf.a wefÕa .ikq ,efnhs'”
oywg jeks ishji f;la u ú,shï fYalaiamsh¾ i,lk ,oafoa wm%udK m%;sNdfjka
hqla; jqj o ksis f,i wOHdmkh fkd ,o f.dryeä ks¾udKlrejl= yeáhg h'
fYalaiamsh¾f.a kñka m%p,s; ks¾udK tjlg rdcH md,lhl= yd od¾Ykslhl=j isá
Y%Su;a *a/kaisia fílka fyda ^fYalaiamsh¾f.a u wkq.%dylhdj isá& ioïiagkays
wdÈmdojrhd fyda lrkag we;ehs o u;hla f.dv keÕS ;sì‚' flfia jqj o fYalaiamsh¾
ks¾udK flfrys idys;H f,dalfha wjOdkh jeä jeäfhka fhduq jkag jQfha
oykj jk ishjiska miqj h' fï wmQre ñksyd i;= jQ Ôú;h ms<sn| .eUqre ;shqKq
oekqu;a f,dal iajNdjh msßis| oelSfuka m< lrk ,o Ôjk o¾Ykh;a t;eka isg
ksis úuiqug ,la jkakg úh' tys m%;sM,hla yeáhg f,dalh yuqfõ wkdjrKh
jQfha lúhl= o oDYHldjH rplhl= o yeáhg fYalaiamsh¾ i;=j meje;a;d jQ oejeka;
m%;srEmh hs'
1' ú,shï fYalaiamsh¾g ;u <ud ld,fha § uqyqK §ug isÿ jQ ÿIalr;d ljf¾ o@
2' fYalaiamsh¾ lúhl= f,i m%isoaO ùug ;=vq ÿka lD;s fudkjd o@
3' fYalaiamsh¾ ;u kdgH lD;s rpkd lsÍu i|yd mdol lr .;a uQ,dY%hka
ljf¾ o@
4' fu;=udf.a ish¨ kdgH lD;s j¾. ;=kla hgf;a úia;r lr we;' tu j¾. ;=k
kï lrkak'
5' ú,shï fYalaiamsh¾ pß;fhka Tng ,nd .; yels wdo¾Y ljf¾ o@
,sÅ; wNHdi
m%dfhda.sl wNHdi
1' f,dal m%isoaêhg m;a úfoaYSh idys;Hlrejkaf.a úia;r we;=<;a lr iÕrdjlg
iqÿiq ,smshla ilia lrkak'
2' fYa%IaG idys;Hlrejka yd Tjqkaf.a ks¾udK f,aLkhla ilia lrkak'
3' ú,shï fYalaiamsh¾f.a Tn leu;s lD;shla lshjd tys wka;¾.;h idrdxY lr
olajkak'
fmr mofha w. wl=r y,a wl=rlska fyda w" wd" t" ta hk iajrhlska fyda wjika jQ
l, ‘we;af;a h’ hk w¾:h i|yd j;a m%;Hh fhfohs'
is,a we;af;a - is,a ¬ j;a } is,aj;a - is,aj;a NslaIqj
.=K we;af;a - .=K ¬ j;a } .=Kj;a - .=Kj;a mqoa.,hd
kqjK we;af;a - keK ¬ j;a } keKj;a - keKj;a orejd
Ok we;af;a - Ok ¬ j;a } Okj;a - Okj;a mqoa.,hd
fifkfy we;af;a - fifkfy ¬ j;a - fifkfyj;a - fifkfyj;a uj
fmr mofha w. b" B" W" W! hk iajrhlska wjika jQ úg ‘we;af;a h’ hk w¾:h
i|yd u;a m%;Hh fhfoa'
rej we;af;a - rE ¬ u;a } rEu;a - rEu;a hqj;sh
biqr we;af;a - biqre ¬ u;a } biqreu;a - biqreu;a ñksid
Èßh we;af;a - Èß ¬ u;a } Èßu;a - Èßu;a mqreIhd
kqjK we;af;a - ë ¬ u;a } ëu;a - ëu;a YsIHhd
2'1 my; bÈßm;a lr we;s tla tla woyi i|yd iqÿiq ;oaê; moh ,shkak'
¸' iem we;af;a - ¹' Yla;s we;af;a -
¸¸' lS¾;sh we;af;a - ¹¸' ri we;af;a -
¸¸¸' fõ. we;af;a - ¹¸¸' m%fhdack we;af;a -
¸¹' n, we;af;a - ¹¸¸¸' nqoaê we;af;a -
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
147
12' r' uq' kS' i' 180543
3' ‘uqjd’ ‘uh’ m%;Hh
3'1 my; tla tla woyi i|yd fhda.H ;oaê; moh ,shkak'
¸' hlvfhka lrk ,o -
¸¸' m,sÕ=fjka lrk ,o -
¸¸¸' ßÈfhka lrk ,o -
¸¹' ,Sfhka lrk ,o -
¹' ;ka;= iajNdj we;s -
m%foaYd¾:h
bÕ m%foaYh } bÕ¬wá } bÕá - bÕáh f,<jd
;=kq m%foaYh } ;=kq ¬ wá } ;=ká - ;=káfha fõokdj
4'1 my; i|yka tla tla fhÿu fjkqjg iqÿiq u ;oaê; moh ,shkak'
¸' by m%foaYh -
¸¸' È. iajNdjh -
¸¸¸' lr m%foaYh -
5'1 fï tla tla woyi i|yd iqÿiq ;oaê; moh ne.ska ,shkak'
¸' jr, u - ¸¸' uqyqK u -
¸¸¸' ijk u - ¸¹' kqjk u -
Ndjd¾:h
uqÿ nj - uqÿ ¬ ;d - uqÿ;d
iqyo nj - iqyo ¬ ;d - iqyo;d
iuQyd¾:h
ck iuQyh - ck ¬ ;d - ck;d
,sÅ; wNHdi
lDoka; kdu
Od;= m%lD;shlg kdud¾:hla fok lDoka; m%;Hhla tl;= ùfuka iEfok kdu
lDoka; kdu f,i ye¢kafõ' n,kakd" n,kakS" ne,Sï" ne¨ï" ne,s,s wdÈh lDoka;
kdu fõ'
³ lDoka; kdu yd ls%hdj,g wu;rj lDoka; ksmd; o fjhs' mQ¾j ls%hd" ñY% ls%hd" wiïNdjH ls%hd
Bg wh;a fõ'
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
153
Od;= m%lD;sh m%;Hh lDoka; kdu
lsh Wï lshqï
Bï lSï
k ¬ wd lshkakd
k¬B lshkakS
rla Wï /l=ï
b,s /ls,s
b ¬ k ¬ ´ rlskafkda
Wï ¬ w /l=u$/lau
lDoka; ls%hd
NdId jHjydrfha § lDoka; kdu fuka u lDoka; ls%hd o w;HjYH NdIdx.hla fõ'
Od;= m%lD;shlg l%shd w¾:hla fok lDoka; m%;Hhla tla ù lDoka; l%shd iefoa'
n,kafka" n,kakdyq" n,kafkys" ne¨fõ" nef,kafka" ne¨fKa" ne¨Kq" ne¨K"
ne¨jd" n,kq wdÈ mo lDoka; ls%hd .Khg we;=<;a fõ'
Od;= m%lD;sh m%;Hh lDoka; ls%hd
lsh k ¬ ta lshkafka
k¬´ lshkafkda
k ¬ wdyq lshkakdyq
rla b ¬ k ¬ ta rlskafka
t ¬ kq ¬ ta /flkafka
WKq ¬ ´ /l=fKda
b ¬ ta /lafla
,sÅ; wNHdi
3' fï tla tla jdlHfha ;o l¿ wl=frka olajd we;s lDoka; moj, m%;Hh fjka
fldg ,shkak'
¸' YsIHhd fyd¢ka ms<s;=re ,shkq fmfka'
¸¸' ,S fl<s kegqï bÈßm;a lf<a l,dh;khlsks'
¸¸¸' úfYaIdx. ,smsfha lems,s flá,s ksu lr uqøKhg heú‚'
¸¹' Odjk m:fha fõ.fhka ÿjk orejkag foudmsfhda w;afmd<ika ÿkay'
¹' jeäysáhkaf.a lshuka nd, mrmqr is;g .; hq;= h'
4' my; i|yka Od;= m%lD;sj,ska lDoka; kdu yd lDoka; ls%hd fol ne.ska
ks¾udK lrkak'
n," .h" jh" ,sh" ÿj
5' my; i|yka lDoka; mo fhdod w¾:j;a jdlHh ne.ska ks¾udKh lrkak'
,shkakd" kegqï" fldgkq" is;Su" fl¢ß,s" lems,a," ne,Su" ÿjkafka
fï ks¾udKh wmg wdiajdokSh jkafka tajdhska ,la jdiSka jYfhka fmdÿ úkaokhla
,eìh yels neúks' ujq rfÜ b;sydih;a tys úiQ hq.ldrl mqreIhkq;a rfÜ iajNdj
fi!kao¾hh;a ms<sn| j¾KkSh woyia fya;=fjka wm ish¨ fokdg u fmdÿ úkaokhla
yd wdiajdohla fï ks¾udKj,ska ,eìh yels fjhs' Wiia l,d ks¾udKhl ,laIKh
fï fmdÿ nj fyj;a iudc idOdrK úkaokSh .=Kh hs'
“wm ujq ìu fmdf<da uyS ldka;djf.a k<,fhys ;enQ ;s,lhla jeks h'” fï
Wmudfjys .eí jk fi!kao¾hd;aul yeÕSfuka wms jYSlD; fjuq' tfy;a kQ;k
iudch f.dv ke.Su i|yd w;S; Y%S úN+;sh wdj¾ckd lsÍu muKla m%udKj;a fkd
fõ' w;S; iudc ixialD;sl p¾hd yd kQ;k iudc Ôú;h o ixl,kfhka kj
oDIaáhlska hqla;j foaYdNsudkh yd foaY jd;ai,Hh u;= lr .; hq;= h' iudcfha
uejqïlrefjda foú nUqka fkd j jev lrk ck;dj hs' tkï ldhsl yd udkisl
Y%uh ujq ìfï Wkak;sh fjkqfjka lem lrk ckhd hs' cd;sl wNsudkh fyg
f,dj f.dv kÕk yd Bg u. fmkajk uyd n,fõ.h hs' w;S; Y%S úN+;shg fya;=
jQfha ndyq n,h fyj;a nqc n,h m< l< Y+r jQ kr úrejkaf.a ld¾h idOkh hs'
my; oelafjk ks¾udKfhka ta kr úrejka h<s fï ìu my< fõjd hs m%d¾:kd
lrkqfha woH;k Y%u n<ldh yd tlaj rg ixj¾Okhg Tjqkaf.a odhl;ajh o
ud¾f.damfoaYh o wjYH neúks' ta ish,af,a ixl,kfhka ujq ìu fi!uH .=Kfhka
i| fia o {dk n,fhka nDyiam;S fia o lS¾;shg m;a fõjd hkq tys .eí jk
wjika m%d¾:kdj hs' mdGlhdf.a yd Y%djlhdf.a ukfiys ish ckau N+ñh ms<sn|
wfmalaId iy.; jd;ai,Hhla oekùfuys iu;a fï ks¾udKh iqks,a wdßhr;ak
úiska rpkd lrk ,oaols' th o ví,sõ' ã' wurfoaj úiska .dhkd lrkq ,en ;sfí'
wjfndaOh
1' ,xld ,xld hkqfjka werfUk meÈ fmf<ys i|yka uE; ld,Sk ,dxflah
m`äjrhd ljfrla o@
2' lúhd ,xld ud;djf.a n|sk ,o flaY l,dm f,i olskafka fudkjd o@
3' ,xld ,xld ks¾udKfha i|yka flfrk mer‚ isxy, lùka fofokl= kï
