Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1876 roku
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj |
wybory prezydenckie | ||
| Data przeprowadzenia |
7 listopada 1876 (głosowanie powszechne) | ||
| Podstawa prawna | |||
| Głosowanie | |||
| |||
| |||
| |||
| |||
Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1876 roku – dwudzieste trzecie wybory prezydenckie w historii Stanów Zjednoczonych. Na urząd prezydenta wybrano Rutherforda Hayesa, a wiceprezydentem został William Wheeler.
Kampania wyborcza
[edytuj | edytuj kod]Wybory prezydenckie w 1876 roku były ostatnimi, przypadającymi na okres rekonstrukcji kraju[1]. Społeczeństwo rozczarowane nadużyciami w administracji publicznej, podczas drugiej kadencji Granta, coraz częściej powierzało władzę demokratom w wyborach do Kongresu i władz stanowych[1]. Republikanie zachowali władzę jedynie w Karolinie Południowej, Luizjanie i Florydzie[1]. W wyborach z 1876 roku w tych trzech stanach powstały dwa osobne samorządy: republikański i demokratyczny, wzajemnie oskarżające się o sfałszowanie wyborów[2]. W czerwcu tego roku, delegaci republikańscy zebrali się na konwencji w Cincinnati i w siódmym głosowaniu nominowali na prezydenta Rutherforda Hayesa[3]. Nominację wiceprezydencką uzyskał William Wheeler[3]. Demokraci wystawili kandydaturę nowojorskiego gubernatora Samuela Tildena[3]. Kandydatem Greenback Party został Peter Cooper[4].
W czasie zliczania głosów z poszczególnych stanów szacowano, że Tilden ma zapewnione 184 głosy elektorskie, podczas gdy Hayesowi przypadało 166[5]. Sytuacja ta oznaczała, że do elekcji demokracie brakowało jednego głosu[5]. Jednakże z Karoliny Południowej, Luizjany i Florydy napłynęły dwa różne komplety wyników, od dwóch samorządów[5]. Czarnoskórzy wyborcy z tych stanów byli zastraszani przez rasistów i Ku Klux Klan[6]. Komisje wyborcze natomiast były kontrolowane przez republikańskie władze federalne[6]. Aby rozstrzygnąć spór przewodniczący pro tempore Senatu miał przeliczyć głosy w obecności obu Izb Kongresu[7]. Powołał on zatem komisję składającą się z pięciu kongresmanów, pięciu senatorów i pięciu członków Sądu Najwyższego (w piętnastoosobowy skład wchodziło 7 demokratów, 7 republikanów i jeden niezależny)[7]. Jedyny niezależny członek komisji, sędzia David Davis został jednak wybrany do Senatu i ustąpił z komisji[7]. Ponieważ demokraci nie mieli więcej reprezentantów w Sądzie Najwyższym, miejsce Davisa zajął republikanin Joseph P. Bradley[7]. Komisja przegłosowała sporne głosy na korzyść Hayesa stosunkiem głosów 8:7[7]. Kontrowersje budził także jeden głos elektorski z Oregonu, który komisja także przyznała republikańskiemu kandydatowi[7]. Rozzłoszczeni demokraci usiłowali opóźnić przeliczanie głosów, tak by Hayes nie mógł objąć urzędu w konstytucyjnym terminie 4 marca[7]. Aby zapobiec paraliżowi egzekutywy, republikanie doprowadzili do kompromisu, poprzez obietnicę wycofania wojsk z Południa, mianowania Południowca poczmistrzem generalnym i poparcia żądań dofinansowania dla rozwoju kolejnictwa[8]. Badacze historii amerykańskiej uznali, że Hayesowi słusznie przyznano głosy Karoliny Południowej i Luizjany, lecz niesłusznie otrzymał głosy Florydy, zatem prezydentem powinien zostać Samuel J. Tilden[9][5].
Kandydaci
[edytuj | edytuj kod]Partia Zwolenników Papierowego Pieniądza
[edytuj | edytuj kod]-
Peter Cooper
Partia Demokratyczna
[edytuj | edytuj kod]-
Samuel J. Tilden -
Thomas Hendricks
Partia Republikańska
[edytuj | edytuj kod]-
Rutherford Hayes -
William Wheeler
Wyniki głosowania
[edytuj | edytuj kod]Głosowanie powszechne odbyło się 7 listopada 1876[4]. Tilden uzyskał 51% poparcia, wobec 48% dla Hayesa i 0,9% dla Petera Coopera[4]. Ponadto, nieco ponad 14000 głosów oddano na niezależnych elektorów, głosujących na innych kandydatów[4]. Frekwencja wyniosła 81,8%[10]. W głosowaniu Kolegium Elektorów Hayes uzyskał 185 głosów, czyli wymagane minimum[11]. Tilden otrzymał 1 głos elektorski mniej[11]. W głosowaniu wiceprezydenckim zwyciężył William Wheeler, uzyskując 185 głosów przy 184 głosach dla Thomasa Hendricksa[11].
Rutherford Hayes został zaprzysiężony 3 marca 1877 roku[9].
| Kandydat na prezydenta | Partia | Głosowanie powszechne | Kolegium Elektorów | |
|---|---|---|---|---|
| Głosy | Procent | |||
| Rutherford Hayes | Partia Republikańska | 4 034 311 | 48,0% | 185 |
| Samuel J. Tilden | Partia Demokratyczna | 4 288 546 | 51,1% | 184 |
| Peter Cooper | Partia Zwolenników Papierowego Pieniądza | 75 973 | 0,9% | 0 |
| Łącznie | 369 | |||
| Kandydat na wiceprezydenta | Partia | Kolegium Elektorów |
|---|---|---|
| William Wheeler | Partia Republikańska | 185 |
| Thomas Hendricks | Partia Demokratyczna | 184 |
| Łącznie | 369 | |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Bartnicki 1995 ↓, s. 88.
- ↑ Bartnicki 1995 ↓, s. 89.
- ↑ a b c Pastusiak 1999 ↓, s. 399.
- ↑ a b c d US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-10-02]. (ang.).
- ↑ a b c d Jones 2016 ↓, s. 295.
- ↑ a b Pastusiak 1999 ↓, s. 400.
- ↑ a b c d e f g Pastusiak 1999 ↓, s. 401.
- ↑ Jones 2016 ↓, s. 296.
- ↑ a b Pastusiak 1999 ↓, s. 402.
- ↑ Election of 1876. CountingTheVotes. [dostęp 2017-10-02]. (ang.).
- ↑ a b c Electoral College Box – 1876. NARA. [dostęp 2017-10-02]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.).
- Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.).
- Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).
| Wybory według lat |
|
|---|---|
| Kandydaci | |
| Zasady | |
| Prawybory |
