Олунньу 21

Олунньу 21 диэн Григориан халандаарыгар сыл 52-с күнэ. Сыл бүтүө 313 күн (ордук хонуктаах сылга 314 күн) баар.

Бэлиэ күннэр

• ЮНЕСКО ЮНЕСКО — Ийэ тыл аан дойдутааҕы күнэ — 2000 сылтан бэлиэтэнэр
• Экскурсовод дойдулар ардыларынааҕы күнэ
• Армения Армения — Төрөөбүт тыл күнэ
• Беларусь Беларусь — Сири оҥоруу уонна картография-геодезия сулууспатын үлэһитин күнэ
• Соҕуруу Африка Соҕуруу Африка — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ
• Норвегия Норвегия — Харальд V хоруол төрөөбүт күнэ
• Вануату Вануату — Лини аҕабыыт күнэ. "Вануату тутулуга суох буолуутун аҕата" диэн ааттаннар дойду бастакы премьер-миниистирэ Уолтер Хайде Лини өлбүт күнүгэр бэлиэтэнэр
• Баҥладеш Баҥладеш — Тыл иһин хамсааһын күнэ

• Былыргы Рим — Фералия, өлүү иччилэригэр уонна өлбүттэр куттарыгар үҥэр-сүктэр күн

Түбэлтэлэр

• 1784 — Екатерина II ыйааҕынан Кырыымҥа Ахтияр буухтатыгар (татаардыы: үрүҥ сыыр) турар кириэппэс Севастополь диэн ааттаммыт (гириэк тылларыттан: себастос — «ытыктанар», полис — «куорат»).
• 1808 — Нуучча сэбилэниилээх күүстэрэ сэриини биллэриитэ суох Швеция кыраныыссатын туораабыттар, бу балтараа сыл тухары барбыт сэрии түмүгэр Арассыыйа Финляндияны былдьаабыта.
• 1828 — Секвойя диэн киһи айбыт чероки суругунан-бичигинэн бастакы хаһыат Cherokee Phoenix тахсыбыт. Бу сурук-бичик сүһүөххэ олоҕурар этэ, сүрдээх киэҥник тарҕаммыта, 1850 сыллаахха чероки омук 100% кэриэтэ ааҕар буолбута. Хаһыат 1834 сыллаахха диэри тахсыбыта, кэлин сөргүтүллүбүтэ, билигин да баар.
• 1848 — Карл Маркс уонна Фридрих Энгельс «Коммунист баартыйатын манифеһын» таһаарбыттар. Манифестка аан дойду устуоруйата кылаастар охсуһууларын устуоруйата буолара, пролетариат капитализмы самнарыахтааҕа уонна коммунизмы тутуохтааҕа этиллибит.
• 1916 — Аан дойду бастакы сэриитигэр улахан Верден кыргыһыыта саҕаламмыт. Тоҕус ыйдаах элбэх хаан тохтуулаах кыргыһыыга Германия кимэн киириитин Франция тохтоппут.
• 1930 — ВКП(б) Саха обкуомун "Кулаактары утары охсуһуу туһунан" уурааҕа тахсыбыт.
• 1937 — Наассыйалар Лигалара тас дойду «волонтердара» Испания сэриитигэр кытталларын боппут.
• 1945 — Аан дойду иккис сэриитэ: Бразилия экспедиционнай корпуһа Италияҕа Монте-Кастелло аттынааҕы кыргыһыыга ньиэмэстэри кыайбыт.
• 1952 — Бенгаал тылын иһин туруулһааччылар Илин Пакистааҥҥа (билигин Бангладеш) Дакка университетыгар бырачыас аахсыйатыгар тахсыбыттар.
• 1958 — Англия уруһуйдьута Джеральд Холтом эйэ им бэлиэтин айбыт.
• 1971 — Австрия киин куоратыгар Венаҕа Уйулҕаҕа дьайар (психотропнай) бэссэстибэлэр тустарынан конвенцияҕа илии баттаммыт.
• 1972 — Сэбиэскэй «Луна-20» космос хараабыла Ыйга түспүт.
• 1991 — Саха сирин омуктарын музыкатын уонна фольклорун түмэлэ тэриллибит. Дириэктэринэн Аиза Решетникова анаммыт.
• 1992 — "Хостонор баай туһунан" (нууч. О недрах) Федерация сокуона ылыныллыбыт. Бу сокуоҥҥа "икки күлүүс" тосхоло (бириинсибэ) туһаныллыбыта, ол аата хостуур лиссиэнсийэ ыларга федерация уонна эрэгийиэн салалталара иккиэн көҥүл биэриэхтээхтэрэ. Бу тосхол Саха Өрөспүүбүлүкэтэ атаҕар турарыгар көмөлөспүтэ.

Төрөөбүттэр

• 1728 — Пётр III (төрүүрүгэр аата Карл Петер Ульрих) — 1762 сыллаахха сыл аҥаара бөрүстүөлгэ олорбут Арассыыйа импэрээтэрэ.
• 1966 — Иван Гаврильев — саха түмэтин диэйэтэлэ, «Кыым» хаһыат сүрүн эрэдээктэрэ.

Өлбүттэр

• 1982 — Василий Лебедев — эбээн бэйиэтэ, филолог.