lrkak'
4' ñys ,sh k<f,a hkqfjka werfUk meÈ fmf<ys wfma ud;DN+ñh ye¢kaùug
fhdod we;s fhÿï folla Wmqgd olajkak'
5' tys we;=<;aj we;s Yío rih we;s lsÍug bjy,a jk fhÿï folla Wmqgd
olajkak'
m%dfhda.sl wNHdi
,sÅ; wNHdi
m%dfhda.sl wNHdi
“u,Kav" n;a Wmokd f,ia ud w;ska wij' iS iEu kï iq<x nokd fia b;d W.yg
fofhl' kÕ=f,l úhof`vl msgjfll nvjfll ksuqfkl flú,af,l wjlefgl
iSjef,l fmr.s,sfhl miq.s,sfhl'' leúfgl f.dkaf.fhl f.dúfhlehs hk fï
wgf<dia fokdf.a tla ùfuka hkakd jQ .uk iS iEï kï fjhs'”
mQcdj,sh
“fï mjq,g miq.sh udi lSmhla uq¿,af,a u f,v frda.d;=rlï meñK fndfydu
wirK Ndjhg m;a jqKd muKla fkd j ldis ke;s ksid fuf,dj jeä jdis ke;s
fj,d Tjqkaf.a fmdfydi;a kEhskaf.a jeä ie,ls,a,la ke;s úh' fï ish,a, fufia
jQ kquq;a fudjqkaf.a mjqf,a jdikdjka;lu l%u l%ufhka fnda úh' idrd kï fï
mjqf,a jeäuy,a .Ekq <uhd ta jdikdjka;lfï iQ¾hdNrKhj isáhd h' wef.a ú,S
kï u,hd wEg ud‚lHhlaj isáfha h'”
th jerÈ nj uu;a lshñ' uf.a ye§u fyd| h lshd uu mdrÜgq l< njla u;l keye'
ta fldfydu jqK;a ta jerÈ l%shdfjka oeka WUg hï m%fhdackhla jqj fyd;a ug th
ikaf;daIhg ldrK fõ' b;ska fï WU f.k wd wh ljqo lshd WU okafkys o@
wdÈ u m%nkaO l:d rplhka l:k jHjydrh ixjdo i|yd fhdod .;a wdldrh
by;ska fmkajd fok ,È' tfy;a B <Õ mrmqf¾ f,aLlhka jk mshodi isßfiak"
ví,shq' ta' is,ajd fuka u ud¾áka úl%uisxy o kjl;dj, ixjdo i|yd isxy,fha
NdIKh;a f,aLkh;a w;r we;s fjki fuka u ta taa pß;fha jhi" W.;alu wdÈ
idOl o flfrys t;rï wjOdkh fhduq lr we;s nj fkd fmfka'
“frdia,ska ljr l=,hlg wh;a fldhs m%udKhl flfkla o hkq fidhd .ekSug;a
wef.a oekSu úuiSug;a ch;siaig l,amkd úh' tfia;a l,amkd fldg “uE ud úiska
wikq ,nk m%Yakj,g ksis ms<s;=re ÿkakS kï uE udf.a Nd¾hdj lr .ksuehs o
ksYaph fldg is;=fha h' blaì;s frdi,skaf.ka fufia weiS h' kqU “rfÜ o@”
fkdfyd;a “f;dfÜ o@” fuh frdi,skag jyd u wjfndaOj “uu rfÜ” hhs ms<s;=re
ÿkakd h'”
“l;a;sßkd mxÑ oeóu bjr lrkafka l+re lrdnq Wlia fldg .kakd i,a,s;a merÿKd
u'”
“.sh wjqreoafoa ta .Eks f.or j;af;a fmd,a .iq;a Wlia ;shd i,a,s wr f.k me/oaÿjd”
hs msh,a lS h'
“iuyr wjqreÿj, § ta .Eks remsh,a mky yeg;a Èkkjd” hs wkq,d lSjd h'
by; i|yka ixjdoj, oelsh yels jkafka l:d jHjydrfha Yío rgd ta wkaoñka u
,shd olajd we;s wdldrh hs' l:d jHjydrfha o tla tla mqoa.,hdf.a iudc ;;a;ajh"
wOHdmkh yd jhi wdÈ idOl u; WÉpdrK ú,di fjkia fjhs' kjl;djl ixjdo
oelaùfï § fï ,laIKh flfrys o f,aLlfhda wjOdkh fhduq lr;s'
“msámiska wd ld¾ tll k,dfõ y`äka ;s.eiaiqkq ðkodi rn¾ fnda,hla fuka mdr
whskg úis úh' ld¾ tl miqmiska ¨yqn¢ñka wd ¥ú,s j,dj ðkodif.a le| od ueomq
iqÿ lóih l¨ lrñka jy jeák' fkdolska fufyu ¥ú,a,la' úkdähla hkak nE'
ld¾ tlla ke;akï nhsisl,a ldrfhla' uqka fldfya o fï bjis,a,la ke;=j ÿjkafk'
''' yQIa .d, .y f.k .sh yeá' yÈiais fj,d fjkak we;s' fï mdfr bvla keyefka
ld¾ tllg hkak'”
wjfndaOh
1' uqøKh wdrïN ùug fmr furg mej;s fmd;a úfYaIh kï lrkak'
2' uqøKh jHdma; ùug fmr idys;H mßYS,khg keUqre ù isáfhda ljryq o@
3' ud¾áka úl%uisxyf.a kjl;dj, ixjdoj, oelsh yels úfYaI;ajh l=ula o@
4' l:lhdf.a iajNdjh wkqj ixjdoj, NdId jHjydrh ilia ù we;s lD;s folla
,shkak'
5' isß .=kisxyf.a fyjke,a, kjl;dfõ NdId Ndú;fha oelsh yels úfYaI;ajh
l=ula o@
wjHh mo
ksmd;
jdlHhl uq," ueo" w. hk iEu ;ekays u fh§u ksmd; moj, iajNdjh hs'
ñ;=frda ud iu. fi,a,ï lsÍug meñ‚fhda h'
Bfha kx.S o uu o fõ,dikska u mdi,a .sfhuq'
fï jdlH foflys uq," ueo" w. fh§ we;s háka bß we¢ mo ksmd; mohs'
ksmd; mo úúO w¾: m< lrñka woyia m%ldYkhg yjq,a fjhs' tu w¾:j,ska
iuyrla Bg wh;a ksmd; mo iu. my; oelafõ'
07 iudkd¾:h ^iudk fldg oelaùu& fuka" f,i" n÷" fia" jeks" tõ" whqre
08 fya;aj¾:h ^fya;= oelaùu& ksid" neúka" fyhska
09 iSud¾:h ^isudj oelaùu& f;la" olajd" ;=re" mgka" isg" ;dla
10 úNla;H¾:h ^úNla;s m< lsÍu& úiska" f.ka" f.a" flfrka" flfrys"
;=<" u;" Wv
11 WmkHdid¾:h ^mo mQ¾Kh oelaùu& jkdys" jQl,s" kï" ,d
12 YS>%d¾:h ^fõ.h yeÕùu& fio" fkd,id" jyd
13 Y%e;s iQpkd¾:h ^weiQ nj yeÕùu& ," ¨
14 iu. hk w¾:h yeÕùu iu." bys" yd" legqj" iy" tlal
15 wjOdrKd¾:h ^ksYaÑ; nj uq;a" ñi" yer" úkd" u" ue" mjd"
yeÕùu& mqkrela;
16 iuqÉphd¾:h ^mo iïnkaOh& o" hs" ;a" yd" iy" ÿ
17 mqkrd¾:h ^kej; hk w¾:h& mqk" kej;" h<s" je<s
18 jdlHdjidkh yeÕùu he" h" y" fial
19 iómd¾:h ^ióm nj yeÕùu& fj;" lrd" w;" .dj
20 ms‚i hk w¾:h ms‚i" ;ld" i|yd" jia" ksid"
Wfoid"wrNhd
21 úl,amd¾:h ^úl,amh yeÕùu& fyj;a" fkdfyd;a" fyda
22 iïnkaOd¾:h ^jdlH iïnkaO tfy;a" fkdfyd;a" fyda
lsßu&
23 wjud¾:h ^wvq .Kfka hk w¾:h& mjd" o" ÿ" ;a" fyda" j;a
Wmi¾.
wjHh mo hg;g .efkk Wmi¾. kduhlg fyda ls%hdjlg uq,ska fh§ tu kdufha
fyda ls%hdfõ w¾:hg ;=ka wdldrfha n,mEula lrhs'
¸' m%lD;sfha w¾:hg ndOd lsÍu'
¸¸' m%lD;sfha w¾:h fjfiid ±laùu'
¸¸¸' m%lD;sfha w¾:h wkqj mej;Su'
wka;¾{dkh mYapdoaWmdê
mqk¾Ôjh iajfoaY iajhxcd;
wdÈ moj, uq,ska fh§ we;s wka;¾" mYapd;a" mqk¾" iaj"
iajhx wdÈ fldgia idïm%odhsl Wmi¾. w;frys fkd
.ekqK o tys m%lD;shg fmr fhfok mQ¾ji¾. úfYaIhla
f,i ie,fla'
,sÅ; wNHdi
1' my; oelafjk jdlHj, ksmd; mo tlla fyda lSmhla fyda fh§ we;' tajd
f;dard olajkak'
¸' uy iq<Õska .ia je,a o ksfjia o weo jeá‚'
¸¸' wms Tjqka iu. l;d lr lr isáfhuq'
¸¸¸' i÷od isg isl=rdod f;la Èk myls'
¸¹' Tyq mqreÿldrhl= fuka yeisfrkakg jQfha h'
¹' foaÿkq jka foneu wef.a uqyqfKa iqkaor;ajh jeä lrhs'
m%dfhda.sl wNHdi
1' Tn lshjQ kjl;d lsysmhla f;dard f.k tajdfha NdId Ndú;fha úfYaI ,laIK
ms<sn|j ì;a;s mqj;am;lg ,smshla ilia lrkak'
2' tu kjl;djl leu;s mßÉfþohla f;dard f.k tys we;=<;a Wmi¾. iys; mo
/ia lrkak'
3' Tn leu;s kjl;djl msgqjla f;dard f.k tys we;=<;a ksmd; mo /ia lrkak'
14' r' uq' kS' i' 180543 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 179
udkj ixy;sfha wdrïNfha isg u ñksid l;kaor lSfï yd weiSfï l=;+y,fhka
hqla; úh' wdrïNfha § w;aoelSï yd w¨;ska oek .;a oE ish iuQyfha fiiq
iudðlhkag lshd mEug;a fojkqj B <Õ mrïmrdjg w;aoelSï Wreu lr §ug;a
ukqIHhd l:dka;r lSu wrUkakg we;' B <Õ mshjr wd.ñl$WmfoaYd;aul l;d
l,djls' miqj ri ckkh wruqKq lr .;a l;d l,dj j¾Okh jQ nj fmfka'
flál;djla ri ú£fï § fyda ks¾udKh lsÍfï § uQ,sl lreKq lSmhla flfrys
wjOdkh fhduq l< hq;= h'
wmQ¾j;ajfhka yd úYajikSh;ajfhka hqla; ks¾udKhla ìys lsÍug iqÿiq w;aoelSula"
wkqN+;shla fyda ixisoaêhla ks¾udKlrejd i;=j ;sîu jeo.;a h' th flál;dfõ
f;audj hs' tkï lD;sfhka m%ldY jk iuia; w¾:h hs' wfkl=;a flál;dx.
ish,a, f;audj u; mokï fjhs' f;dard .kakd l;d m%jD;a;sh wdrïNhla" úldYhla"
wjidkhla we;s ;¾ldkql+, fya;=M, iïnkaO;djla iys; isoaê oduhl úldYhla
fjhs' fuh l:d úkHdih kñka ye¢kafjhs' flál;d ks¾udKfha § jvd;a m%n,j
wjOdkh fhduq jkafka pß; ksrEmKh flfrys h' flál;djl ksrEmKh úh
hq;af;a tla m%n, pß;hla fyda pß;dx.hls' fïjd ixlS¾K pß; h' ndysrj;a
wdOHd;añlj fuka u udkislj;a" iudc Ôú;fha §;a úúO O¾u;dj,g uqyqK fok
pß; úh hq;= h' tlS pß; l;=jrhd u ueÈy;a ùfuka fyda wfkl=;a pß; yd .eàug
ie,eiaùfuka fyda Ôjk .eg¨j,g uqyqK §ug ie,eiaùfuka fyda ksrEmKh lrhs'
“flál;djla hkq Ôú;fhka fm;a;la újrKh lsÍula” hkqfjka wekagka fpfld*a
oelajQfha fï woyi h'
mqoa., w;aoelSï yd ne÷Kq mßirh fyda udkisl iajNdjh oelaùug Wml%uhla f,i
miqìï j¾Kkd fhdod .ekSug ks¾udKlrejd fhduq úh yels h' flál;dlrejd ta
u.ska ;u oDIaáh l,d;aulj bÈßm;a lrhs' pß; .ek Rcqj újrKh l< fkd yels
foaj,a ixfla;j;a l< yels h' tfia u f,aLlhd ;u ks¾udKh h:d¾:jd§j yd
;d;aúlj bÈßm;a l< hq;= h' th h:d¾: ksrEmKh f,i ye¢kafjhs' uOHia:
l,d;aul oDIaáhlska" iudc mka;s fNaoh ;=<ska" iudc úIu;d wdY%fhka Wmydih
fyda úfõpkh u.ska fulS h:d¾: ksrEmKh l< yels h' óg wu;rj ishqï mqoa.,
ufkdaNdjhka" udkisl .egqï iudcuh .;s iajNdjhka" ld,h wdÈ wjia:d m%n,
f,i ksrEmKh lsÍug wjYH wjia:djl ixfla; Ndú;hg ks¾udKlrejd miqng
fkd fõ' úfgl f,aLlhd u bÈßm;a ù pß; ksrEmKh lrk w;r úfgl l;=jrhd
mfilg ù fjk;a whl= ,jd l;dj lSug i,iajhs' mdGlhd fj; l;djla bÈßm;a
lsÍfï § f,aLlhd /|S isák ia:dkh oDIaá fldaKh hkqfjka ye¢kafjhs' flál;d
f;audjg wkqj m%:u mqreI" W;a;u mqreI wdÈ oDIaá fldaK Ndú;hg .efka'
iuia; ks¾udKh we.hqug ,la flfrk úg iudch" Ôú;h" ukqIH;ajh" ñksia
ls%hdldrlï flfrys f,aLlhdf.a wjOdkh fhduq fjhs' ta flál;djl Ôjk
oDIaáhhs'
idys;H lD;shla hkq NdIdj Ndú;hg .ksñka flfrk wmQre is;a;uls' NdId;aul
yrUhls' tneúka flál;d lrKfha § ks¾udKd;aul NdIdjla fhdod .ekSu b;d
j;=r u,
isßudkak uy;a;hd;a wì,ska Wkakefya;a l,l isg ys; ñ;=frda h' tfia u Tjqyq
fofokd boaou,afo‚h mQ¾jdrdu úydria:dkfha WfoHda.su;a odhlfhda h' odhl
iNdfõ iNdm;s jQfha o isßudkak uy;a;hd h'
mdi,a .=rejrfhl= jYfhka fiajh lrñka isá isßudkak uy;a;hd fiajfhka úY%du
.sfha óg fo jirlg muK fmr h' Tyq mdáka l¿ h' Wiska ;rula wvq h' isrer
uy; h' ysi bÈßmi ;Ügh mE§ ;snQ w;r tu ;Ügh jeiSu i|yd ysi miq foi
flia È.g jjd b;d wudrefjka ysi bÈß mig f.keú;a ;nd ;snqfKa h'
isßudkak uy;a;hdg lsis u mjq,a nrla fkd ù h' Tyqg Èh‚hka fofofkl= isá
w;r Tjqyq fofok .=rejßhka jYfhka fiajh l<y' isßudkak uy;a;hd ;ud mskg
b;d leu;s nj ks;r ldg;a weÕù h' tfia u Tyqf.ka .ug isÿ jQ fiajdj .ek
ks;r i|yka lf<a h' “fï .fï ñksiaiqkag w.hla ke;=jg uu ;rï fï .ug lsis
u ñksfyla fiajh lr, keye'” Tyqf.a uqúka ks;r u mdfya fu jeks jpk msg
fjhs' ljr whqßka l;d l<;a Tyq uqo,a úhoï lsÍug wleue;s h' b.ekaùug hk
ld,fha § frdaia mdka f.ähla f;a lyg fldamamhl fmdÕjd f.k ld Wfoa mdi,g
hk Tyq wdmiq oj,a folg muK f.or meñK Èjd wdydrh .kakd ;=re f;a
fldamamhla ;ru j;a fkd fndhs' oekg jqj o tys lsis u fjkila ke;' ljr jevla
lsÍu iïnkaOfhka fhdackdjla bÈßm;a jqj;a fudfyd;la fofk;a mshd f.k
bkakd Tyq iqr;ska uqyqK msi ouñka fufia lshhs'
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 181
“fudkj l<;a kslka wmrdfo uqo,a kdia;s lrkak krl hs'”
wì,ska Wkakefya ;uka i;= bvlvïj, f.dú;eka n;a lrf.k lrorhla fkdue;sj
Ôj;a jQ ;eke;af;ls' Tyq meyefhka ;, t<¨ h' t;rï uy; ke;' Wiska wä
myudrla yhla muK we;' Wvq /jq< jj,d h' fldKavh miaig mSrd fodU f.ähla
;rï jQ fldKavhla ne| isáfha h' uy¨ nj fydfrka fydfrka meñK uy;a jQ
wdorhlska fuka Tyq je,| .ekSug jer orhs'
wì,ska Wkakefyag isáfha tl u mqf;l= mu‚' Tyq o újdyhla lr f.k f.or u
mÈxÑ ù isáhs' wì,ska Wkakefya mskg b;d leue;s h' úYd, Okjf;l= fkd jQj;a
wjYH foag úhoï lsÍug ks¾f,daNS h' fyd|g yS,a n;a msÕdkla ld ojfia jev
wdrïN lrk Tyq oj,a fod<y muK jk ;=re tl È.g jev lrhs' bkamiq f.or
meñK Èjd wdydrh f.k oj,a fol yudr ;=k muK jk ;=re úfõlSj f.or isáhs'
kej; ´úgl fyda l=Uqrl fyda jevg hhs' ojfia jev wjika lr j;a; my< <sf|ka
Èh kdf.k wdmiq f.or tkafka ieoE w÷r .,d yef,k úg h'
wì,ska Wkakefya ie|E w÷r w;ßka f.or meñ‚ úg Tyqf.a ìß| Tyq <Õg tkafka
ÿï ouk fldams fldamma hla yd ls;, = a yl=re lE,a,la o /f.k h' wì,ska Wkakefya
l=ii
a h
s me;af;a flá biaf;damm
a q lE,af,a ;sfnk mrK mqgj q l jdä ù fldams fldamm
a fhkaa
W.=r W.=r mdkh lrkafka uq¿ isrer u wmQre WKqiï q iqjhlska m%fndaOhg m;a lrñks'
úY%du hdfuka miq f.or fodf¾ ;sfnk iq¿ iq¿ jevm< lsÍfuka yd fmd;la m;la
lshùudÈfhka ld,h f.jd .kakd isßudkak uy;a;hd úfYaI jevla fkdue;s yeu
Èkl u mdfya we¢ß jegqK miq úÿ,s mkaou o f.k wì,ska Wkakefyaf.a f.org
hhs' ojfia jev wjika lrk wì,ska Wkakefya f.or meñK fldams fldamamh
fndñka isákafka fï fõ,djg h' isßudkak uy;a;hd tkq ÿgq úg wì,ska
Wkakefyaf.a ys; ;=< ksrdhdifhka i;=gla we;s fjhs'
“wd''' tkak''' tkak isßudkak uy;a;h" jdä fjkak'” fuf,i mejiSfuka muKla
ksy`v fkd jk wì,ska Wkakefya l=iaish foig ysi yrjd ;rula y`v kÕd ish
ìß|g fufia lshhs'
“fï weyqK o@ isßudkak uy;a;h weú,a,' fldams fldamamhla yod f.k jfr,a,d'”
“uu oeka f;a tlla îmq .uka wdfj' ug kï oeka fldams yokak tmd'”
isßudkak uy;a;hd mqreoaog jf.a fu f,i mjik kuqÿ fkd mudj ÿka ouk fldams
fldamamhla yd ls;=,a yl=re lE,a,la Tyq w;g f.keú;a §ug wì,ska Wkakefyaf.a
ìß| mud fkd fjhs' fldamsj,ska imamdhï ùfuka miq isßudkak uy;a;hd;a" wì,ska
Wkakefya;a mehl muK fõ,djla l;dny lrñka ld,h .; lrkafka b;d i;=áks'
fuu l;d nyg Tjqkaf.a orejka ms<sn| úia;r" rfÜ f;dfÜ wdrxÑ" wì,ska
Wkakefyaf.a f.dú;eka jev" isßudkak uy;a;hdf.a lS¾;s rdjh" B<Õ fmdahg is,a
iudoka ùu wdÈ fulS fkd lS fkdfhl=;a ldrKd úIh fjhs' fufia l;d lrñka
isák w;r Èkla wì,ska Wkakefyaa ;u n,dfmdfrd;a;=jla iïnkaOfhka isßudkak
uy;a;hd iu. l;d lf<a h'
1' “wms fldÉpr is,aj;a;= jf.a iudfcg fmkakqï lr f.k ysáh;a yoj;
we;=f< ;sfhk u,lv f,aisfhka lvkak neye” fï m%ldYh j;=r u,
flál;dfjka ;yjqre jk wdldrh ksoiqka olajñka ikd: lrkak'
2' h:d¾:h mila jQ úg ñksia isf;ys mj;sk ffjrh" fl%daOh jeks is;=ú,s
l%udkql+,j myj hk wdldrh wì,ska Wkakefyaf.a pß;h weiqßka úuikak'
3' ‘j;=r u,’ flál;dj id¾:l ùu i|yd fhdod .;a ks¾udKd;aul NdId
,laIK ljf¾ oehs ksoiqka olajñka fmkajd fokak'
4' “ñksid ;u yeÕSïj,g jy,a jQ úg ls%hd lrk wdldrh mqÿu iy.; h” j;=r
u, flál;dj weiqßka fï neõ idlÉPd lrkak'
5' “ixlS¾K pß; ksrEmKh ksid j;=r u, flál;dj jvd;a id¾:l;ajhg
m;aj we;'” isßudkak uy;df.a yd f,dl= yduqÿrejkaf.a pß; ksoiqka fldg
.ksñka fï woyi ;yjqre lrkak'
,sÅ; wNHdi
m%dfhda.sl wNHdi
1' flál;djla ks¾udKh lsÍfï § wjOdkh fhduq l< hq;= uQ,sl lreKq ljf¾
oehs fidhd fm< .iajkak'
2' iqÿiq f;audjla f;dard f.k flál;d wx. ,laIK flfrys wjOdkh fhduq
lrñka rij;a flál;djla ks¾udKh lrkak'
3' tfia ks¾udKh l< flál;d tl;= fldg flál;d ix.%yhla ilia lr
mka;sfha ish¨ <uhskag lshùug i,iajkak'
4' ‘j;=r u,’ flál;dfõ we;s flál;d ,laIK ms<sn|j mka;sfha §
.=re;=ud$.=re;=ñh iu. idlÉPd lrkak'
j,a,dmÜgd
hÜgmd; ;skshdj, le,E cdjdrïlrejkaf.a
.%yKhg
^hÜgmd; - ,ika;&
isxyrdc jkdka;rhg kElï lshk hÜgmd; fjk;a jákd .iaje,a o há jk ia;rh o
yd ;skshdj, m%foaY wdYs%; jkdka;r j,a,dmÜgd úkdY ù ;sfí' fjk;a .ia fld<ka u; /÷Kq
cjdrïlrejkaf.a .%yKhg yiqùfuka úkdY wjia:dfõ tu .ia ksrmrdfoa ìug fmr<d oud
fjñka mj;S' we;s wdldrh oelsh yels h' fï m%foaYhkays
úYd, m%udKfha j,a,dmÜgd .ia fmr<d l=Üá fndfyda fofkl=f.a mdkSh c, wjYH;dj
lr m<d ;ek ;ek oud f.dia we;s wdldrh;a" imqrd ,k l=vd Èh myrj,a WmÈkafka
.ia fkd fmr<ñka l| ;ekska ;ek lmd jkdka;r ;=<sks' cdjdrïlrejkaf.a wlghq;=
w;yer oud we;s wdldrh;a" jkdka;r ;=< § ls%hd fya;=fjka fï msßisÿ Èh myrj,a wmú;%
oel .; yels h' jk neúka bÈßfha § îug o isÿ jkafka wmsßisÿ
.a?ï .Kkg ,laI .Kkska ,xiq ;shd l¿" c,h nj m%foaYjdiSyq mji;s'
ÿUqre" len,s fidhñka j,a,dmÜgd .ia lmd" ;jÿrg;a fï cdjdrïlrejkag jákd jkh
jk úkdYh isÿ lr ;sfí' úkdY lrkakg bv fkd§ /l .ekSu i|yd
ys;la mmqjla fkdue;s cdjdrïlrejka wod< n,OdÍka b;d blaukska ls%hd;aul úh
j,a,dmÜgd .ia fmr<Su ksid tajdg hg jk hq;= hhs m%foaYjdiSyq mji;s'
m%jD;a;s ks¾udKh lr .ekSu i|yd ck udOH fõ§ka w;r mj;akd iïu; w;r
zví,shq my" tÉ tlZ ckms%h l%ufõohls' fuhska m%ldY jkafka ví,shq wl=ßka
wdrïN jk m%Yak mylg yd tÉ wl=ßka wdrïN jk m%Yakhlg jd¾;dlrejd ms<s;=re
iemhsh hq;= nj h' ta fufia h'
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 193
1' isÿ ù we;af;a l=ula o@ WHAT
2' ta i|yd uq,a ù we;af;a ljqre o@ WHO
3' th isÿ jQfha ljr od o@ WHEN
4' th isÿ jQfha fldfya § o@ WHERE
5' th isÿ jQfha wehs@ WHY
6' th isÿ jQfha flfia o@ HOW
1' isÿ ù we;af;a l=ula o@ j,a,dmÜgd .ia wkjirfhka lmñka jkh úkdY
lsÍu
2' ta i|yd uq,a ù we;af;a ljqre o@ cdjdrïlrefjda
3' isÿ jQfha ljr od o@
4' th isÿ jQfha fldfya § o@ - hÜgmd; yd ;skshdj, m%foaY wdYs%; jkdka;rj, §
5' th isÿ jQfha wehs@ j,a,dmÜgd Ydl fldgia ,laI .Kklg wf,ú l< yels ksid
6' th isÿ jQfha flfia o@ fydr ryfia j,a,dmÜgd .ia lemSfuks'
by; jd¾;dfõ th isÿ jQ Èkh i|yka fkd fõ' tfia jqj o wod< isÿùu mdGlhdg
uekúka wjfndaO jk f,i m%jD;a;sh idrdxY lr .ksñka fuys bÈßm;a lr ;sfí'
mqj;am;a jd¾;d ms<sfh, lsÍfï § my; i|yka lreKq flfrys o Tfí wjOdkh
fhduq lsÍu jeo.;a fõ'
1' jd¾;d lrk isoaêhg wod< ia:dkh yd Èkh i|yka lsÍu
2' wi;H fyda wkqudk fyda mlaI.%dyS ks.uk fyda bÈßm;a fkd lsÍu
3' mdGlhdg m%fhdackj;a jk yd l=;+y,h okjk jeo.;a f;dr;=re f;dard .ekSu
4' bÈßm;a lrk lreKq ksrjq,aj" meyeÈ,sj" ksjerÈj bÈßm;a lsÍu
5' mqoa.,fhl=g" wdh;khlg" cd;shlg" wd.ulg wmydi jk wkaofï lreKq
jd¾;d fkd lsÍu
6' wmrdO ms<sn| jd¾;d wêlrK lghq;=j,g ndOdjla fkd jk fia bÈßm;a lsÍu
15' r' uq' kS' i' 180543 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 195
iudcfha nyq, jYfhka Ndú; flfrk oekaùï m;s%ld ish,a,g u fmdÿ
wdlD;shla ;sfí'
1' ljr oekaùï m;s%ldjl jqj o is;a .kakdiq¨ ud;Dldjla fh§u'
oekaùu ms<sn|j ukd fm,Uùula we;slr ùug tys ud;Dld mdGh iu;a úh hq;= h'
rij;a flá ud;Dld fuka u l=;+y,h okjk ud;Dld o oekaùï m;s%ld irihs'
2' oekqï Èh hq;= w;HjYH lreKq mdGlhdg wjOdrKh jk f,i oekaùï
m;s%ldfõ fh§u'
tlS ksYaÑ; lreKq l=vd fþo jYfhka fyda wxl jYfhka fyda bÈßm;a l< yels h'
fï i|yd WodyrKhla .; fyd;a oekaùu .dhk ;r.hla ms<sn|j kï"
¸' ;r. fldkafoais
¸¸' ;r. úksYaph
¸¸¸' meje;afjk Èkh" ia:dkh" fõ,dj
¸¹' ;Hd. jeks YS¾I hgf;a lreKq oelaúh yels h'
3' oekaùu isÿ lrkafka ljqreka oehs oekaùï m;s%ldj wjidkfha i|yka lsÍu
4' oekaùu i|yd is;a .kakdiq¨ wdlD;shla ks¾udKh lr .ekSu
5' oekaùï isria;,h" Èk" ia:dk wdÈh" ,sms fhduqjla ;sfí kï th jeks wjYH
YS¾I oekaùfï lemS fmfkk f,i bÈßm;a lsÍu
6' oekaùu i|yd uq,a jk jeo.;a lreKq ish,a,la u idrdxY lr mdGlhdg
blaukska lshjd .; yels f,i bÈßm;a lsßu
oekaùï m;s%ldjla we.hsu i|yd oekaùï l,dfõ wkq.ukh flfrk whsvd wdlD;sh
^AIDA MODEL& my; oelafõ'
A- ATTENTION - wjOdkh$wdl¾IKh
I- INTEREST - m%fhdackh$,dNh
D - DESIRE - fhda.H nj$leue;a;
A - ACTION - ls%hd lsÍu
oekaùula fk;= .egqKq ú.i th kej;;a ne,Su i|yd wdl¾IKhla ;sfí kï th
id¾:l oekaùuls' tfia u ta oekaùfuka mdGlhdg$Y%djlhdg$krUkakdg lsishï
m%fhdackhla ;sìh hq;= fõ' oekaùu lshjk mqoa.,hdg ta i|yd leue;a;la ;sîu o
jeo.;a h' wjidkfha oekaùfuka ikaksfõokh lsÍug n,dfmdfrd;a;= jQ fiajdj
i|yd mqoa.,hd ls%hd;aul úh hq;= fõ' fï kHdh fjf<| oekaùï iïnkaOfhka
fndfyda ÿrg jeo.;a jk w;r wfkl=;a oekaùï i|yd o th wdl¾IŒh whqßka
Ndú; l< yels h' lreKq rdYshla .%dylhdg b;d rij;aj b;d yrj;aj b;d ¨yq`vq
f,i ikaksfõokh l< yels ùu oekaùul id¾:l;ajhg fya;= fõ'
197
fj<| oekaùï
,dN mrud¾:h uq,a lr .;a" NdKav yd fiajd wf,ú lsÍfï ld¾hhka i|yd fhdod
.kakd oekaùï fj<| oekaùï f,i ye¢kafõ' j¾;udkfha oekaùïlrKh yd
m%pdrKh hkqfjka úIh lafIa;%hla f,i o fuh j¾Okh ù we;' f,dj mqrd uyd
mßudKfha wdh;k jYfhka o jHdma; ù we;s oekaùïlrKh" ks¾udKd;aul l,djla
f,i o ie,fla'
mdßfNda.slhdg NdKav yd fiajdj, iajNdjh" thska ,eìh yels m%fhdack" tajd
Ndú; lrk wdldrh" ñ, .Kka yd ñ, § .; yels ia:dk wdÈh ms<sn| oekqï §u
fj<| oekaùul uQ,sl ld¾hh hs' id¾:l oekaùïlrejl= whsia,ka;hg YS;lrKhla
úlsŒug iu;a úh hq;= hehs kQ;k jHjydrfha úfkdaod;aulj mejfikafka
mdßfNda.sl wjYH;dj blaujd hk mßfNdackhlg Tyq fm,Uùug oekaùïlrejd
iu;a úh hq;= nj hs' tfy;a oekaùïlrKfha § iïu; wdpdrO¾u moaO;shlg wkqj
lghq;= l< hq;= h' fm,Uùula we;s lsÍu i|yd jHdc lreKq oelaùu WÑ; fkd fõ'
Ôú;hg mß.Klh
idudkH Ôú;fha § ;dlaIKh Wmfhda.S lr f.k jvd fõ.j;aj myiqjg iy ksjerÈ
f,i ;ukaf.a tÈfkod jev i|yd mß.Kl ;dlaIKh Ndú; lsÍug ish¨ u lafIa;%hka
i|yd .e<fmk mß.Kl mdGud,d
mdGud,dj ld,h .dia;=j
mß.Kl wOHhkh ms<sn| iy;sl m;% mdGud,dj udi 3 re' 10"000
uq, isg u mß.Kl ;dlaIKh bf.kSug wjYH whg
.e<fma'
mß.Kl wdYs%; ks¾udKlrKh udi 5 re' 12"000
m%dfhda.sl wNHdi
1' f;aud lsysmhla f;dard f.k" mqj;am;a jd¾;d /ia lr" tajd f.dkq jYfhka
ilia lr mka;s mqia;ld,fha ;nd mßYS,kh lrkak'
2' mqj;am;aj, m< jQ fj<| oekaùï lsysmhla f.k tajdfha f;aud mdG /ia
lrkak'
3' úúO wdlD;s m;% myla /f.k tajd ish,af,a u we;=<;a jk YS¾I fudkjd oehs
úuid n,kak' tu wlD;s m;% iïmQ¾K lrkak'
woyi (
wm%udK f;acia o n,h o we;a;d jQ W;=ï uyd;auhka yg ùridr .;sfhka yd
kqj‚ka wvq ñksiqka ffjr ne£u úYd, m¾j; oeä o< w.ska myr § m<d ouk u;a
we;a rcl=g mhska wek fjfyi .kakdla jekak'
woyi (
wud rih n÷ ñysß wU rih wkqNj lrñka" m%isoaO f.j;= m%foaYhkays ks;r ieß
irñka fldals,hka yg meyefhka iudkj isáh;a" kdoh muKlska lmqgka
taldka;fhka oek .; yels h'
woyi (
i¾mfhla tla ;eke;a;l= oIag flf<a kï thska ñh hkafka ta ;eke;a;d u fkd
fõ o@ f,dalfha wfkla lsis if;la ^ta ksid& fkd uefrhs' ÿokl= ^fla,dï lSu
ms‚i& wêm;shdf.a lkg uqj <x lf<d;a ta ksid uq¿ cd;shla u kiS' tmuKla fkd
fjhs' ta wi;amqreIhd o thska úkdYhg m;a fjhs'
woyi (
fkdfhl=;a .x" Th" we<" fod<j, c,h .,d wdj;a uy;a .eUqre ihqr fjr< blaujd
fkd hkakdla fuka" i;amqreIhd fï uq¿ cïnqoaùmfhys rdcH YS%h ,enqK;a wyxldr
fkd ù isß;a mßÈ Ôj;a fjhs'
woyi (
fnfyúka ;yjqre .=K we;s i;a mqreIfhda wkqka yg hym;la fkd fõ kï W;=ï
foõ f,dj jqj;a ksrh fuka i,ld tys jdih fkd lr;s' wkqka yg jevla ie,efia
kï w;sYh f>dar jQ krldÈfhys jqj;a foõ f,dj fia ks;r l,a f.j;s'
n , hq ;a ;=uq, u; jr‚÷ fufokeZúi
È fj ; ;a fio ;uka fid~ fkd u`äk ú,i
, ÿ j ;a keKe;s ok uq¿ f,dj biqre /i
fkd mk;a fohla fkd flfr;s ksis foa u ñi
woyi (
uy;a n,j;a u;a yia;s rdchd uofhka l,n,hg m;aj blauka fldg Èjqj o ;u
fyd`vje, fkd md.kakdla fuka kqjKe;af;da uq¿ f,dalfhys iïm;a ish,a,
,enqK;a ;uka yg ;rï jk foa ñi fkd .e<fmk fohla fkd lr;s'
1' wid we;s m%Yakj,g jvd;a ksjerÈ ms<s;=r" § we;s jrK w;=ßka f;dard ,shkak'
¸' iqNdIs;h wh;a jkafka l=uk ldjH .Khg o@
^w& LKav ldjH ^we& ck ldjH
^wd& WmfoaY ldjH ^b& m%Yia;s ldjH
¸¸' WmfoaY ldjH .Khg wh;a fkd jk lD;sh jkafka
^w& isß;a u,aou ^we& .=;a;s, ldjHh
^wd& f,dajev iÕrdj ^b& f,dafldamldrh
¸¸¸' fkd .e<fmk lshuk f;darkak'
^w& iqNdIs;h lshùfuka Ôjk w;aoelSï ,nd .; yels h'
^wd& mjik lreK oDIagdka;hlska ;yjqre lsÍug iqNdIs; l;=jrhd
ue<slula olajd we;'
^we& WmfoaY lD;s fkdue;s hq.j, idrO¾u msßyS we;'
^b& iqNdIs;h rpkfha § md,s" ixialD;" øúv lD;sj, wdNdih ,nd
f.k we;'
¸¹' f;acia iys; W;a;uhdg ffjr lsÍu lúhd olajkafka
^w& m¾j;hlg o<ska myr §ula
^wd& m¾j;hla m<d oeóula
^we& u;a jQ we;a rfcl=g mhska myr§ula
^b& ù¾hh yd kqjK wvq ùula" f,i h
¹' yhjk lúfhka l;=jrhd biau;= lrk woyi jkafka
^w& u;a jQ yia;s rdchd ;u fyd`vh fkd md.hs"
^wd& uofhka u;a jQ úg we;dg uy;a n,hla ,efí"
^we& fldf;la biqre ,enqK;a keKj;d wfhda.H foa fkd lrhs"
^b& fldam jQ úg yia;s rdchd jyd ÿjkakg .kS hkak hs'
2' my; wid we;s m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
¸' fï mµ mka;sfha tla tla mµfhka biau;= flfrk iqok .=K ,shd olajkak'
¸¸' iqNdIs;h yd f,dajev iÕrdj w;r úfYaI fjkialu l=ula o@
¸¸¸' ziuqøh fjr< blaujd fkd hkakdla fukaZ hkafkka ;yjqre lrkafka
l=ula o@
¸¹' lúhd fhdod f.k we;s Wmud ;=kla ir, niska ,shkak'
¹' iqNdIs; l;=jrhd fhdod .;a NdId ,laIK ;=kla ,shkak'
m%dfhda.sl wNHdi
16' r' uq' kS' i' 180543 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 211
'''‘rdc;s,l ,hk,a iy m%shka;’ fmdf;a rdc;s,lf.a pß;h ks¾udKh lsÍfï § uQ,sl
jYfhka kï ug u;la jqfKa wfma m<df; bkak m%N+jrfhla' tA fmdf;a lshfjkjd
lsis hï m%N+jrfhl=f.a urKh .ek' fmd; ,shk ldf,a fï ud lshk m%N+jrhd ;uhs
uf.a ysf;a we£ ;snqKq Ñ;a; rEmh' kuq;a Tyqf.a pß;fha wvx.= yeu fohla u fmdf;a
rdc;s,l rd<ydñ <Õ kE' hï hï foaj,a .;a;d' Tyq wYaj lr;af;a hkjd' nlals
lr;af;a hkjd' W;aij iNd" wjux., iNd wdÈfha l;d mj;ajkjd' yeu fokdg u
i,lkjd' fïjd wr m%N+jrhd <Õ;a ;snqKd' óg wu;rj hï hï foa;a rdc;s,lf.a
pß;fha ;sfhkjd' wuq;=fjka tl;= lrmq foaj,a' rdcisxy rÊcqrefjda uu oel,d kE'
fmd;aj, lshj,d ;sfhkjd' ckm%jdohla ;sfhkjd" rdcisxy rÊcqrefjda l=¿ ó
yrfll=f.a wx foflka w,a,,d fu,a, l<d lsh,d' uf.a fmdf;a rd<ydñ;a fï jdf.a
ymkalï lrkjd' fmdf;a yeáhg rd<ydñ u<dg miqj ‘ry;a .=K’ ;sfhkjd lsh,d
ñksiaiq lshkag mgka .kakjd' fï jdf.a whg ry;a .=K we;s fjkafk ke;s nj uu
okakjd' tA;a rd<ydñ <Õ ry;a .=K ;sfhk nj lshd ;sfhkjd' fï rd<ydñ fjk;a
.Ekshl iu. ydolï meje;ajQ nj lú fmdf;a lshkjd' wef.a ku isßmskd' ud l,ska
lshQ wr m%N+jrhdg kï wkshï ìß|la ysá njla ud wy,d kE' fï m%N+jrhd u;ameka
mdkh lrkafk;a kE' kuq;a rdc;s,l u;ameka fndkjd' ud lshk mqoa.,hd wxYndf.a
yeÈ,d fkd fjhs uf<a' rdc;s,l uefrkafk wxYndf.ka nj lú fmd; lshkjd' oeka
fmfkkjd we;s rdc;s,l rd<ydñf.a pß;h ks¾udKh lsÍfï § wr tla yenE
mqoa.,fhla .ek muKla fkd j fjk;a wh .ek;a is;+ nj' wuq;=fjka tl;= lrmq
foa;a ;shkjd'''
'''ug wo úfYaIfhka mejÍ ;sfhkjd tla lú mx;shla .ek jeäfhka hula lSug' ud
f;dard .;af;a ‘y| iy ksõfhda¾la kqjr’ lshk lú fm<hs' fï .ek oeka uu l;d
lrkakï' tA lú fm< fufyuhs'
y| iy ksõfhda¾la kqjr
uy fmdf<dfõ wks;a me;af;
l¨ .eyS ;r.hg by< .sh fifkye;s foudmshka
isfuka;s ì;a;s ñil kE ñ;=rka wUq orejka
weig ks,g ug isys fjhs'
wyila .yla fld<l m,jkakg u< md`Mj
wjgla ke;' lúhla y~ kÕd lshñ'
ksõfhda¾la kï mqrjr kskakdoj wdmiq ths uf. lg y~
ishla uy,a tla geï f.h uqÿfka uf. lkgu'
fodr cfk,a jid isr l< ldurhl hd hq;= w;la fkd oek
we|la - mqgqjla - fïihla ljq¿j yer tî n,ñ'
uu' m%md;hg tî n,ñ'
uQKg lgq wek f.k
iS;, lvd mksk
fï lúfhka lshfjkafk;a ;uka wdorh lrk whf.ka wE;a fj,d ;kshu bkak
fldg ys;g ±fkk md`Mjhs' tA ksid uf.a fï lúfm<;a tla w;lska n,k fldg wuq;=
fohla fkdfjhs' fï mqoa.,hd bkafka fndfyda wE; rgl' úYd, rgl' tAfl wfma rfÜ
jdf. fkdfjhs úYd, ;r.hla ;sfhkjd' wfma rfg;a fï ;r.h ;sfhk kuq;a
wfußldj jeks rgl fï ;r.h fndfyda u nrm;< hs' fï ;rf.È ñksiaiq hka;% jf.a"
ueIska jf.a tfy fufy ÿjkjd' tl fudfyd;la ;j flfkla tlal jpkhla l;d
lrkak fj,djla kE' biamdiqjla kE' wms Ôj;a fjkafk óg jvd fjkia mßirhl' wms
oji f.jkafk ld,igyklg wkqj oji fnod f.k fkd fjhs' wmg ´kE ;rï
úfõl ;sfhkjd' tA rgj, tfyu úfõlhla kE' fï ug fmkqKq yeá' tA wh ys;a ms;a
ke;s hka;% njg m;a fj,d bkafk' fïl ;ud tA rfÜ ÈhqKqj' fi!Nd.Hh' weyeg
fmakag .yla fld<la" wyila" bvla kE" ;Ügq yeg ye;a;Ej" Bg;a jeä Wi f.dvke.s,s'
wyila fmakafk j;a kE' ish¨ foa u ì;a;sj,ska ysr fj,d' fï mqoa.,hd fï ì;a;s
w;fr ysr fj,d ;ksh u bkakjd" fodr cfk,a jeiQ ldurhl' iS;, iq<Õ ksid fodrla
cfka,hla wßkak nE'
lúfh ;sfhkafk ‘fodr cfk,a jid isr l< ldurhl we|la - mqgqjla - fïihla - uuZ
lsh,d hs' tA ldurfha ;kshu uu bkak nj fkd lshd uf.a md`Mjg we|la mqgqjla
fïihla ;sfnk nj lshkjd' fuhska ud woyia lf<a fï mqoa.,hdf.a md`Mj lems,d
fmkakkaghs' Th lduf¾ ;ksh u bkak fj,dfõ ud we;a;g u lúhla lSfõ kE' kuq;a
lúfha ;sfhkjd tA mqoa.,hd lúhla lshQ nj' Tyq lúhla lshkafk;a md`Mj Wyq,d
by; olajk ,oafoa f,aLlhka úiska ish ks¾udKj,g mdol jQ w;aoelSï fuka u ta
ta ks¾udK ms<sn|j;a olajk ,o woyia lsysmhls' mdvfuys i|yka l< ks¾udK
fidhd f.k lshjd ta ta f,aLlhd fuys úia;r lr we;s w;aoelSï mdol lr .ksñka
úúO NdId m%fhda." m%ldYk ú,di yd rpkd Í;s Wmfhda. lr .ksñka ;u w;aoelSï
mßmQ¾K l,d ks¾udK njg m;a lr we;s wdldrh Tng wjfndaO lr .; yels h'
ks¾udK ld¾hh hkq l,dlrejd ish w;aoelSï weiqfrka ;ud ,o úkaokhla wkHhka
fj; bÈßm;a lsÍuls' tu úkaokh ud¾.fhka úúO ;,j, miq jkakka tlg
iïnkaO jk nj;a ta i|yd l,dlrejka fhdod .kakd úúO m%fhda. yd Wml%u;a
jgyd .ekSu u.ska wkd.;fha Tn w;=ßka o id¾:l f,aLlhka ìys jkq we;'
wjfndaOh
1' fyd| ks¾udKhla ìys ùug w;aoelSï iu. ixl,kh l< hq;= wfkla idOlh
l=ula o@
2' w;aoelSul úYajikSh;ajh hkq l=ula o@
3' f,aLlhdg ,efnk w;aoelSï j¾. fol fudkjd o@
4' ldjHhg jia;= úh yels fjk;a idys;Huh udOH folla mdvfuka Wmqgd
olajkak'
5' l,dlrejl=g iyDohl= úh yelafla fln÷ mqoa.,hl=g o@
m%dfhda.sl wNHdi
1' Tn ,enQ i;=gqodhl w;aoelSula yd ÿlaLodhl w;aoelSula jia;= úIh lrf.k
moH mka;s folla ks¾udKh lrkak'
2' Tfí uq,a u .=re;=ñh iaurKh lrñka mdi,a ì;a;s mqj;amf;ys m< lsÍu
ms‚i moH ks¾udKhla rpkd lrkak'
3' isiqka lKavdhï y;rlg fn§ fma%uh" fidndoyu" iudc m%Yak" .eñ Èúh hk
f;aud hgf;a cd;sl mqj;am;a yd iÕrdj, m< jQ lú tla /ia lr mka;shg
bÈßm;a lrkak'
by< cqrdisl hq.hg wh;a wjidÈ; ;ekam;= wju jYfhka wdldr ;=kla f,i Y%S
,xldfõ jhU È. fmfofiys m%d.aflaïî%h iïNjhla we;s úchdkq ixlS¾Kfha jQ
idkq ;=< ;ekam;aj we;' fï cqrdisl ;ekam;= w;=frka wkqrdOmqr - mq;a;,u
ud¾.fha lsf,daóg¾ oy;=kla muK .sh ;ek yuq jk ;ífndaj jefõ ngysr
fmfofia we;s wjidÈ; fmdf<dj u;=msg msysgd ;sfí' wfkla cqrdisl wjidÈ; fol
jk ;ífndaj isg lsf,daóg¾ 32la ol=‚ka msysá wd`ä.u ;ekam;=j yd ;ífndaj isg
lsf,daóg¾ 43la ÿßka msysá m,a,u ;ekam;=j o kQ;k mdxY= ;ekam;= uÕska uq¿ukska
u mdfya wdjrKh ù we;' YS% ,xldfõ cqrdisl ;ekam;=j,g iu.dój bkaÈhdkq
w¾Ooaùmfha kef.kysr fmfofiys j¾. lsf,daóg¾ 3218l l,dmhl msysá wjidÈ;
;ekam;= o fndfyda úg tl u ld, mßÉfþohlg wh;a jk w;r fuu ;ekam;= b;d
.kj msysghs'
j¾;udk m¾fhaIK
úoHd{hka úiska 2010-2011 hk j¾Ij, § o ;ífndaj ;ekam;=j mÍlaIdjg ,la
flß‚' j¾;udkfha isÿ flfrk c, l<ukdlrK bÈlsÍï fya;=fjka ;ífndaj
;ekam;=j fndfyda ÿrg úkdYhg ,la ù we;s nj tys § oel .; yels úh' tys § yuq
jQ Ydl f*dis, w;r úfYAI lsysmhla y÷kd .ekSug iu;a jqj o y÷kd .ekSu i|yd
;j;a kso¾Yl b;sßj we;' wd`ä.u cqrdisl ;ekam;=j fmd<j u;=msg oelsh fkd
yels neúka tu m%foaYfhka uE;l § ydrk ,o j.d <sxj,ska bj;a flreKq mia
mÍlaIdjg ,la flß‚' tfy;a ;ífndaj ;ekam;=fõ fuka ukdj iqrlaIs; jQ f*dis,
wkdjrKh lr .ekSug fuys § wfmdfydi;a úh' tfuka u Ydl f*dis, yereKq
úg i;aa;aj f*dis, lsisjla ms<sn| meyeÈ,s idOl o fuf;la yuq ù ke;' m,a,u yd
wd`ä.u ;ekam;=j,g jvd f*dis, jeä jYfhka wkdjrKh fldg f.k we;s
;ífndaj ;ekam;=j j¾;udkfha úkdYhg ,la fjñka mj;sk ksid fuh wkd.;
mdIdŒN+; m¾fhaIK fjkqfjka ksis l<ukdldß;ajhlska ixrlaIKh l< hq;=
fjhs'
wjfndaOh
1' cqrdisl hq.h jk úg f,dj mßKduhg m;aj isá i;a;aj úfYaI kï lrkak'
2' YS% ,xldfõ cqrdisl wjidÈ; ;ekam;= msysá ia:dk ;=k i|yka lrkak'
3' ;ífndaj wjidÈ; ;ekam;=j ms<sn|j N+ úoHd{hka olajk woyi l=ula o@
4' YS% ,xldfõ cqrdisl ;ekam;= ms<sn| m¾fhaIK l< N+ úoHd{fhda ljryq o@
5' wd`ä.u ;ekam;=j ms<sn|j mS' B' mS' oer‚h.,f.a ks.ukh i|yka lrkak'
6' wd¾' ù' isf;da,s YS% ,xldfõ f*dis, tl;=fõ jeo.;alu ;yjqre lrk idOlh
f,i olajd we;s lreK l=ula o@
¸' YS% ,xldfõ uE; ld,fhys lrk ,o leŒïj,ska wdÈ udkjhd ms<sn| '''''''
'''''''''''''''''''''''''''' idOl wkdjrKh ù we;'
¸¸' miq fm< lS%vlhkaf.a ''''''''''''''''''''''''''''''''''' ms;s yrUh ksid ;r.h ch.%yKh
lsÍug yels úh'
¸¸¸' à' Ô' ví,sõ' o is,ajd ''''''''''''''''''''''''''''''''''' l;d ,shQ flál;dlrefjls'
¸¹' weu;s;=ud" jHdmD;s ms<sn| ''''''''''''''''''''''''''''' jd¾;djla ,nd fok f,i
f,alïjrhdg oekaù h'
¹' i|lvmyK" fy< l,dlrejdf.a ''''''''''''''''''''''''''''''' m%;sNdj úoyd mdk
levm;ls'
¹¸' tÈfkod isÿ jk '''''''''''''''''''''''''''''''' isÿùï mqj;am;aj, uq,a msgqfõ m< fjhs'
¹¸¸' hd, wNh N+ñh n,d .sh pdßldj wmg '''''''''''''''''''''''''''' w;aoelSula úh'
¹¸¸¸' ixj¾Ok iñ;sfha idudðlhl= oelajQ '''''''''''''''''''''''''''' woyia iNdm;sjrhd
fnfyúka w.h flf<a h'
2' my; § we;s fldgia i|yd iqÿiq ;ks mo mdvfuka fidhd ,shkak'
¸' jeis c,fhka mi fia§ hEu
¸¸' wkHdldrhlg fmr<Su
¸¸¸' .x.d" jeõ wdÈfha c,h
¸¹' f.dvìu ;=<g fkrd .sh uqyqÿ fldgi
¹' Èh f.dv foflys u Ôj;a jk i;=ka
¹¸' tlaj .uka .kakd
¹¸¸' lsß î jefvk i;=ka
¹¸¸¸' úia;r iys;
¸º' ukd fia /l .ekSu
º' uekúka tlaj ne÷Kq
-
^flá br&
ld,mßÉfþo b,lalñka
oelaùu
1815 - 1948 ld, mßÉfþofha §
$
^we, br&
úl,am jHjydr oelaùu mshd$uj$Ndrlref.a w;aik
,sÅ; wNHdi
1' WÑ; mßÈ úrdu ,laIK fhdod fï jdlH kej; ,shkak'
¸' w fmd i id fm< úNd.h foieïn¾ udifha § meje;afõ
¸¸' úfYaI wuq;a;d meñ‚fha h l;d lf<a h msg;aj .sfha h
¸¸¸' wkqrdOmqrh fmf,dkakrej oUfo‚h hk k.r rdcOdks úh
¸¹' Tng iqn w¨;a wjqreoaola fõjd
¹' uydpd¾h mrKú;dk uy;d iS.sß .S lshjd w¾: oelaùfuka mq¿,a
fufyjrla lf<a hhs foaYlhd mejiS h
fojeks cjksldj
^kq..yg by<ska i| mdhd we;' rxnrKd iy fya;=" f.hs bÈßmi ñÿf,a jdä ù l;d
nfya fh§ isá;s'&
rxnrKd( wdrd ;,a.i f.dka jevqKd fia
fudard ;,u, tk wkaoka'''
mSrd jr,i wjq,a yßk fia
;,u, iq<Õg hk wkaoka '''
fya;= ( ^tu lú mo h<s .hñka& f,dl= w;af;''' f,dl= w;a;d fldfydu o
Th ;rx ,iaikg lú iSmo jkakx lshkag bf.k .;af;@
rxnrKd ( f,dl= w;a;f.;a wmamÉÑf.kaæ
fya;=( ta wmamÉÑ bf.k .;af;@
rxnrKd( thdf.;a wmamÉÑf.ka
fya;=( lsßuq;af;aææ
rxnrKd( wkak yß''' lsß uq;a;f.ka ;uhs' w;a;" uq;a;d" k;a;d" mk;a;d"
ls;a;d" lsßls;a;f. b|, ´jd láka lgg f.kdmqjd'
fya;=( lsßuq;af;aæ
rxnrKd( kegqx Ys,afm ú;rla fkù fld,af,d" fcda;sfia" fjolu" n,sf;dú,a"
fldfydU lxldß''' Th ´kE tfylg ymkakq wfma mrïmrdj' lkao
Wvrg lS¾;s YS% rdcisxy uy rÊcqrejkaf. foaúkakdkafig fjolx
lr, ;sfhkj" wfma ó uq;af;la' ´jg kïnq kdu" .ï ìï" moú
;dkdka;r ,n, ;sfhkjd'
fya;=( f,dl= w;a;d fudkj o ta ldf, lf<a@
rxnrKd( uuæ ta ldf, ux ysáfh kEfk meáfhda' Tkak ux .eghd ldf,a kx
fkare w.ue;s;=ud biairy" uy /ðk biairy" ishx l=udrhd biairy
kegqx kg, m%Yxid ,n,d ;sfhkjd' nqrefu ishfu wfma uymafmdÉÑ,d
.ymq wvõ lrKxj,g ta rgj, we;af;d n,x ysáhhs lshkafk
Wvql=ß[a[x fj,d¨' Th fï ldf,a wfma tjqka iqoafod msgqmiafi
.shdgæ
fya;=( f,dl= w;a;g kegqx b.ekakqfj f,dl= w;a;f.;a wmamÉÑ lsõjfk'
rxnrKd( Tõ''' WU,f. wmamÉÑg ux b.ekakqj jf.a ;uhs' wfma wmamÉÑ ug
b.ekakqfj'''
fya;=( ^l,amkd lrñka& tfykx wfm wmamÉÑ ug kegqx W.kakkafk
ke;af;@
17' r' uq' kS' i' 180543 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 227
rxnrKd( ^úlaIsma;j lïmd fjñka& ta jqKdg fya;=fjda ux WUg W.kakkj fk '''
fya;=( wmamÉÑ ug lshkjd" oex f,dl= w;a;f. kegqx bf.k.;a;d we;s¨'
w¨;a kegqx bf.k .kag kqjr fydagf,ag tkag¨''' wïud;a yßhg
lror lrkjd f,dl= w;af; kqjrg tkag lsh,d' oex lSm ojila u
biafldaf,g;a wdjfk' wïug yß md`Mhs¨ ux ke;=j'
rxnrKd( b;sx talg ;sfhkafk wïug weú,a,d fufya WU;a tlal kj;sk
tlfk' n,mx t;fldg WUg biafldaf,g;a <Õ hs' kegqx Ys,afm
bf.k .kag;a mq¿jx'
fya;=( ta jqKdg wïu lshkafk fïl wfma ;ekla fkù¨' f,dl= w;a;f.¨'
fu;k ysáfhd;a udj yßhg yod .kak neß fjkj¨'
^rxnrKd ksy`vj l,amkdfõ .ef,hs'&
wïug msiaiq fkao w;af;@
rxnrKd( WUg ;ju fïjd f;arex .kag jhi uÈ meáfhd' WU wyk tajg
W;a;r fokag;a uu jhi jeähs''' kS,fldfnda ikafoafi ;sfhkjd
fukak fufyu lúhla'''
tñka lsre¿ royg fmdrK ks,;= re
flf<ka miÕ ;=re ko ,en u ;k;= re
ìfhka fkd yer lrkd ú,i wo ;= re
mqyqka lr;s i; fuys miÕ f.di ;= re
Th lúfhka lshkafk" mqrdK ldf, b|kau ;k;=re ,nd f.k" ta
kf¾kaøhd fjkqfjka mxp;+¾h f>daIdj ksrka;rfhka u l< fyhska
fkdkj;a;d u mj;ajk mßoafoka" t.u jeisfhda mxp;+¾h kdoh wo
olajd u lr f.k tkjdh lshk tl fka'''
fya;=( b;sx yeu flfklau ´jd bIag lrkjd o@
rxnrKd( ke;=j@ w;r.,a, fldkl,., .ïjdiSkag .ïjr §, ;sfhkafk
mxp;+¾h kdfog ;uhs' wuqKl jmißh fjkqfjka ish¨ foajd,
f.dvke.s,sj," úydr u¿j, rdcldß lrkag ´kE' fmryef¾ §
m<sy" uq;=l=fâ" Wiaikag ´kE' kgkag ´kE' f;ajdj lrkag ´kE'
^rxnrKd ksy`vj l,amkdfõ .ef,hs'&
fya;=( Tkak Tõjd wu;l lruq f,dl= w;af;' wms ;j;a lúhla lshuq o@
rxnrKd( yaï'''æ jfrxæ
^rxnrKd kq..yhg jdä.kshs' fya;= fydfrl= fuka nq,;a ;Ügqj
fj; wefohs'&
fya;=( f,dl= w;af;''' ug nq,;aúgla'''æ
rxnrKd( fokjd WUg uu úgla'''æ
fya;=( wfka f,dl= w;af;'''
rxnrKd( fya;=fjda ´jd lEj u bx.S%is lshj.kag neß fjkj¨'
fya;=( tfykx f,dl= w;a; lkafka@
rxnrKd( uu bx.S%is lshkjhe@
fya;=( uu;a fkdlsh bkakjd'
228 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
rxnrKd( tfyu nE fk' WU,f. wïug Wjukd lrkafk WUg bx.S%is
lshjkag fk'
fya;=( wog ú;rla'''æ
rxnrKd( yaï''' wog ú;rhs'''jfrx''' fï lúh fidlß l;dfõ .=rejg fjÉp
weneoaÈhla'
foafia isg wd t.=re uy,a,d
Èhg hkag ,nq f.ähla t,a,d
;Urdúg fjo rd<f. n,a,d
ldms¨ .=rejf. ll=,u w,a,d
iNdm;s( ldf. ll=, o n,a, yemqjhs lshkafk@
rxnrKd( wd''' iNdm;s uy;a;fhd''' kE''' fï fidlß l;dfõ isoaêhla úia;r
flrejd fmdä tldg''' ;Urdúg fjodf. n,a,d .=rejf. ll=,
ldmq yeá'
iNdm;s( ldf. n,a,d jqK;a lula kE''' bkafclaIka úistl .y.kag fjkj
fjkjd u hs'
rxnrKd( ^wkaoukao fjñka& fya;=''' WUg ksÈu; kx .sys,a,d ksod.ksxæ fyg
biafldaf, hkag;a tmdhe'
^fya;= msgfjhs&
iNdm;s( Th fld,a,d fu;k u ;shd .kak o .=rekakdkafif. woyi@
rxnrKd( Wf.a ymkalï úÈyg fu;kg jvd .e<fmk ;j;a ;ekla kE
wdhsfndjkav'
iNdm;s( ^jdäfjñka& fuhd fï ;s%msgfl jkkjdæ fufy fkfjhs''' Th <uhs
hjkag ´k rg' fldÉpr foaj,a ;sfhkjd o bf.k .kag' uf.a
ysf;a úYd, fõokdjla ;sfhkjd' fï fldÜGdfi <uhskaf.
ymkalïj,g ;ekla ke;s ùu .ek' iqÿ uy;a;h;a tlal tl;=
fj,d ta jdf.a <uhs rg hjkak ms<sfj<la yokafk talhs fï ;rx
jo ú| f.k'
rxnrKd( rg hjkag@ fï''' fï''' fmdä <uhs@
iNdm;s( .=rekakdfia uu fï lshkafka f<ka.;=lug' fï ì;a;s y;frka tyd
;sfhkj ;j;a f,dalhla' wr ;sfhkafk''' “f,k ;=< isrù isá
l=ureka od f,dj ne¨ug f,d,a ù f,k ìkaod” lsh,d''' .,a f,k
ì| f.k ¨ .shd lshkafk''' ljqo fï' ukfï l=udrhd'
rxnrKd( u'''k'''fï l=udrhd fkù''' tfyu f,k ì| f.k .shd lshkafka
isynd l=udrhd'
iNdm;s( wd''' ñksy;a .shd o@ fjkage;s fjkage;s'
rxnrKd( tfyu ì| f.k hkag f,kla fu;ek ;sfhaú he@
iNdm;s( f,kla ke;s jqKdg fï rEiai kqf.a uoehs' Th kqf.a l¿jr
fyjKe,af,ka .=rekakdkafif. weia wkaO fj,d' wks;a whf.;a
Ôú; fldgq fj,d'
rxnrKd( mrïmrd .Kkdjl fk;a mdomq fï W;a;u jDlaIrdchd .ek Tfydu
wjfndaOh
1' fmr oekqu iy fuu mdvu weiqßka wid we;s m%Yakj,g flá ms<s;=re ,shkak'
¸' kdgH l,dj iduQysl l,d udOHhls' Bg fya;= olajkak'
¸¸' kdgHh iÔù l,d udOHhla ùug fya;= 3la olajkak'
¸¸¸' kdfgHdaÑ; wjia:d hkq fudkjd o@
¸¹' ‘;,u, msms,d’ kdgHhg mdol lr f.k we;s w;aoelSu yd tys f;audj
l=ula o@
¹' ¸' mdvfï we;=<;a fldgfiys i|yka jk pß; kï lrkak'
¸¸' ta tla tla pß;fhka ixfla;j;a lr we;af;a fudkjd oehs fjka fjkaj
olajkak'
m%dfhda.sl wNHdi
m%ia;dj msre¿
‘wjia:djg WÑ; whqßka fhdok lshuk’ hk wre;ska m%ia;dj msre¿ kï fõ' isxy,
YíofldaIh msre¿ y÷kajkafka ‘;ekg .e<fmk lshukls" wdo¾Yj;a lSuls"
wdmaf;damfoaYhls'’ hkqfjks'
kdgH fldgfika Wmqgd .;a my; fhÿï lshjkak'
“tod b|,d fï ld¾ñl hq.hg tkl,a Th lshk ÈhqKqj jqKd kï wms yefudag u
;sfhkak tmd he tajdf. ish .=Khl úfõlhla" ksial,xlhla yßhg kslx
fnd;a;u tnqju Tlafldu flfrkj jf.a'
fnd;a;ula ;shd ldihla uy .kag kQ,a mgla kE" yq`. fofkl=g' fiaru,d j,sf.
.sks .;a;= ykqu,d jf.a ÿjkj Wfoa ysg ?fjkl,a Ôúf;a Ôj;a lrjkag'
ta;a wka;sug fodvx f.dv nod .;a; jf.a b;sß fjk msÉÑhl=;a kE'
m<uq mdGfhys lshfjk wre;a úuid n,kak'
úoHd;aul" ;dlaI‚l jYfhka f,dalh fldf;la ÈhqKq jQj;a ñksidg úfõlh wvq
ù we;s nj ;yjqre lsÍug rplhd tu msre< wjia:djg WÑ; f,i fhdodf.k we;'
fojk mdGfhys b;d oeä wd¾Ól igkl fhfokakg ñksidg isÿ ù
we;s whqre oelaùug ‘j,sf. .sks .;a;= ykqu,d jf.a’ hk msre< Wmldr lr f.k
we;'
flf;la fjfyi jqj o wjidkfha lsisÿ m%;sM,hla w;a fkdjqK nj mejiSug
‘fodvï f.dv nod .;a; jf.a’ hk msre< olajhs'
hï lshukl wre; b;d fyd¢ka meyeÈ,s fldg m%dKj;a f,i bÈßm;a l< yels nj
by; mdGj,ska ;yjqre fõ'
rEÎ
hq., mo
mo folla fyj;a mo hq.,hla tlg fh§u hq., mo kï fõ' woyila mejiSfï §
jvd;a úÑ;%j;aj yd wjOdrKfhka m%ldY lsÍu i|yd isxy, NdId iïm%odfha
fhfok fhÿï úfYaIhla f,i hq., mo ye¢kaúh yels h'
“f,dl= w;a;d fldfydu o Th ;rï ,iaikg lú iSmo" jkakx lshkav bf.k
.;af;a'”
“lkao Wvrg lS¾;s YS% rdcisxy uy rÊcqrejkaf. foaúkakdkafig fjolu lr,
;sfhkj" wfma ó uq;af;la' tajg kïnq kdu" .ï ìï" moú ;dkdka;r ,n, ;sfhkj'
ta ú;rla o is,am idia;f¾ w÷rkj'
kdgH fldgiska Wmqgd .;a by; m%ldYj, ;o l¿ wl=ßka olajd we;s fhÿï" hq.,
mo f,i oelaúh yels h' tajdhska lshuk w¾:j;a lsßug ,eî we;s iydh úuid
n,kak'
238 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
hq., mo ie§ we;s úê lSmhls'
1' » fldgfia we;s m%ia;dj msre<g jvd;a .e<fmk fhÿu »» fldgiska f;dard
,shkak'
» fldgi
¸' ysÕkakdf.a md;a;f¾ fykyqrd jegqKd jf.a
¸¸' wyig b‚ux n¢kjd jf.a
¸¸¸' Æ,d ke;s j<g lKhd mKaä;hd
¸¹' kshr ñá ;ekska j;=r nyskj jf.a
¹' .fÕka j;=r î uqyqog wdjeãu
»» fldgi
¸' m%Odkshd ke;s úg wjfYaI mqoa.,hka m%Odk jk nj
¸¸' je/oafoa j.lSu ÿn,hdg mejÍu
¸¸¸' lrorhg m;a ù isák úg ;j;a lrorhla ùu
¸¹' Wmldr l< mqoa.,hd wu;l lr n,j;=ka j¾Kkd lsÍu
¹' ksIaM, ls%hdjla lrk nj
2' ysia;ekg fhda.H mßÈ .e<fmk fhÿï fhdod msre¿ iïmQ¾K lrkak'
¸' hk hld ''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ì| f.k hkj¨
¸¸' § lsrg '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' idlals¨
¸¸¸' WKq yskao fndkak;a nE '''''''''''''''''''''''''''''''''''' wyl odkak;a nE
¸¹' n,a,kag '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''ÿkak jf.a
¹' '''''''''''''''''''''''''''''''''' we;akï fldfydu n¢kak neß o
3' my; i|yka lshqïj,g .e<fmk m%ia;dj msre¿ ,shkak'
¸' iekis,s m;d lrk fohska fmr ;snqKdg;a jvd lror meñŒu'
¸¸' ;ud jerÈ lrñka wkqkag oekuq;=lï §u
¸¸¸' krl weiqr ;snqK;a hym;a mqoa.,hd whym;a whl= njg m;a fkd fõ'
¸¹' hul=f.a ienE ;;a;ajh fmfkkafka Tyqf.a ls%hd l,dmfhks'
¹' ckaufhka ,o ÿ¾.=K bj; ,sh fkd yels h'
4' » fldgfia we;s rEÎj,g .e<fmk w¾:h iys; fldgi »» ;Srefjka f;dard
,shkak'
» fldgi »» fldgi
¸' lU wÈkjd ¸' ls%hd;aul fkd lsÍu
¸¸' yuia fmÜáhg oukjd ¸¸' ryiska wkqqn, §u
¸¸¸' iqÿyqKq .dkjd ¸¸¸' /lshdj wysñ lsÍu
¸¹' nvg .ykjd ¸¹' tlÕ;djla ke;slu
¹' W,amkaoka fokjd ¹' we;a; jika lrkjd
m%dfhda.sl wNHdi
2015 j¾Ifha isg ls%hd;aul flfrk kj úIh ks¾foaYhg wkql+,j fuu 11 fYa%‚h
isxy, NdIdj yd idys;Hh fm<fmd; iïmdokh lr we;' úúO f,aLlhkaf.a
lD;sj,ska Wmqgd f.k isiqkag .e<fmk wdldrhg ixialrKh lrk ,o fldgia
iy úIh ks¾foaYhg wod<j w¨f;ka u rpkd lrk ,o f,aLkj,ska iukaú;
fuu fm<fmd;" NdId l=i,;d yd NdId {dkh j¾Okhg;a idys;H mßYS,kfhka
Ôú;djfndaOh mq¿,a lr .ekSug;a Tng wdOdrl jkq we;'
iajdëkj lshjd ri ú¢h yels ks¾udK o oekqu" wjfndaOh j¾Okh lrk f,aLk
fldgia o fuys we;=<;a jk w;r tajdfha uq,a lD;s fidhd f.k lshùug lghq;=
lrk f,i Tng fhdackd lruq' fuu fm<fmd; wOHhkfha § wjYH jQ úg .=re
iydh ,nd .ekSu iqÿiq nj o isysm;a lruq'
fuu fm<fmdf;ys mdvï wkqms<sfj< ilia lr we;af;a cd;sl wOHdmk wdh;kh
u.ska ks¾foaYs; b.ekaùï wkql%uhg wkql+, jk wdldrhg h' mdvï ixLHdj o
ilia ù we;af;a cd;sl wOHdmk wdh;kfha ks¾foaY wkqj h'
fuys we;=<;a f,aLkj, uq,a l¾;Djrekag lD;{;d mQ¾jl m%Kduh msßkuk w;r
úúO wdldrfhka iydh oelajQ ish¨ fokdg o wmf.a lD;{;dj m< lr isáuq'
úfYaI ,sms iïmdokfhka odhl;ajh ,nd ÿka uydpd¾h fla'tka'´' O¾uodi" wdpd¾h
ví,shq' ta' wfíisxy" wdpd¾h ch,;a ufkdar;ak" le¨ï k,skao ukfïkaø wdrÉÑ
hk uy;ajrekaf.a wñ, fiajh wmf.a fuka u cd;sfha u m%Kduhg n÷ka úh hq;= h'
.=jkaúÿ,s jevigykla ,nd §u fjkqfjka Y%S ,xld .=jkaúÿ,s ixia:dfõ iNdm;s;=ud
m%uqL ld¾huKav,hg o nyqúO udOH Ndú;h ixfla;j;a flfrk ldgQka Ñ;%
ks¾udKh l< oñkaøs fl!Y,Hd fld<Uf.a fufKúhg o wmf.a m%Kduh ysñ
fjhs' fmardfo‚h úYajúoHd,fha PdhdrEm ,nd ÿka yßkaø î' oikdhl uy;dg;a
;ífndaj jej" cqrdisl f*dis, PdhdrEm ,nd ÿka le¨ï ukfïkaø wdrÉÑ uy;dg;a
lD;{;dj m< lruq'
Ôú;fha fndfyda ld¾hhka i|yd w;HjYH NdId l=i,;dj j¾Okh lr .ksñka
ukd ikaksfõok yelshdjkaf.ka iukaú;" Ôú;djfndaOfhka msßmqka mqrjeishl=
f,i wkd.; f,dalhg tla jkakg Tng werhqï lruq' ta i|yd fuu fm<fmd; o
msgqn,hla jkq we;ehs Wola u wfmalaId lruq'
NdIdj" ñksiqka jk wmf.a jeo.;a u ixialD;sl Wreuh hs' wm wfkla ish¨ oE
bf.k .kafka NdIdj ud¾.fhks' NdIdj uekúka bf.k uekúka yiqrejkakg;a
NdId ffkmqKHh kue;s uyd¾> ksOdkfha úmq, M, ,nkakg;a Tng yels fõjd hs
m;uq'
ixialdrl uKav,h
242 fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'